Hiện tượng này cho thấy, nhu cầu đầu tư, đầu cơ BĐS vẫn áp đảo nhu cầu vay mua nhà để ở. Việc cá nhân ít vay mua nhà để ở cũng dễ hiểu, khi giá nhà tăng quá cao do hiện tượng đầu cơ, lãi suất vay cũng đắt đỏ đối với phần lớn người trẻ cần chỗ ở.
Đầu năm nay, Chính phủ đã gợi ý một giải pháp mới để người trẻ có thể an cư lạc nghiệp. Tại Hội nghị Thường trực Chính phủ với các ngân hàng thương mại (NHTM) hồi giữa tháng 2, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và các NHTM nghiên cứu, tiếp tục có các gói tín dụng ưu đãi cho cả cung và cầu để phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho người trẻ từ 35 tuổi trở xuống lần đầu tiên mua nhà.
Hưởng ứng lời kêu gọi của Thủ tướng, cuộc đua cho vay mua nhà đối với người trẻ ngày một sôi động hơn trong khoảng 1 tháng qua. Mở màn là ACB với gói vay “Ngôi nhà đầu tiên” cho người trẻ, cùng với lãi suất vay ưu đãi chỉ từ 5,5%/năm, thời gian vay dài lên đến 30 năm, cố định lãi suất kỳ đầu tiên lên đến 5 năm.
Tiếp theo SHB công bố gói vay mua nhà 16.000 tỷ đồng, lãi suất chỉ từ 3,99%/năm, vay tối đa 90% giá trị tài sản dự định mua, miễn trả gốc đến 5 năm. HDBank có gói cho vay mua nhà lên đến 30.000 tỷ đồng, lãi suất từ 4,5%/năm, thời hạn cho vay lên đến 50 năm.
VPBank ưu đãi cho vay nhóm khách hàng trẻ từ 18-35 tuổi, lãi suất chỉ từ 5,2%/năm, thời hạn vay 25 năm. Đặc biệt, một số nhà băng còn gây sốc khi công bố các gói vay lãi suất cực kỳ rẻ, như LPBank có gói vay quy mô 5.000 tỷ đồng, lãi suất chỉ từ 3,88%/năm.
TPBank có gói vay mua nhà cho người trẻ lãi suất từ 3,6%/năm, ân hạn gốc lên tới 5 năm. Sốc hơn, KienlongBank công bố gói vay tín dụng ưu đãi cho cho người trẻ vay tiền mua nhà tổng hạn mức lên đến 3.000 tỷ đồng, với lãi suất chỉ từ 0%/năm.
Thực ra đây là chính sách rất tốt, vừa giúp cho người trẻ an cư lạc nghiệp, hỗ trợ NH tăng trưởng tín dụng, và tạo động lực cho thị trường BĐS phục hồi bền vững. Và việc NH hưởng ứng nhiệt tình là điều đáng ghi nhận. Nhưng khi NH đưa ra các gói tín dụng ưu đãi lãi suất thấp hơn cả lãi suất huy động, thì câu chuyện ai mới là đối tượng được tiếp cận, và công thức tính lãi suất sau ưu đãi như thế nào mới là điều đáng quan tâm.
Chẳng hạn một NH thông báo gói lãi suất ưu đãi này không áp dụng vay mua chung cư, và chỉ ưu đãi trong 3 tháng đầu, sau đó tính lãi suất thả nổi bằng lãi suất cơ sở cộng 3,5%. Nếu vay cố định 5 năm, lãi suất tối thiểu 8,7%/năm. Tương tự ở các NH khác, mức lãi suất công bố chỉ là khởi điểm, các mức lãi suất ưu đãi chỉ áp dụng trong ngắn hạn và sau đó thả nổi.
Khi lãi suất thả nổi cao lại vay với thời gian dài thì người vay phải chấp nhận, vì khi đó muốn trả trước hạn phải chịu lãi suất phạt trong thời hạn vay còn lại. Đó là chưa bàn đến việc NH xét duyệt vay đối tượng ưu đãi khá khắt khe.
Hiện nay ngành NH cũng đang có gói cho vay nhà ở xã hội với gói tín dụng 120.000 tỷ đồng, và đã nâng quy mô lên 145.000 tỷ đồng với mức lãi suất 6,1-6,6%/năm. Dù ưu đãi rất nhiều, nhưng đến nay mới giải ngân được 2.845 tỷ đồng, tương đương 2,37% tổng quy mô gói tín dụng, do quy trình, thời gian thẩm định tương đối khó và dài, người mua nhà khó chứng minh thu nhập.
Ngay như NHNN cũng đã thẳng thắn nói, NH huy động vốn của người dân chủ yếu ngắn hạn, cho vay phát triển dự án là dài hạn, do đó việc cân đối giữa cho vay và nguồn vốn huy động rất quan trọng, để tránh việc khi người dân cần rút tiền mà NH chưa thu hồi được từ người vay, gây rủi ro cho NH.
Do vậy, nguồn vốn từ hệ thống NH chỉ là giải pháp hỗ trợ thêm, không phải chính sách quyết định để thực hiện. Gói này chưa thông thì cũng chưa thể kỳ vọng gói cho vay mua nhà đối với người trẻ sẽ thuận lợi hơn. Hơn nữa theo NHNN, với chương trình cho người trẻ vay vốn mua nhà, nhưng hầu hết họ đều có nhu cầu thuê nhà chứ chưa có nhu cầu mua nhà, nên cần đánh giá lại.
