Vượt qua ba lần dịch COVID-19 bùng phát, dù có mất mát và đau thương thì những “anh cả” trong ngành du lịch Việt vẫn còn giữ được tinh thần lạc quan và sự tự tin để trước mắt khôi phục thị trường nội địa. Nhưng dịch bùng phát tứ phương lần thứ tư lại là câu chuyện hoàn toàn khác.
Lúc này, hàng loạt “cá lớn” dường như chết đứng và dù cố tỏ ra mạnh mẽ đến đâu, cũng có khoảnh khắc không thể che giấu và gồng mình thêm nữa, họ đã phải thốt lên “chênh vênh quá.” Tất cả đã chạm đến ngưỡng giới hạn. Họ, giống như những chú cá đang mắc cạn cần một làn nước mát để trở lại với đại dương...
Có thực mới vực được... công nghiệp không khói
Dù đã nỗ lực tự cứu mình, thậm chí “xả thân” để mong còn “có thể hít thở,” nhưng đến thời điểm này, doanh nghiệp du lịch đã sức cùng lực kiệt, nhiều đơn vị phải cắt giảm nhân sự tối đa để duy trì bộ máy. Thực tế, việc dồn lực chuyển đổi mô hình kinh doanh của một số doanh nghiệp thực chất cũng chỉ là giải pháp tình thế. Bởi thế, nhiều chuyên gia cho rằng nếu Chính phủ không kịp thời có những chính sách hữu hiệu để cứu doanh nghiệp và người lao động ngành du lịch thì cả thị trường nội địa lẫn quốc tế tương lai đều rất mịt mù.
CEO AZA Travel, ông Nguyễn Tiến Đạt cho biết thực tế có đến 95% doanh nghiệp đã “chết” từ ba đợt dịch trước. Điều đó đồng nghĩa đang có một lực lượng rất lớn nhân sự ngành du lịch phải mưu sinh bằng những nghề khác nhau. Đặc biệt, lần thứ tư dịch bùng phát đúng dịp cao điểm mùa Hè nên ông Đạt cho rằng đây sẽ là yếu tố tiếp tục loại bỏ những công ty du lịch và nhân lực không còn khả năng chống chịu với COVID-19.
“Thực tế, các kiến nghị, đề xuất cho ngành du lịch, doanh nghiệp du lịch và nhân sự trong ngành kinh tế xanh đã được đề cập, bàn luận, góp ý rất nhiều từ những đợt dịch trước. Có những chính sách của Chính phủ khi triển khai ở thực tế cũng còn nhiều bất cập nên hầu như các doanh nghiệp và nhân sự ngành du lịch chưa nhận được hỗ trợ gì đáng kể. Tuy nhiên, chúng tôi hiểu cũng như thông cảm vì Chính phủ còn nhiều mối lo khác,” ông Đạt chia sẻ.
Nguồn lực kiệt quệ cả vốn lẫn nhân sự, thị trường phập phù theo từng đợt COVID-19, nên CEO VietSense Travel, ông Nguyễn Văn Tài đề xuất Chính phủ giao các bộ, ngành nghiên cứu điều chỉnh tiêu chí để các doanh nghiệp du lịch có thể dễ dàng tiếp cận gói hỗ trợ 62.000 tỷ hoặc tiếp cận vay vốn với mức lãi suất ưu đãi.
Trong khi đó, các chuyên gia cũng đề xuất Chính phủ “bảo lãnh” cho doanh nghiệp du lịch vay vốn. Có thể xem xét quá trình hoạt động của doanh nghiệp, lấy thương hiệu và các hợp đồng kinh tế doanh nghiệp đang triển khai, thực hiện để thế chấp. Bởi doanh nghiệp muốn “sống” và giữ được nhân sự thì phải “có thực.”
Đặc biệt, các CEO kiến nghị Chính phủ cần sớm hỗ trợ trực tiếp cho người lao động làm trong ngành du lịch như: Cho giảm, giãn đóng phí bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm hưu trí, bảo hiểm thất nghiệp… dựa trên mức thu nhập thực tế của người lao động; kéo dài thời gian hỗ trợ người lao động ngành du lịch bị giảm thu nhập hoặc mất việc làm…
Sau đợt COVID-19 lần thứ tư bùng phát, sẽ có thêm nhiều đơn vị lữ hành phải đóng cửa, hoặc nếu không đủ khả năng nuôi quân thì chủ doanh nghiệp sẽ “gánh” việc để cắt giảm tối đa chi phí. Số nhân sự còn đang cố bám trụ với ngành thời điểm này thực sự bấp bênh như đứng trước bờ vực. Họ sẽ buộc phải kiếm việc khác nếu tình hình không có dấu hiệu chuyển biến tích cực hơn.
Ông Tài cho rằng: “Nếu tìm được những công việc tương thích và có mức thu nhập tương đương như trước đây thì chắc chắn họ sẽ không quay trở lại ngành du lịch nữa. Điều này đồng nghĩa nguồn nhân lực sẽ ‘chảy máu’ trầm trọng. Khi COVID-19 được kiểm soát, doanh nghiệp muốn tuyển nhân sự rất dễ rơi vào cảnh không còn ai để tuyển. Lúc đó, lỗ hổng nhân lực ngành sẽ rất lớn mà không phải ngày 1 ngày 2 có thể khỏa lấp được.”
Vẫn chờ chính sách từ Chính phủ
Trong bối cảnh dịch bệnh bùng phát như hiện nay, lãnh đạo ngành cho rằng việc đầu tiên và quan trọng nhất lúc này mà các doanh nghiệp du lịch, đặc biệt lữ hành cần làm là cơ cấu lại hoạt động doanh nghiệp, bộ máy nhân sự, có giải pháp quản lý về nhân lực, nguồn lực tối ưu, sau đó mới tính tiếp.
Mặc dù rất thấu hiểu cho hoàn cảnh doanh nghiệp và người lao động trong lĩnh vực du lịch nhưng để có thể “bơm” nguồn lực vực dậy nền kinh tế xanh ngay lúc này, người đứng đầu Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch khẳng định “rất khó.”
“Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đang phối hợp với Hiệp hội Du lịch nghiên cứu, xem xét để trình Chính phủ chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp. Thực tế nguồn lực của Nhà nước cũng khó có ngay để hỗ trợ ngành du lịch, mà Chính phủ đang nghiên cứu phương án hỗ trợ theo hướng miễn, giảm thuế sử dụng đất và miễn, giảm tiền điện,” Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết.
Còn những chính sách về lâu dài, Bộ cần lắng nghe thêm từ phía cộng đồng doanh nghiệp, các cơ quan thẩm định của Nhà nước để trình Chính phủ có một chính sách căn cơ và cân đối chung giữa các nhóm ngành kinh tế khác.
Là cơ quan quản lý trực tiếp, lãnh đạo Tổng Cục Du lịch nhấn mạnh thời điểm này, trong khi chờ đợi những chính sách hỗ trợ từ Chính phủ việc cần làm ngay của các doanh nghiệp toàn ngành là cố gắng giữ chân người lao động để tập huấn, bồi dưỡng và xây dựng lại quy trình quản lý, đào tạo nhằm nâng cao chất lượng nhân sự.
Để cuộc sống và đặc biệt là hoạt động du lịch sớm trở lại bình thường, các cơ quan quản lý nhà nước cũng như doanh nghiệp lữ hành đều mong mỏi Chính phủ, các cấp, ban, ngành và người dân tích cực phòng, chống dịch hiệu quả, nhanh chóng đẩy lùi được đợt COVID-19 bùng phát lần thứ tư giống như ba lần trước. Vì chỉ khi dịch bệnh được kiểm soát, người dân mới đi du lịch và doanh nghiệp mới có cơ hội “hồi sinh”.
