Như Báo SGGP đã đưa tin, ngày 15-10, 2 hãng tàu biển đã gửi đơn kêu cứu về việc Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam (gọi tắt là Cục Hàng hải) có văn bản trả lời các cảng khu vực cảng Cái Mép - Thị Vải (phường Phú Mỹ, TPHCM) là “không có công năng tàu khách” nên không tiếp nhận tàu khách ra vào cảng quốc tế.
Điều này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc đón khách tàu biển cũng như hình ảnh Việt Nam đối với du khách quốc tế.
Đang đón khách đều đặn, giờ ngưng đột ngột
Theo tìm hiểu của PV báo SGGP, các doanh nghiệp du lịch cho biết văn bản trả lời của Cục Hàng hải quá bất ngờ, không thể tưởng tượng và tất nhiên trở tay không kịp.
Theo dòng sự kiện, ngày 15-10, Phó Chủ tịch khu vực châu Á Tập đoàn Royal Caribbean Wendy Yamazaki (trụ sở tại Miami, Mỹ) đã gửi đơn đến các cơ quan chức năng TPHCM và Trung ương cho biết, nhiều năm qua đã hợp tác chặt chẽ với Cục Du lịch quốc gia Việt Nam, các cảng biển và lực lượng bộ đội biên phòng tại TPHCM, Bà Rịa - Vũng Tàu, Huế, Nha Trang và Quảng Ninh để đưa hàng trăm ngàn lượt du khách các nước ghé thăm Việt Nam mỗi năm.
Tuy nhiên, chương trình này đang gặp sự cố gián đoạn vận hành nghiêm trọng tại Việt Nam. Theo các đối tác thuộc Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn (Saigon Newport), các cảng gồm: Cảng TCCT (Công ty cổ phần Tân Cảng - Cái Mép), Cảng TCIT (Công ty TNHH Cảng quốc tế Tân Cảng - Cái Mép), Cảng TCTT (Công ty TNHH MTV Cảng Tân Cảng - Cái Mép Thị Vải), sẽ phải dừng tiếp nhận tàu khách từ tháng 10, do liên quan tới thủ tục bổ sung công năng tiếp nhận tàu biển du lịch tại cụm cảng này theo yêu cầu của Cục Hàng hải.
Khách tàu biển cập cảng Cái Mép - Thị Vải và chuẩn bị hành trình trung chuyển, tham quan trung tâm TPHCM. Ảnh: LINH THÙY
Việc hủy hành trình đột ngột này ảnh hưởng nghiêm trọng đến lịch trình và hoạt động vận chuyển du khách. Theo đó, ngày 18-10, tàu Ovation of the Seas chở hơn 4.000 hành khách sẽ khó cập Cảng TCCT như dự kiến.
“Nếu sự cố này không được giải quyết ngay lập tức, các cảng tại khu vực TPHCM không thể tiếp nhận tàu khách quốc tế cỡ lớn. Do vậy, chúng tôi sẽ buộc phải đưa TPHCM ra khỏi danh sách điểm đến trong chương trình hoạt động tại châu Á. Với tình hình cấp bách nêu trên, chúng tôi kính đề nghị các quý lãnh đạo tạo điều kiện và cho phép 3 cảng nêu trên tiếp tục tiếp nhận tàu du lịch biển có trọng tải lớn trong thời gian tới”, Phó Chủ tịch Wendy Yamazaki viết.
Cũng theo thông tin từ hãng tàu này, đây không phải là lần đầu gặp sự cố như vậy. Tháng 9-2024, Cảng Nha Trang đột ngột đóng cửa, nên Nha Trang cũng ra khỏi hành trình tới Việt Nam.
Điều khiến dư luận thắc mắc chính là tại sao không cho đón với lý do là “không có công năng tàu khách” trong khi lâu nay hoạt động này diễn ra bình thường.
Theo ông Nguyễn Thành Lưu, Tổng Giám đốc Lữ hành Saigontourist, nhiều năm qua, doanh nghiệp là đơn vị tiên phong tổ chức các chương trình đón, phục vụ khách tàu biển quốc tế với trung bình hơn 3.000 khách mỗi chuyến.
Mặc dù Cái Mép - Thị Vải chủ yếu là cảng làm hàng nhưng khu vực này vẫn tiếp nhận ổn định và tuyệt đối an toàn khoảng 60-80 chuyến tàu khách mỗi năm, khẳng định năng lực tổ chức, điều phối và an toàn khai thác.
Chỉ tính 6 tháng đầu năm 2025, đã có khoảng 48.000 lượt khách tàu biển đến từ nhiều hãng tàu hàng đầu thế giới như Celebrity Cruises, Royal Caribbean Cruise Limited… đều do Lữ hành Saigontourist tiếp đón (vào TPHCM). Thực tế, khách tàu biển quốc tế được xem là “mỏ vàng” của ngành du lịch nhờ mức chi tiêu cao, trung bình 500-700USD/ngày, trong khi khách đường bộ chỉ chi khoảng 100USD/ngày.
Những đoàn tàu lớn, thường 2.000-4.000 khách, lưu lại Việt Nam 3-5 ngày tùy hải trình, sau đó tiếp tục hành trình sang các nước khác, tạo nguồn doanh thu rất lớn. Điều này cho thấy du lịch tàu biển quốc tế không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao mà còn góp phần nâng tầm hình ảnh Việt Nam trên bản đồ du lịch toàn cầu.
Khai thác hiệu quả nhóm khách này đồng nghĩa với việc gia tăng doanh thu, mở rộng dịch vụ trải nghiệm và tận dụng tối đa tiềm năng từ ngành công nghiệp không khói. Trên bình diện cả nước, trong 9 tháng đầu năm nay, ngành du lịch đón trên 190.000 lượt khách tàu biển, góp phần mang lại doanh thu đáng kể cho ngành du lịch.
Tàu Ovation of the Seas sẽ cập cảng Chân Mây
Chiều 16-10, theo thông tin từ Lữ hành Saigontourist, sau khi làm việc với các đối tác, lịch trình của tàu Ovation of the Seas chở hơn 4.000 hành khách dự kiến cập Cảng TCCT vào ngày 18-10, đã được điều chỉnh: ghé cảng Chân Mây (TP Huế) vào ngày 17-10. Các bên liên quan đang khẩn trương hoàn tất thủ tục theo kế hoạch mới.
Cho phép tạm khai thác đến hết năm 2025?
Trao đổi với PV Báo SGGP, ông Nguyễn Thành Lưu, Tổng Giám đốc Lữ hành Saigontourist, bày tỏ, việc tạm dừng tiếp nhận tàu khách tàu biển quốc tế tại cụm cảng Cái Mép - Thị Vải gây khó khăn nghiêm trọng cho kế hoạch sắp tới của doanh nghiệp.
Từ nay đến tháng 4-2026, đơn vị còn khoảng 15 chuyến tàu với 40.000 lượt khách chờ được tiếp nhận. Nếu vướng mắc trên không giải quyết kịp thời, các hãng tàu quốc tế buộc phải hủy chuyến hàng loạt, gây thiệt hại nghiêm trọng đến doanh thu du lịch của TPHCM do phá vỡ các hợp đồng của Lữ hành Saigontourist và ảnh hưởng xấu đến uy tín, hình ảnh du lịch quốc gia trong mắt đối tác quốc tế.
Theo ông Nguyễn Thành Lưu: Việc “thư đi qua lại” đã diễn ra từ hơn 2 tháng trước, khi ngày 28-8, Công ty TNHH Cảng quốc tế SP-PSA có văn bản gửi Cục Hàng hải đề nghị được tiếp nhận tàu khách ra vào cảng quốc tế SP-PSA (khu cảng Cái Mép - Thị Vải).
Nắm trước tình hình sẽ khó khăn nên ngày 9-10, công ty đã gửi công văn lên Sở Du lịch TPHCM kiến nghị được tiếp tục cho các cảng container, tổng hợp tại khu vực Cái Mép - Thị Vải được thí điểm tiếp nhận tàu khách quốc tế nhằm đảm bảo hoạt động lữ hành. Đến khi Cục Hàng hải trả lời như vậy, rõ ràng sự việc thuộc tầm xử lý của các cơ quan chức năng...
Khách tàu biển cập cảng Cái Mép - Thị Vải tháng 6-2025, chuẩn bị trung chuyển vào trung tâm TPHCM. Ảnh: LINH THÙY
Chiều 16-10, ông Phạm Huy Bình, Giám đốc Sở Du lịch TPHCM, cho biết, sở vừa có văn bản báo cáo và đề xuất UBND TPHCM chỉ đạo các đơn vị liên quan chủ động phối hợp tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp trong cuộc. Đồng thời xem xét, chấp thuận chủ trương cho phép tiếp nhận tàu khách quốc tế tại các bến cảng thuộc khu cảng Cái Mép - Thị Vải từ nay đến hết tháng 12-2026, trong khi chờ hoàn tất thủ tục bổ sung công năng theo quy định.
Chiều 16-10, trả lời PV Báo SGGP về thông tin tạm ngưng tiếp nhận tàu tàu biển chở du khách quốc tế tại cụm cảng Cái Mép - Thị Vải, một lãnh đạo Cục Hàng hải (Bộ Xây dựng) cho biết, cục đã yêu cầu doanh nghiệp bổ sung một số nội dung, nhưng do chưa hoàn thiện, các cảng này chưa đủ điều kiện khai thác tàu khách. Để tháo gỡ, doanh nghiệp cần gửi văn bản đề xuất để cục báo cáo Bộ Xây dựng.
Hướng giải quyết được thống nhất là cho phép tạm khai thác từ nay đến hết năm - trong thời gian đó, doanh nghiệp hoàn thiện các công năng, thủ tục theo quy định để được cấp phép khai thác bình thường. Quan điểm của cục là sẽ tạo điều kiện tối đa cho doanh nghiệp nhưng vẫn phải đúng quy định, nhằm đảm bảo an toàn, an ninh và chất lượng dịch vụ.
Việt Nam sẽ có cảng chuyên dụng đón khách tàu biển
Theo thông tin từ Cục Hàng hải, về đầu tư hạ tầng, trong Quy hoạch chi tiết nhóm cảng biển giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Bộ Xây dựng nêu rõ sẽ tập trung phát triển các bến khách quốc tế gắn với các vùng động lực du lịch. Một số cảng được dự kiến nâng cấp để hình thành bến khách, kết hợp với các khu bến hiện hữu, nhưng tiến độ còn phụ thuộc vào nhu cầu thực tế và nguồn vốn đầu tư.
Về lâu dài, Việt Nam sẽ có các cảng khách chuyên dụng, đáp ứng tiềm năng du lịch tàu biển quốc tế ngày càng tăng, đồng thời đảm bảo an toàn và thuận tiện cho du khách.
