Nghị định quảng cáo làm khó báo chí

“Báo chí sẽ chết”

Điều 38 Nghị định 38 quy định: phạt tiền từ 10 - 15 triệu đồng đối với một trong các hành vi: thời gian chờ tắt hoặc mở quảng cáo không ở vùng cố định vượt quá 1,5 giây; thiết kế, bố trí phần quảng cáo lẫn vào phần nội dung tin, bài.

“Nếu phạt như thế, báo chí sẽ chết. Báo in hiện đã bị thu hẹp thị phần rất nhiều, nhường sân cho báo điện tử, nhưng quy định này sẽ gây khó khăn rất lớn cho báo điện tử. Nghị định 38 không sai, vì đưa ra các chế tài để thực thi luật Quảng cáo, vấn đề là luật Quảng cáo đã quá lạc hậu. Trong 3 chủ thể là bạn đọc - cơ quan báo chí - doanh nghiệp (DN) trả tiền quảng cáo, luật và nghị định chỉ đang bảo vệ cho quyền lợi một chủ thể là người đọc”, ông Lê Quốc Vinh, Chủ tịch Tập đoàn truyền thông Lê (Le Bros), nhìn nhận.

Theo ông Vinh, việc luật Quảng cáo cũng như Nghị định 38 không hề quan tâm đến quyền lợi của 2 chủ thể còn lại trong hệ sinh thái báo chí là tờ báo và DN sẽ để lại hệ lụy rất lớn. Nếu báo chí không có nguồn thu từ quảng cáo, không sống được thì cũng không đủ nguồn lực để thực hiện sứ mệnh người cung cấp thông tin chính thống cho bạn đọc, thực hiện các nhiệm vụ chính trị được giao.

“Nếu DN không thấy được hiệu quả từ kênh quảng cáo trên các báo chính thống, họ sẽ bỏ sang các nền tảng mạng xã hội (MXH) như Google search, Facebook advertising, các giải pháp OTT như Grab hay các kênh quảng cáo trực tiếp đến khách hàng như Shopee, Lazada… Ngay cả quảng cáo trên các trang tin điện tử ở nước ngoài mà nhà nước không kiểm soát được, thậm chí quảng cáo trên game… Rất nhiều công cụ khác đang đẻ ra hằng ngày và sẽ thay thế báo chí nhận nguồn thu quảng cáo từ DN. Đây là vấn đề rất lớn mà các cơ quan chức năng cần lưu tâm, vì báo chí chính thống trong nước yếu đi thì chỉ làm lợi cho các kênh bên ngoài mà chúng ta không thể kiểm soát được nội dung”, ông Vinh phân tích.

Hàng nghìn tỉ vào túi “ông lớn” nước ngoài

Từ góc độ DN, đại diện Phòng Marketing - Tập đoàn Tân Long cho biết trong định hướng truyền thông quảng cáo, DN thường phải dựa vào đối tượng khách hàng tiếp cận để chọn nền tảng phù hợp. Hiện nay, độ phủ sóng của các kênh như Facebook, Google, TikTok rất rộng nhưng kênh báo chí có lượng người đọc lớn, trong đó có nhiều đối tượng từ người trẻ đến trung niên, nhiều ngành nghề... nên vẫn là một trong những sự lựa chọn hàng đầu của DN.

Quan trọng hơn, các báo chính thống kiểm duyệt thông tin kỹ, sản phẩm muốn quảng cáo phải đảm bảo thông tin đúng về nội dung và cả chất lượng nên sẽ tạo được mức độ tin cậy cao đối với người đọc hơn là trên các trang MXH.

Tuy nhiên, đại diện Tập đoàn Tân Long cho rằng hạn chế của các kênh báo chí là phải đọc nhiều, trong khi xu hướng bây giờ người ta thích nghe, nhìn hơn. Nếu chỉ “chạy” nguyên bài PR, quảng cáo thì sẽ rất tẻ nhạt, không khách quan và không ai đọc.

Do đó, DN luôn muốn tăng hiệu quả tiếp cận với khách hàng thông qua việc lồng ghép sản phẩm, thương hiệu vào các bài nội dung, mang tính thị trường. Hướng đi này của báo chí mà bị “siết” nữa thì chắc chắn nhu cầu hợp tác của các DN sẽ giảm.

Theo thống kê, doanh thu quảng cáo trực tuyến tại VN khoảng 630 triệu USD/năm (khoảng 14.500 tỉ đồng), trong khi đó, tổng doanh thu của báo chí điện tử mỗi năm chỉ khoảng trên 4.000 tỉ đồng.

Nói cách khác, hơn 10.000 tỉ đồng quảng cáo trực tuyến hiện đang vào túi các “ông lớn” nước ngoài như Google, Facebook và hàng loạt các nền tảng trực tuyến OTT khác. Nếu bị “bóp nghẹt” thêm, hàng nghìn tỉ đồng quảng cáo trực tuyến trên báo điện tử trong nước sẽ tiếp tục chảy vào túi các nền tảng xuyên biên giới.

Ngành quảng cáo VN cũng không thể đi ngược lại xu hướng thế giới là quảng cáo theo ngữ cảnh (context advertising). Tức là DN quảng cáo sẽ chọn lựa đặt quảng cáo trên những tin tức, nội dung có liên quan đến sản phẩm, dịch vụ của mình.

Dù doanh thu từ quảng cáo cài đặt sẵn như thế đang rất thấp (khoảng từ 2.000 đồng đến dưới 20.000 đồng/1.000 người xem), nhưng nếu không được phép cài mã quảng cáo chen ngang vào nội dung tin bài, thì nguồn thu của báo điện tử càng eo hẹp.