Quy mô thị trường Việt Nam hấp dẫn nhà đầu tư ngoại

Doanh nghiệp ngoại được lợi 

Nói về hoạt động kinh doanh tại Việt Nam, ông Roongrote Rangsiyopash, Chủ tịch kiêm Giám đốc Điều hành của SCG, cho biết, tính trong 3 năm gần đây, doanh thu từ hoạt động bán hàng của SCG luôn đạt mốc ấn tượng.

Cụ thể, doanh thu bán hàng năm 2019 đạt 29.516 tỷ đồng (1,271 tỷ USD), con số này đến năm 2020 là 26.574 tỷ đồng (1,144 tỷ USD). Cá biệt, năm 2021 dù tình hình kinh tế Việt Nam gặp nhiều khó khăn nhưng doanh thu bán hàng của SCG tại Việt Nam đã đạt 35.001 tỷ đồng (1,526 tỷ USD), tăng 32% so với cùng kỳ năm trước.

Lý giải cụ thể, ông Roongrote Rangsiyopash cho biết, doanh thu bán hàng của SCG tại Việt Nam chủ yếu tới từ hoạt động của các doanh nghiệp mới sáp nhập thêm như Công ty TNHH Giấy Kraft Vina (VKPC), Công Ty TNHH Nhựa - Hóa chất TPCVINA, cũng như việc bán hàng xuất khẩu từ Thái Lan và các nước Đông Nam Á sang Việt Nam. Riêng trong năm 2021, tổng tài sản của tập đoàn có sự bổ sung thêm từ hoạt động của Công ty TNHH Hóa dầu Long Sơn (LSP). Hiện tổng tài sản của SCG tại Việt Nam đạt 146.794 tỷ đồng (6,442 tỷ USD).

Một ghi nhận khác cho thấy, nhiều doanh nghiệp Nhật Bản đang “tăng tốc” để mở rộng hoạt động sản xuất cũng như sự hiện diện hàng hóa Nhật Bản tại thị trường Việt Nam. Ông Hirai Shinji, Trưởng đại diện Tổ chức Xúc tiến thương mại Nhật Bản (JETRO) tại TPHCM, cho biết, tại nội địa, quy mô thị trường 100 triệu dân với mức thu nhập đang dần được cải thiện trong những năm gần đây được đánh giá là “hấp dẫn” với ngành phi chế tạo. Hiện Chính phủ Nhật Bản đã xếp Việt Nam là tốp 5 thị trường tiêu thụ hấp dẫn nhất. Do vậy, 1-3 năm tới, những doanh nghiệp thuộc nhóm ngành như bán lẻ, thủy hải sản, nông sản và bất động sản, nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe… của Nhật Bản sẽ đổ mạnh vào đây. 

Ở chiều ngược lại, các doanh nghiệp thuộc nhóm ngành chế biến, chế tạo không ngừng mở rộng quy mô đầu tư hiện hữu tại Việt Nam để tận dụng lợi thế thuế suất, tăng khả năng xuất khẩu sang thị trường mà Việt Nam đã ký kết Hiệp định thương mại tự do (FTA).

Ghi nhận trong năm 2021 cho thấy, tỷ lệ sử dụng FTA/EPA (Hiệp định đối tác kinh tế Việt Nam - Nhật Bản) của các doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam là 59,7%, tăng 1.3 điểm so với năm trước. Các doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam thường sử dụng FTA/EPA với Nhật Bản và các nước ASEAN, một nửa là sử dụng FTA đối với xuất nhập khẩu vào EU.

Chỉ tính riêng với 1.400 doanh nghiệp Nhật Bản đang hoạt động tại Việt Nam cho thấy, hơn 60% khẳng định lợi nhuận kinh doanh trong năm 2022 được cải thiện và có hơn 55,3% doanh nghiệp cho biết đang có kế hoạch mở rộng quy mô đầu tư, sản xuất tại Việt Nam trong vòng 1-2 năm tới. Tỷ lệ này nếu so với các quốc gia, khu vực khác thì Việt Nam đang là lựa chọn hàng đầu khu vực ASEAN, sau Ấn Độ, Bangladesh và Pakistan. 

Doanh nghiệp ngoại đang thu lợi nhuận tốt từ việc tái chế giấy phế thải thành giấy cuộn in bao bì. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Doanh nghiệp nội có nguy cơ “teo tóp”

 Ghi nhận mới nhất từ Bộ KH-ĐT cho thấy, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài thực hiện tại Việt Nam 2 tháng đầu năm 2022 tăng so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, nhiều ý kiến doanh nghiệp trong nước quan ngại, việc đầu tư mạnh từ các doanh nghiệp nước ngoài nhưng thông qua hình thức góp vốn và mua cổ phần có thể ảnh hưởng đến doanh nghiệp trong nước. Bởi từ năm 2020 đến nay, rất nhiều doanh nghiệp trong nước đã “đuối sức” vì dịch bệnh. Tình trạng này kéo dài đến đầu năm nay nên rất dễ rơi vào tình trạng doanh nghiệp nước ngoài “thâu tóm” hoặc tạo sức ép cạnh tranh để buộc phải rời khỏi thị trường. 

Trên thực tế, chỉ trong 2 tháng đầu năm đã có gần 45.000 doanh nghiệp rời bỏ thị trường. Trước đó, năm 2021 cũng ghi nhận đã có hơn 100.000 doanh nghiệp đóng cửa, giải thể. Trước tình trạng này, nhiều ý kiến doanh nghiệp cho rằng, một mặt Chính phủ cải thiện môi trường đầu tư để tăng khả năng thu hút dòng vốn nước ngoài, nhưng mặt khác phải tạo điều kiện thuận lợi hơn để doanh nghiệp trong nước phục hồi và phát triển. 

Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM Nguyễn Phước Hưng cho biết, những vấn đề nhức nhối mà các doanh nghiệp kiến nghị cơ quan chức năng cần nhanh chóng cải thiện tập trung chủ yếu như: thủ tục hành chính phức tạp; hệ thống pháp luật chưa hoàn thiện và vận hành thiếu minh bạch; doanh nghiệp vẫn bị những yêu cầu bất hợp lý từ cơ quan chức năng và chi phí tiền phạt ngoài quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, hệ thống thuế và thủ tục thuế phức tạp dẫn đến các yêu cầu bất hợp lý trong kiểm tra thuế và hải quan cũng như tiền phạt ngoài mức quy định. Đặc biệt, hiện doanh nghiệp rất bức xúc do phải chịu quá nhiều phí không chính thức.