Tuy nhiên, tính đến đầu tháng 1, giá thịt heo tại nhiều thị trường vẫn duy trì xu hướng giảm, thậm chí giá thị trường thấp hơn cả giá thành sản xuất.
Nguồn cung dồi dào và tâm lý dịch bệnh tại Trung Quốc
Do xuất hiện các đợt bùng phát dịch bệnh mới ở Trung Quốc, khiến nông dân đẩy nhanh việc giết mổ heo trong khi thị trường đang dư cung. Những người chăn nuôi vật lộn với mối đe dọa của các bệnh dịch như tả heo châu Phi (ASF), buộc phải tiêu hủy đàn heo của mình để ngăn ngừa nhiễm trùng thêm, đã khiến giá heo tiếp tục giảm.
Mặc dù ASF không gây hại cho con người, nhưng đã tàn phá đàn heo của Trung Quốc vào các năm 2018 và 2019. Kể từ đó, ASF trở thành dịch bệnh đặc hữu, đặc biệt tăng đột biến trong những tháng mùa Đông.
Tính đến cuối tháng 9-2023, do năng suất chăn nuôi được cải thiện trên diện rộng, các nhà chăn nuôi heo ở Trung Quốc phải chật vật tìm kiếm lợi nhuận khi nguồn cung vượt xa đáng kể nhu cầu. Với sản lượng 42,4 triệu con heo nái được ghi nhận, cao hơn 3,4% so với mức bình thường, dẫn tới sản lượng thịt heo của quý III-2023 đạt mức cao nhất trong ít nhất một thập niên qua, đạt 12,69 triệu tấn.
Lần gần nhất đạt gần con số của năm 2023 là vào năm 2014 với 12,67 triệu tấn thịt heo. Nguyên nhân sản lượng quý III-2023 tăng mạnh kỷ lục do trước đó biên lợi nhuận vẫn còn ở mức dương, người chăn nuôi đã đẩy mạnh vỗ béo khi thấy xu hướng giá bắt đầu tăng trong tháng 8, để tranh thủ kiếm thêm tiền cho mùa tiêu thụ Tết. Kết quả, giá heo kết thúc sự phục hồi ngắn ngủi trong tháng 8 và quay đầu giảm tiếp kể từ đó.
Thị trường trong nước
Thời điểm đầu tháng 12-2023, giá heo hơi trung bình cả nước 48.000 đồng/kg. Theo tính toán của Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT), giá thành sản xuất 1kg heo hơi dao động 45.000-52.000 đồng/kg. Với mức giá xuất chuồng này người chăn nuôi hầu như không có lời, thậm chí thua lỗ. Trong khi đó, chi phí đầu vào của ngành chăn nuôi vẫn cao, do giá heo giảm nhiều hơn so với giá các nguyên liệu đầu vào.
Cụ thể, giá heo thế giới đã giảm 31% trong 2 năm qua, nhưng giá bắp chỉ giảm 18,6%. Ngành chăn nuôi trong nước vốn phụ thuộc vào nguyên liệu thức ăn nhập khẩu từ nước ngoài, do đó biên lợi nhuận khó tự chủ, mà tùy theo diễn biến giá của thế giới. Bên cạnh khó khăn về biên lợi nhuận, ngành nuôi heo trong nước năm 2023 cũng đối diện một số dịch bệnh, đáng kể nhất là dịch ASF. Thống kê của Bộ NN-PTNT, trong năm 2023 có hơn 570 ổ dịch bệnh dịch ASF tại 44 tỉnh/thành phố, dẫn tới tiêu hủy hơn 27.000 con heo.
Chờ đợi giá phục hồi trong 2024
Sau những vật lộn với khó khăn do dư cung và nối tiếp bởi dịch bệnh, có khả năng ngành chăn nuôi heo đang ở giai đoạn điểm uốn của biên lợi nhuận. Quan sát của hãng Genesus đối với thị trường chăn nuôi heo ở Mỹ (đàn heo lớn thứ 2 thế giới), cho thấy số lượng đàn đã giảm 208.000 con trong 6 tháng gần đây. Với giá heo hiện tại, mức lỗ trên mỗi con heo ở Mỹ khoảng 40 USD.
Do đó, Genesus dự kiến tiếp tục chứng kiến mức cắt giảm tối thiếu 8.000 con heo mỗi tuần. Với tốc độ đó, ước tính đến đầu tháng 3-2024 đàn heo tại Mỹ có thể giảm thêm 100.000 con.
Các chuyên gia cho biết số lượng heo giống đang giảm có thể gây lo ngại, nếu việc cải thiện năng suất đàn heo không đủ bù đắp. Số lượng heo giống ít hơn sẽ ảnh hưởng tới số lượng đàn heo trong trung hạn.
Dự kiến tại Mỹ đến đầu tháng 3-2024 sẽ chỉ còn dưới 5,9 triệu con heo giống, thấp hơn khoảng 350.000 con so với thời điểm tháng 9-2022 (thời điểm bắt đầu lỗ đối với ngành nuôi heo ở Mỹ). Đàn heo giống ở Canada và Mexico cũng được dự báo giảm tổng cộng 150.000 con mỗi tháng, tương đương khoảng 10 triệu con/năm với tốc độ giảm hiện tại.
Cùng với đó, mức thua lỗ đối với người nuôi ở Trung Quốc cũng tương đương 40 USD/con heo. Do đó cũng đang có hiện tượng cắt giảm số lượng ở nước này, nhất là cộng hưởng bởi yếu tố bệnh dịch tả ASF. Với tổng cộng sản lượng thịt heo của Trung Quốc và Bắc Mỹ chiếm 65% toàn cầu, hiện tượng giảm đàn đồng loạt ở 2 khu vực này có thể dẫn tới giá thịt heo trong trung hạn tăng vượt xa mức giá hòa vốn chăn nuôi. Điều đó nghĩa giá có thể tăng vọt so với hiện tại (đang lỗ 40 USD/con).
Tuy nhiên, thời điểm thực sự khỏe đối với tình hình chung của ngành chăn nuôi heo có lẽ phải chờ tới nửa sau của năm 2024. Đó là lúc số lượng đàn heo có mức độ giảm đáng kể để có thể dẫn tới tâm lý thiếu hụt.
Nhu cầu tiêu thụ thịt heo của Trung Quốc dự kiến tiếp tục giảm trong nửa đầu năm 2024, trong đó lĩnh vực khách sạn và bán lẻ dự kiến duy trì mức nhu cầu thấp. Về phía chi phí đầu vào, xu hướng giá của các nguyên liệu nông sản như bắp, đậu nành, lúa mì cũng đang giảm, do năng suất cây trồng được dự báo thuận lợi dẫn tới thặng dư, giúp xu hướng giá được dự báo tiếp tục giảm trong trung hạn.
Điều đó được kỳ vọng bắt đầu ảnh hưởng tốt tới biên lợi nhuận của ngành chăn nuôi vào 6 tháng cuối năm 2024, khi giá bán đầu ra tăng và chi phí đầu vào giảm.
