Sở Giao thông Vận tải TP Hồ Chí Minh cho biết, đang lấy ý kiến các sở, ngành, đơn vị liên quan về nghiên cứu, rà soát, đề xuất bổ sung, điều chỉnh mạng lưới đường sắt đô thị, đường sắt kết nối nội vùng, các đầu mối đường sắt quốc gia khu vực TP Hồ Chí Minh; trong đó, Sở đang nghiên cứu bổ sung thêm 3 tuyến đường sắt đô thị và kéo dài một số tuyến khác vào quy hoạch.
Trước đó, Giám đốc Sở Giao thông Vận tải TP Hồ Chí Minh Trần Quang Lâm đã chủ trì cuộc họp với sở ngành, đơn vị liên quan về mạng lưới đường sắt đô thị, đường sắt kết nối nội vùng, đầu mối đường sắt quốc gia, hệ thống đường trên cao, các đường ven hai bờ sông Sài Gòn. Điều này nhằm xem xét, cập nhật vào Đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng TP Hồ Chí Minh đến năm 2040 và tầm nhìn đến năm 2060.
Theo các chuyên gia, ngoài hệ thống đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị đã được quy hoạch, TP Hồ Chí Minh có thể bổ sung, kéo dài một số tuyến để tăng khả năng liên thông, kết nối toàn mạng lưới, tổ chức vận hành và khai thác hiệu quả. Qua nghiên cứu, rà soát, các đơn vị đề xuất bổ sung thêm 3 tuyến đường sắt đô thị vào quy hoạch trên địa bàn TP Hồ Chí Minh
Tuyến đường sắt đô thị thứ nhất được đề xuất có tính chất kết nối Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất (qua các nhà ga hành khách) về đến đến trung tâm TP Hồ Chí Minh và Thủ Thiêm, qua đó, kết nối đến Cảng hàng không quốc tế Long Thành theo đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành đã quy hoạch.
Tuyến thứ 2 là tuyến vượt sông Soài Rạp sang huyện Cần Giờ, kết nối đến Khu đô thị du lịch lấn biển Cần Giờ. Tuyến còn lại có tính chất vận chuyển khách, kết nối giữa hai ga đầu mối đường sắt quốc gia là ga Thủ Thiêm và ga Tân Kiên, chiều dài khoảng 28 km bằng cách sử dụng một phần hướng tuyến trước đây được quy hoạch cho tuyến đường sắt một ray (monorail) theo đường Nguyễn Văn Linh.
Cùng với bổ sung 3 tuyến trên, đơn vị tư vấn đề xuất nối dài tuyến metro số 6 (Bà Quẹo - vòng xoay Phú Lâm) thêm khoảng 7 km đến đường Nguyễn Văn Linh; nối tuyến metro số 2 - giai đoạn 2 (Bến Thành - Thủ Thiêm) với đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành, tạo thành một hành lang đường sắt thông suốt từ đô thị Tây Bắc - Bến Thành - Thủ Thiêm - Long Thành dài hơn 80 km; kết nối các tuyến số 3b và số 4 với các tuyến đường sắt đô thị đang được nghiên cứu của tỉnh Bình Dương…
Ngoài ra, các đơn vị cũng thống nhất với đề xuất chuyển ga đầu mối hành khách đường sắt quốc gia hiện hữu (Hà Nội – TP Hồ Chí Minh) từ ga Bình Triệu (TP Hồ Chí Minh) về ga An Bình mới (Bình Dương). Điều này giúp nghiên cứu chuyển đoạn tuyến đường sắt quốc gia từ sau ga An Bình về ga Sài Gòn thành đường sắt đô thị, giải phóng quỹ đất tại các trạm đầu mối kỹ thuật (Bình Triệu, Chí Hòa…) cho phát triển mô hình TOD.
Sở Giao thông Vận tải TP Hồ Chí Minh cho biết, Sở sẽ tiếp tục làm việc với các sở, ngành, địa phương liên quan để làm rõ, thống nhất một số nội dung điều chỉnh, bổ sung quy hoạch các tuyến đường sắt đô thị để báo cáo UBND TP Hồ Chí Minh xem xét, kịp thời cập nhật vào Đồ án Quy hoạch chung thành phố Thủ Đức đến năm 2040 và Đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng TP Hồ Chí Minh đến năm 2040 và tầm nhìn đến năm 2060.
Theo quy hoạch, hệ thống đường sắt đô thị TP Hồ Chí Minh gồm 8 tuyến đường sắt đô thị, 3 tuyến xe điện mặt đất hoặc đường sắt một ray với tổng chiều dài khoảng 220 km, tổng vốn đầu tư ước tính hơn 25 tỷ USD. Đến nay, thành phố mới triển khai được 2 tuyến là metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên và metro số 2 Bến Thành - Tham Lương.
Kết luận số 49-KL/TW ngày 28/2/2023 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 xác định mục tiêu hoàn chỉnh mạng lưới đường sắt đô thị tại TP Hồ Chí Minh vào năm 2035. Điều này có nghĩa là thành phố phải hoàn thành toàn bộ mạng lưới đường sắt đô thị còn lại (khoảng 200 km) trong 12 năm tới.
Theo Ban Quản lý Đường sắt đô thị TP Hồ Chí Minh, đây là một thách thức vô cùng lớn, đòi hỏi thành phố phải quyết tâm thay đổi hết sức quyết liệt, toàn diện, mạnh mẽ và đột phá để hoàn thành. Vừa qua, Ban Quản lý Đường sắt đô thị đã đề xuất UBND Thành phố thành lập Tổ công tác xây dựng Đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị nhằm nghiên cứu áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù để nhanh chóng triển khai các dự án.
