Kỷ nguyên mới, nguồn lực mới
TPHCM là trung tâm kinh tế hàng đầu của Việt Nam, đóng góp hơn 20% GDP cả nước và khoảng 27% tổng thu ngân sách nhà nước. Với dân số hơn 10 triệu người, có vị trí chiến lược và vai trò đầu mối giao thông, thương mại lớn nhất cả nước, TPHCM giữ vai trò động lực phát triển, kết nối các vùng kinh tế trọng điểm. Trong kỷ nguyên mới, TPHCM đứng trước những cơ hội và thách thức quan trọng trong việc huy động và phát huy nguồn lực để phát triển bền vững.
Kỷ nguyên mới của TPHCM được định hình bởi những thay đổi mang tính bước ngoặt về động lực tăng trưởng, cấu trúc kinh tế, công nghệ, môi trường thể chế và bối cảnh khu vực lẫn toàn cầu. Từng được mệnh danh là "Hòn ngọc Viễn Đông", thành phố có tiềm năng trở thành trung tâm tài chính và công nghệ quan trọng của khu vực Đông Nam Á. Để đạt được điều này, TPHCM cần huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực mới, bao gồm tài chính, nhân lực, công nghệ, thông tin, hạ tầng và thể chế.
Do vậy TPHCM cần tạo “nguồn” và “lực”, khai thác tốt nhất các nguồn lực mới như đất đai, vai trò mới là "trung tâm tài chính" của cả nước và khu vực ASEAN; nguồn lực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, kinh tế số, kinh tế chia sẻ và nguồn lực con người. Tăng cường thu hút đầu tư nước ngoài FDI, đầu tư tư nhân, đặc biệt là nguồn lực đầu tư công.
Việc tinh gọn, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, đặc biệt là bộ máy quản lý nhà nước của TPHCM cũng tạo ra nguồn lực mới phát triển TPHCM, góp phần cùng cả nước tăng trưởng GDP hàng năm liên tục “2 con số” giai đoạn 2026-2030.
"Cỗ xe tam mã"
“Mã lực thứ nhất” được kỳ vọng là nguồn lực con người. Lực lượng lao động tại TPHCM khoảng 4,84 triệu người, với năng suất lao động cao gấp 1,7 lần so với mức trung bình cả nước. Tuy nhiên, thành phố vẫn đối mặt với thách thức về chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt là kỹ năng thực hành, trình độ ngoại ngữ và khả năng hội nhập quốc tế.
Mặc dù có nhiều lợi thế, TPHCM vẫn đối mặt với thách thức về chất lượng nguồn nhân lực. So với khu vực ASEAN và châu Á, nguồn nhân lực chất lượng cao của TPHCM còn hạn chế về số lượng, cơ cấu, trình độ, kỹ năng thực hành, kỹ năng mềm và trình độ ngoại ngữ.
Chính vì vậy TPHCM cần đẩy mạnh đào tạo, thu hút nhân tài và phát triển giáo dục nghề nghiệp. Việc xây dựng các trung tâm đào tạo chất lượng cao, hợp tác với các trường đại học và doanh nghiệp để đào tạo theo nhu cầu thực tiễn là yếu tố then chốt. Bên cạnh đó, chính quyền thành phố cần có các chính sách hấp dẫn để giữ chân nhân tài và thu hút chuyên gia nước ngoài đến làm việc, đóng góp vào sự phát triển của thành phố.
“Mã lực thứ hai” là nguồn lực tài chính. TPHCM đóng góp hơn 1/4 ngân sách quốc gia hàng năm. Tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố ước thực hiện năm 2024 là 508.553 tỷ đồng, đạt 105,32% dự toán, tăng 13,3% so với năm 2023. Bình quân mỗi ngày làm việc, người dân thành phố đóng góp gần 1.400 tỷ đồng cho ngân sách cả nước.
Nguồn lực tài chính mới đang được kỳ vọng với việc thiết lập Trung tâm tài chính quốc tế (IFC) tại TPHCM, nhưng đòi hỏi chiến lược dài hạn, cải cách hành chính cùng hệ thống tài chính minh bạch để thu hút đầu tư và tạo dựng niềm tin.
Nguồn lực tài chính từ đất đai cần được làm mới và tăng lực. Việc khai thác nguồn lực tài chính từ đất đai có ý nghĩa rất quan trọng trong việc tạo vốn đầu tư phát triển cho thành phố. TPHCM đang có cơ hội khai thác nguồn lực tài chính từ đất đai thông qua cơ chế thị trường, công cụ quy hoạch và sắp xếp, đổi mới, tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan, tổ chức.
Các dự án phát triển đô thị cần có quy hoạch rõ ràng, ưu tiên không gian xanh, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Việc đẩy mạnh xây dựng đô thị thông minh, tích hợp công nghệ vào quản lý đô thị sẽ giúp thành phố sử dụng đất đai một cách hiệu quả hơn.
Tuy nhiên, TPHCM cũng đang đứng trước nhiều thách thức về pháp lý, chất lượng quy hoạch, thị trường bất động sản và tình trạng tham nhũng, lãng phí đất đai. Cần nâng cao chất lượng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và phát triển thị trường để khai thác tốt nhất nguồn lực tài chính từ đất đai; tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật và chính sách tài chính về đất đai và cơ chế thực thi hiệu quả; đồng thời có cơ chế giám sát để ngăn chặn hiệu quả tình trạng tham nhũng, lãng phí từ đất đai, phòng ngừa để cán bộ, đảng viên, người có điều kiện không dám, không thể tham nhũng, lãng phí.
“Mã lực thứ ba” chính là nguồn lực thông tin, kinh tế số, đổi mới sáng tạo và liên kết vùng. Trong thời đại kinh tế tri thức và chuyển đổi số, nguồn lực thông tin ngày càng trở thành yếu tố quan trọng quyết định năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững. Thành phố cần đẩy mạnh phát triển chính phủ điện tử, nâng cao tính minh bạch và cải thiện dịch vụ công để hỗ trợ doanh nghiệp và người dân. Việc xây dựng các trung tâm dữ liệu lớn, đẩy mạnh AI, blockchain và fintech sẽ giúp TPHCM duy trì lợi thế cạnh tranh và phát triển bền vững.
Liên kết vùng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc huy động và phát huy các nguồn lực mới. TPHCM cần tăng cường hợp tác với vùng Đông Nam bộ, ĐBSCL và các khu vực khác để tận dụng tối đa lợi thế cạnh tranh, hỗ trợ lẫn nhau trong phát triển kinh tế và hạ tầng.
Việc kết nối giao thông giữa TPHCM với các tỉnh thành lân cận, như xây dựng tuyến cao tốc, nâng cấp cảng biển và sân bay, sẽ giúp tăng cường khả năng cạnh tranh của thành phố. Ngoài ra, hợp tác trong lĩnh vực du lịch, logistics, công nghiệp công nghệ cao sẽ mang lại lợi ích lớn cho cả khu vực.
Trong kỷ nguyên mới, TPHCM đứng trước nhiều cơ hội và thách thức để duy trì vai trò trung tâm kinh tế - xã hội của cả nước. Việc huy động và phát huy các nguồn lực mới đòi hỏi sự đổi mới trong quản lý, chính sách và mô hình phát triển.
Thông qua việc thực hiện các giải pháp chiến lược về kinh tế, môi trường, xã hội và liên kết vùng, TPHCM có thể tiếp tục khẳng định vị thế là động lực phát triển hàng đầu của Việt Nam và khu vực.
