Chiều 11/6, Quốc hội thảo luận về kiến nghị điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc-Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020.
Chính phủ kiến nghị điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án và đề xuất chuyển đổi 3 dự án thành phần (Mai Sơn-Quốc lộ 45, Vĩnh Hảo-Phan Thiết, Phan Thiết-Dầu Giây) từ đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) tại Nghị quyết 52 sang đầu tư sử dụng 100% vốn đầu tư công và bổ sung thêm 23.461 tỷ đồng vốn nhà nước.
Có 2 lý do để Chính phủ đưa ra kiến nghị như trên. Thứ nhất, theo kết quả sơ tuyển, 7/8 dự án thành phần có từ 2 nhà đầu tư trở lên đã qua vòng sơ tuyển; 1 dự án thành phần (Vĩnh Hảo-Phan Thiết) không có nhà đầu tư qua vòng sơ tuyển. Tuy nhiên, Chính phủ cho rằng các nhà đầu tư qua vòng sơ tuyển chủ yếu là các nhà thầu có năng lực thi công tốt nhưng không có thế mạnh tài chính.
Thứ hai, việc chuyển đổi hình thức đầu tư từ PPP sang đầu tư sử dụng 100% vốn đầu tư công sẽ góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công, hỗ trợ tăng trưởng, đem lại hiệu quả kinh tế-xã hội.
Theo báo cáo thẩm tra, đa số ý kiến thành viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cơ bản nhất trí với sự cần thiết phải điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án như đã nêu tại Tờ trình của Chính phủ và thống nhất chuyển đổi 3 dự án thành phần từ đầu tư theo phương thức PPP sang đầu tư sử dụng 100% vốn đầu tư công và tiếp tục thực hiện đầu tư theo phương thức PPP đối với 5 dự án thành phần còn lại.
Đại biểu Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) cho rằng, việc chuyển đổi này sẽ góp phần đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công giai đoạn 2016-2020 đã bố trí cho dự án.
Theo số liệu báo cáo, tới nay tiến độ giải ngân được 8.386/55.000 tỷ đồng, đạt 15,25% và theo kế hoạch vốn bố trí đến năm 2020 mới đạt khoảng 30% tổng vốn đầu tư công. Như vậy là rất chậm và không đạt tiến độ vốn đầu tư công đã bố trí giai đoạn 2016-2020.
Đại biểu Trần Văn Tiến lưu ý, thúc đẩy tiến độ giải ngân đầu tư công sẽ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Hiện tại, kinh tế trong nước gặp nhiều khó khăn, tốc độ tăng trưởng GDP thấp nên cần lượng vốn lớn đầu tư tập trung để phát triển kinh tế. Trong khi đó, khả năng huy động vốn tín dụng của các nhà đầu tư gặp khó khăn bởi các ngân hàng đang thắt chặt việc cho vay các dự án PPP.
Do đó, việc chuyển 3 dự án thành phần sang đầu tư công 100% bằng vốn ngân sách nhà nước sẽ mang lại hiệu quả và bảo toàn vốn cho nhà nước.
Đại biểu Đinh Văn Nhã (Phú Yên) đánh giá đây là "một dự án quan trọng nhất trong tất cả các dự án đầu tư quốc gia." Vấn đề khó khăn nhất là nguồn vốn ngân sách nhà nước bố trí cân đối.
Theo đại biểu, khó khăn này trong vài năm tới, nước ta có điều kiện thị trường và cân đối ngân sách thuận lợi hơn, có cơ sở đảm bảo bố trí nguồn vốn cho đầu tư dự án trọng điểm này.
Trước hết, vốn đầu tư ngân sách Trung ương trong 5 năm tới sẽ được điều chỉnh hướng sử dụng. Nếu 15 năm trước phân bổ vốn đầu tư phát triển ngân sách Trung ương đã dành 65% để hỗ trợ ngân sách địa phương, còn 30-35% để đầu tư cho các dự án quan trọng do các bộ, ngành quản lý.
Theo cơ chế mới, việc phân bổ, sử dụng vốn đầu tư phát triển của ngân sách trung ương sẽ cơ bản được điều chỉnh ngược lại, dành không quá 30% để bổ sung cho ngân sách địa phương, còn lại 70% sẽ bố trí tập trung cho các dự án quan trọng quốc gia, chương trình mục tiêu quốc gia, các dự án liên vùng có tác dụng động lực phát triển vùng.
Với cơ chế mới này, dự án đặc biệt quan trọng cao tốc Bắc-Nam sẽ được ưu tiên vốn đầu tư, có thể cân đối nguồn ngân sách nhà nước.
Bên cạnh đó, tình hình cuối 2020 và một vài năm tới, việc huy động vốn đầu tư phát triển của ngân sách trung ương thông qua phát hành trái phiếu Chính phủ khá thuận lợi.
"Có thể nói, đây là thời điểm vàng, với tư duy sáng tạo, dám làm, dám chịu, đồng tâm, thống nhất tận dụng cơ hội này để làm việc lớn cho quốc gia, dân tộc - đó là xây dựng đường cao tốc Bắc-Nam bằng vốn ngân sách, trong đó phần lớn là vốn trái phiếu Chính phủ," đại biểu nêu ý kiến.
Theo đại biểu Đỗ Văn Sinh (Quảng Trị), việc triển khai nhanh dự án đường cao tốc Bắc-Nam là hết sức cần thiết, cần có nguồn vốn rất lớn trong điều kiện nguồn lực của nhà nước còn hạn chế, chủ trương xuyên suốt của Đảng, Nhà nước là cần huy động thêm nguồn vốn, năng lực quản trị của khối tư nhân.
Đồng thời, quan điểm nhất quán là những dự án nào khó khăn, doanh nghiệp tư nhân không muốn đầu tư thì nhà nước sẽ thực hiện đầu tư công, các dự án còn lại sẽ thực hiện đầu tư PPP. Căn cứ vào lưu lượng phương tiện vận tải và giá trị thương mại của dự án để lựa chọn phương thức đầu tư thích hợp.
Theo đó, dự án cao tốc Bắc-Nam được chia thành 11 dự án thành phần, trong đó có 3 dự án lưu lượng và giá trị thương mại thấp, khó thu hồi vốn nên Quốc hội đã quyết định đầu tư công. 3 dự án thành phần còn lại có lưu lượng vận tải giá trị thương mại cao hơn Quốc hội đã quyết định đầu tư PPP.
Cũng trong chương trình chiều 11/6, Chủ tịch Hội đồng bầu cử quốc gia trình bày Tờ trình đề nghị Quốc hội phê chuẩn danh sách Phó Chủ tịch và Ủy viên Hội đồng bầu cử quốc gia. Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình dự kiến nhân sự để Quốc hội bầu Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội; thảo luận ở Đoàn đại biểu Quốc hội về Phê chuẩn danh sách Phó Chủ tịch và Ủy viên Hội đồng bầu cử quốc gia và dự kiến nhân sự bầu Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
