Ban lãnh đạo mới của Trung Quốc đang phải đối mặt với những thách thức kinh tế chưa từng thấy trong hai thập kỷ qua, với tốc độ tăng trưởng chậm hơn nhiều so với dự kiến và những cơn gió ngược từ bên ngoài ngày càng gia tăng.
Nhiều chính sách kinh tế vĩ mô thông thường do các nhà hoạch định chính sách đưa ra đã không hoạt động như dự kiến do chính sách zero-Covid liên tục, làm trầm trọng thêm sự bất ổn và thất vọng của các doanh nghiệp tư nhân.
Giờ đây, ngày càng có nhiều cố vấn chính phủ đang kêu gọi một liều lượng kích thích lớn hơn và cần đặt mục tiêu tăng trưởng GDP rõ ràng cho năm tới trước cuộc họp.
Phát biểu tại Diễn đàn kinh tế vĩ mô Trung Quốc vào cuối tuần trước, cố vấn ngân hàng trung ương và cựu phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Phát triển của Hội đồng Nhà nước Liu Shijin cho biết tăng trưởng chậm hơn sẽ gây nguy hiểm cho năng suất của các yếu tố tổng hợp, làm suy giảm hoạt động kinh doanh và ảnh hưởng đến khả năng thay đổi mô hình phát triển của đất nước.
Nền kinh tế Trung Quốc đã tăng trưởng 3% trong 9 tháng đầu năm và dự kiếnsẽ tăng trưởng khoảng 3,2% trong cả năm, thấp hơn mức trung bình 5,1% hàng năm trong giai đoạn 2020-21, khi đại dịch đã ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh và xã hội trên toàn thế giới.
Tâm lý thị trường hiện xuống thấp đến mức người Trung Quốc bình thường đang tiết kiệm nhiều hơn để chuẩn bị cho trường hợp xấu nhất, các doanh nghiệp tư nhân đang bận rộn tái cấu trúc doanh nghiệp để sống sót qua mùa đông lạnh giá và các nhà đầu tư nước ngoài đang xem xét Kế hoạch B trong bối cảnh chuỗi cung ứng có thể bị gián đoạn.
Yang Weimin, phó giám đốc Ủy ban các vấn đề kinh tế của Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc, cho biết tăng trưởng kinh tế đã không đạt được tiềm năng trong 3 năm qua.
“Điều cấp bách là phải đảo ngược xu hướng và đưa tăng trưởng trở lại phạm vi hợp lý”.
Sau khi đặt mục tiêu tăng trưởng khiêm tốn và linh hoạt cho năm 2022 ở mức “khoảng 5,5%”, ngày càng có nhiều lời kêu gọi về một mục tiêu rõ ràng trong năm tới.
Các nhà phân tích cho rằng mục tiêu tăng trưởng tương đối cao sẽ đặt ra mục tiêu mạnh mẽ khi bắt đầu nhiệm kỳ 5 năm mới, sẽ dễ dàng đạt được hơn do cơ sở so sánh thấp vào năm 2022 và là cần thiết nếu Bắc Kinh muốn tăng gấp đôi GDP hoặc thu nhập bình quân đầu người vào năm 2035 .
Các nhà chức trách đã hỗ trợ tài chính để giảm bớt khủng hoảng bất động sản, cam kết khuyến khích đầu tư tư nhân vào các dự án cơ sở hạ tầng quan trọng, tái khẳng định cam kết mở cửa cho các nhà đầu tư nước ngoài và cắt giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với các ngân hàng thương mại.
Tuy nhiên, hoạt động kinh tế vẫn bị ảnh hưởng phần lớn do sự gián đoạn của Covid-19, với chỉ số quản lý mua hàng sản xuất chính thức giảm xuống 48 vào tháng 11 từ 49,2 vào tháng 10. Tâm lý kinh doanh trong lĩnh vực dịch vụ và xây dựng cũng tiếp tục giảm trong tháng 11.
Trong con mắt của các nhà đầu tư, sự nhầm lẫn nằm ở định hướng chính sách, vì các vị trí chủ chốt của chính phủ, bao gồm thủ tướng, phó thủ tướng, bộ trưởng tài chính, thống đốc ngân hàng trung ương, cơ quan quản lý ngân hàng và người đứng đầu cơ quan hoạch định kinh tế hàng đầu, sẽ chỉ được quyết định vào tháng 3.
Hội nghị công tác kinh tế tập trung đóng cửa kín, nơi các quan chức kinh tế sắp tới sẽ có tiếng nói trong việc hoạch định chính sách, được nhiều người coi là cơ hội để nhìn thoáng qua tư duy kinh tế mới.
Louis Kuijs, nhà kinh tế trưởng châu Á-Thái Bình Dương của S&P Global Ratings, cho biết: “Điều cấp bách và quan trọng nhất mà các nhà hoạch định chính sách nên làm tại hội nghị công tác kinh tế trung tâm là nới lỏng lập trường Covid-19 một cách có hệ thống và được lên kế hoạch tốt”.
S&P đã nâng ước tính tăng trưởng của Trung Quốc trong năm nay lên 3,3%, trong khi dự báo tăng trưởng 4,8% cho năm 2023.
Nhiều ngân hàng đầu tư nước ngoài đã coi chiến lược zero-Covid là yếu tố chính khiến họ điều chỉnh giảm dự báo tăng trưởng, trong đó nhiều ngân hàng chọn mở cửa trở lại vào quý II sau khi chính phủ mới nhậm chức.
Ông Kuijs cho biết ngay cả khi các chính sách về virus được nới lỏng, vẫn sẽ có những vấn đề còn tồn tại như tiêm chủng và sẽ mất một thời gian để lấy lại niềm tin thị trường, tiêu dùng hộ gia đình và đầu tư tư nhân phục hồi hoàn toàn.
Ông nói mặc dù hội nghị thường niên có thể nói về hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và thị trường bất động sản, nhưng khó có thể công bố những con số cụ thể.
Theo truyền thống, các mục tiêu hàng năm, bao gồm GDP và tỷ lệ thâm hụt ngân sách, sẽ được thảo luận trong các nhóm nhỏ trong hội nghị trước khi chúng được công bố vào tháng 3.
Jia Kang, cựu giám đốc viện nghiên cứu của Bộ Tài chính, kêu gọi đòn bẩy lớn hơn với các dự án hợp tác công tư.
“Đừng chỉ giới hạn ở mức trần 3% được đề xuất trong Hiệp ước Maastricht”, ông nói tại hội thảo trực tuyến do Tạp chí Nghiên cứu Kinh tế tổ chức vào cuối tuần, đề cập đến tài liệu thành lập Liên minh châu Âu yêu cầu các nước thành viên có thâm hụt ngân sách hàng năm không vượt quá 3% GDP.
