Liệu rằng các ngân hàng (NH) Việt Nam có chịu rủi ro tiềm ẩn nào tương tự với những rủi ro của SVB hay không?
Rủi ro sụp đổ như SVB là rất thấp
Trả lời câu hỏi này, Chuyên gia kinh tế trưởng của VinaCapital Michael Kokalari, cho rằng sự sụp đổ của SVB không ảnh hưởng đến TTCK cũng như nền kinh tế Việt Nam.
“Chúng tôi cũng nhận thấy những sự việc đã tác động đến SVB và một số NH khu vực khác của Mỹ sẽ không tạo ra rủi ro đáng kể đến khả năng sinh lời hoặc khả năng thanh toán của các NH tại Việt Nam" - ông Michael Kokalari khẳng định.
Theo Michael Kokalari, nhiều thông tin cho rằng các khoản lỗ tiềm ẩn trong danh mục đầu tư của SVB cùng với tiền gửi tại NH giảm đáng kể là những yếu tố chính dẫn đến tình trạng SVB nhanh chóng mất khả năng thanh toán.
Các NH trong nước cũng nắm giữ trái phiếu Chính phủ trên bảng cân đối kế toán. NH ở hầu hết các nước cũng vậy, nhưng lưu ý rằng ở Việt Nam không có TP đảm bảo bằng thế chấp. Giá trái phiếu Chính phủ (TPCP) kỳ hạn 10 năm đã giảm khoảng 15% kể từ giữa năm 2021 khi lợi suất tăng, mặc dù lợi suất đã đạt đỉnh trong biểu đồ dưới đây.
Tuy nhiên, TPCP chỉ chiếm khoảng 6% tổng tài sản của các NH niêm yết và TP giữ đến ngày đáo hạn (HTM) chiếm chưa đến 2% tổng tài sản. Con số này thấp hơn nhiều so với mức 5-10% điển hình của các NH Mỹ và thấp hơn nhiều so với mức 45% tài sản của SVB nằm ở TP giữ đến ngày đáo hạn trên bảng cân đối kế toán. Điều này khiến SVB trở nên cực kỳ khác biệt so với các NH khu vực khác của Mỹ.
Nói cách khác, TPCP Việt Nam tăng lợi suất có thể đã tạo ra khoản lỗ hơn 3 tỷ USD cho các NH niêm yết của Việt Nam, tương đương với hơn 5% tổng vốn chủ sở hữu cấp I của các NH này. Đồng thời không có NH nào có tiềm ẩn một khoản lỗ lớn so với vốn chủ sở hữu của mình.
Mặc dù SVB được báo cáo có khoản lỗ tiềm ẩn khoảng 15 tỷ USD trong danh mục đầu tư (hơn nhiều so với 12 tỷ USD vốn chủ sở hữu). Lý do chính khiến SVB sụp đổ là lượng tiền gửi giảm đáng kể, buộc NH này phải ghi nhận khoản lỗ trên danh mục đầu tư TP của mình.
Quyền lợi người gởi tiền được bảo đảm
Theo ông Michael Kokalari, tình huống trên cũng khó xảy ra ở Việt Nam. Cụ thể, lượng tiền gửi sụt giảm của SVB đã khiến NH này phải bán TP kho bạc và TP đảm bảo bằng thế chấp để huy động tiền mặt trả cho người gửi tiền và điều này thể hiện thành các khoản lỗ tiềm ẩn trong danh mục đầu tư TP của họ.
Trong khi đó, Chính phủ Việt Nam đảm bảo rằng tiền gửi luôn được bảo vệ trong các cuộc khủng hoảng NH trước đây, dù hạn mức trả tiền bảo hiểm tiền gửi chỉ là khoảng 5.000 USD. Do đó, người gửi tiền ở Việt Nam được khuyến nghị không rút tiền đột ngột khi một NH gặp khó khăn bởi Chính phủ sẽ đảm bảo quyền lợi cho người gửi tiền trong trường hợp NH sụp đổ.
Sau tất cả những điều đề cập như trên, nguy cơ sụp đổ của 1 NH như SVB ở Việt Nam là rất thấp, bởi những sự việc tác động lên SVB không có khả năng xảy ra. Nghĩa là người gửi tiền không được khuyến khích rút tiền đột ngột từ NH khi có khủng hoảng.
Bên cạnh đó, các khoản lỗ tiềm ẩn trong danh mục đầu tư của các NH không đủ lớn để tác động đáng kể đến khả năng sinh lời và/hoặc khả năng thanh toán.
Thị trường xuất khẩu của Việt Nam không bị tác động
Chuyên gia kinh tế trưởng của VinaCapital, cho rằng sự sụp đổ của SVB dường như không có ảnh hưởng đáng kể nào đến nền kinh tế Việt Nam, mặc dù Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với thặng dư thương mại tương đương khoảng 20% GDP.
Xuất khẩu sang Mỹ đã chậm lại trước khi SVB sụp đổ, chủ yếu là do hàng tồn kho của các nhà bán lẻ lớn và các công ty hàng tiêu dùng khác như Nike ở Mỹ đã tăng khoảng 20% vào năm ngoái.
Vì vậy, VinaCapital không tin rằng sự sụp đổ của SVB sẽ làm cho xuất khẩu sang Hoa Kỳ tăng trưởng chậm thêm. Nhu cầu đối với các sản phẩm “Made in Vietnam” khó có thể phục hồi cho đến nửa cuối năm 2023, bất kể các diễn biến trong lĩnh vực NH ở Mỹ.
Thậm chí, lãi suất ở Mỹ/toàn cầu giảm và đồng USD yếu đi sẽ dẫn đến thanh khoản của các NH Việt Nam được cải thiện, cũng như lãi suất thấp hơn ở Việt Nam.
Gián tiếp tạo thuận lợi cho TTCK
Với trường hợp Credit Suisse, vấn đề cũng sẽ được giải quyết bằng việc Ngân hàng Trung ương Thụy Sĩ cung cấp thanh khoản cho NH này và cũng gây áp lực khiến lãi suất toàn cầu giảm. Điều này sẽ mang lại nhiều thanh khoản hơn cho nền kinh tế toàn cầu cũng như gián tiếp mang lại lợi ích cho nền kinh tế và TTCK Việt Nam.
Một trong những lý do quan trọng nhất mà VinaCapital cho rằng câu chuyện của SVB và Credit Suisse cuối cùng sẽ có lợi cho Việt Nam là vì cả 2 đều có khả năng dẫn đến việc VND tăng giá so với USD. Do đó, sẽ cho phép NHNN tái tích lũy một lượng đáng kể dự trữ ngoại hối trong năm nay.
TTCK toàn cầu có thể sẽ tiếp tục biến động trong những tuần tới do hậu quả của sự sụp đổ của SVB và việc Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ hỗ trợ Credit Suisse. Tuy nhiên, VinaCapital vẫn kỳ vọng nền kinh tế Việt Nam sẽ tăng trưởng 6% trong năm.
Điều quan trọng là trong những tháng gần đây, TTCK toàn cầu đã dự đoán Fed sẽ “quay đầu” sau đợt tăng lãi suất mạnh gần đây và sẽ khiến các tài sản rủi ro hấp dẫn hơn, bao gồm cả giá trị tiền tệ của các thị trường đang phát triển.
"Điều này sẽ cho phép NHNN và các NH thương mại trong nước hạ lãi suất và sẽ làm cho TTCK trở nên hấp dẫn hơn đối với các NĐT trong nước và quốc tế" - chuyên gia Michael Kokalari khẳng định.
