Theo thống kê của Viện Công nhân và Công đoàn (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam), tính đến ngày 7/12, có khoảng 500.000 người lao động bị ảnh hưởng việc làm, trong đó có 42.000 lao động bị mất việc. Đáng chú ý, trong tổng số lao động bị ảnh hưởng việc làm, có khoảng 31.000 lao động nữ trên 35 tuổi, 10.000 lao động nữ nuôi con nhỏ, đang mang thai.
Ông Đặng Tấn Đạt, Trưởng ban Chính sách pháp luật, Liên đoàn lao động tỉnh Bình Dương cho biết, hiện trên địa bàn có khoảng 240.000 lao động bị giảm giờ làm, số lao động mất việc là 14.000 và 30.000 lao động bị tạm hoãn việc làm.
Trước thực trạng trên, tỉnh Bình Dương đã họp bàn và kiến nghị các giải pháp như giảm thuế, giãn thời gian đóng BHXH, giãn nợ ngân hàng cho các doanh nghiệp, đặc biệt cũng cần các gói hỗ trợ người lao động trong trường hợp thu nhập không đủ sống.
“Tại Bình Dương có thực trạng nhiều doanh nghiệp bị cắt giảm đơn hàng dẫn đến người lao động bị tạm hoãn hợp đồng. Nhưng có những doanh nghiệp khác cần tuyển lao động thời vụ nhưng lại không dám nhận số lao động bị tạm hoãn nói trên vào làm việc. Chỉ khi người lao động nghỉ hẳn thì các doanh nghiệp mới dám nhận. Lao động bị tạm hoãn hợp đồng về bản chất cũng đang thất nghiệp trong một khoảng thời gian nhất định, không có lương, không được nhận BHTN, tình thế thực sự khó khăn. Trong thời gian tới số lượng này dự báo sẽ còn tăng cao.
Chúng tôi cho rằng rất cần các hướng dẫn cụ thể, mở về cơ chế để các doanh nghiệp đang thiếu lao động có thể tuyển thời vụ những lao động đang bị tạm hoãn hợp đồng đảm bảo bù đắp trong thị trường. Nếu không có việc làm, người lao động bị hoãn hợp đồng từ 3-5 tháng sẽ sống thế nào? Mức hỗ trợ từ 500.000 đồng – 1 triệu đồng không thể đủ để họ trang trải cuộc sống”, ông Đạt nêu thực tế.
Là địa phương đang có đến 108.000 người lao động bị ảnh hưởng về việc làm, trong đó nhiều nhất là bị giảm giờ làm (102.000 người) và 6.000 người bị mất việc, ông Nguyễn Thành Đô, Trưởng ban Chính sách – Pháp luật, Liên đoàn Lao động TP.HCM đề xuất Chính phủ cần xem xét ban hành các gói hỗ trợ lãi suất tiền vay cho doanh nghiệp bị thiếu đơn hàng để có điều kiện tái cơ cấu sản xuất. Cùng với đó, trước Tết phải có gói hỗ trợ cấp thiết cho người lao động bị mất việc, hoãn hợp đồng lao động.
Chỉ 12,7% người lao động có thể cầm cự trên 3 tháng nếu mất việc
Ông Vũ Minh Tiến, Viện trưởng Viện Công nhân và Công đoàn (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) cho biết, đơn vị này đã tiến hành khảo sát về đời sống, thu nhập của người lao động trong tháng 10 và tháng 11/2022 với hơn 6.200 công nhân. Kết quả khảo sát cho thấy, 42% người lao động không có nhà, 54% người lao động không có đất ở, đặc biệt có đến 59% người lao động không có bất cứ khoản tích lũy nào. Nếu mất việc, chỉ 11,7% người lao động có tích lũy để cầm cự được dưới 1 tháng và 16,7% duy trì cuộc sống được từ 1-3 tháng, 12,7% cầm cự được trên 3 tháng.
Ngoài ra có đến 38% công nhân đang nợ nần, 14% trong số này rất khó khăn để có thể trả nợ đúng hạn. Ông Vũ Minh Tiến cho rằng, việc công nhân lao động chỉ nghỉ làm tuần trước, tuần sau đã không thể cầm cự được là rất “bi đát”.
Cũng theo thông tin từ Viện Công nhân và Công đoàn, kết quả khảo sát cho thấy sự sụt giảm giờ làm việc đáng kể của người lao động ở hầu hết các ngành trong các khu công nghiệp khiến mức thu nhập của người lao động giảm mạnh vào quý 4/2022. Cụ thể, theo số liệu từ Tổng Cục Thống kê, quý 3/2022, mức thu nhập trung bình của người lao động khoảng 6,7 triệu đồng/người/tháng, thì đến tháng 10 và tháng 11, con số này chỉ còn 5,9 triệu đồng/người. Mức thu nhập giảm trong khi giá cả thị trường tăng đang khiến đời sống người lao động gặp nhiều khó khăn.
Ông Nguyễn Đình Thắng, Phó Chủ tịch Công đoàn các Khu Công nghiệp và Khu chế xuất Hà Nội cho rằng, trên thực tế mức tích lũy của công nhân có thể thấp hơn nhiều so với mức khảo sát. Tại Hà Nội, dịp cuối năm, thông thường người lao động phải tăng ca để đảm bảo các đơn hàng, nhưng hiện nay, hầu hết các doanh nghiệp không tăng ca, thu nhập của người lao động giảm mạnh.
“Trong thời gian qua trước tác động của dịch bệnh và những biến động kinh tế, nhiều lao động đã trả nhà trọ để về quê. Tại các địa phương hầu hết đều có các khu công nghiệp, mức thu nhập có thể thấp hơn, nhưng bù lại chi phí sinh hoạt, tiền thuê nhà lại rẻ hơn rất nhiều”, ông Thắng cho biết thêm.
Từ thực tế trên, ông Thắng đề xuất cần có các giải pháp kiềm chế lạm phát, kiểm soát giá cả, nhất là các mặt hàng thiết yếu. Đặc biệt cần thanh tra, kiểm tra việc thực hiện luật lao động tại các doanh nghiệp, đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Về giải pháp dài hạn, Chính phủ cần có các chính sách đào tạo, đào tạo lại để nâng cao kỹ năng nghề cho người lao động. Cùng với đó, thực hiện tiếp các chính sách đã ban hành như giảm thuế, hỗ trợ lãi suất để giúp doanh nghiệp duy trì sản xuất kinh doanh, tạo việc làm cho người lao động.
