Tuy nhiên, vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế chậm được khắc phục nên “thẻ vàng” xuất khẩu thủy sản sang thị trường Liên minh châu Âu (EU) vẫn chưa được gỡ bỏ sau hơn 6 năm nhận cảnh báo.
Theo công điện số 1508/CĐ-TTG ngày 4-11 của Thủ tướng Chính phủ, đợt thanh tra lần thứ 4 của EC đã chỉ ra các hạn chế trong công tác IUU của Việt Nam như: vẫn còn tình trạng tàu cá khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; công tác thực thi pháp luật tại một số địa phương chưa đồng bộ, trách nhiệm của cán bộ trong khi thi hành công vụ còn hạn chế, chậm trễ trong điều tra, xử lý vi phạm; công tác quản lý, theo dõi hoạt động của đội tàu chưa chặt chẽ; công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác vẫn còn yếu và còn nhiều thiếu sót.
Công điện cũng cảnh báo, nếu không sớm giải quyết dứt điểm các tồn tại hạn chế thì nguy cơ bị lên “thẻ đỏ” là rất cao. Sự chủ quan, lơ là của nhiều cơ quan quản lý, đặc biệt là một số địa phương chưa nghiêm túc trong thực hiện nhiệm vụ và giải pháp được giao là nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này.
Điển hình như tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, một trong số ít các địa phương bị Thủ tướng phê bình và yêu cầu kiểm điểm các tổ chức, cá nhân do thiếu sâu sát trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện, chuẩn bị nội dung, kế hoạch còn nhiều thiếu sót khi làm việc với đoàn thanh tra của EC.
Mặc dù công tác IUU những năm qua ở Bà Rịa - Vũng Tàu đã có nhiều cải thiện, từ chỗ có đến hàng chục chiếc tàu với hàng trăm ngư dân bị nước ngoài bắt giữ mỗi năm do vi phạm khai thác hải sản trái phép thì từ tháng 8-2022 đến nay, địa phương này không ghi nhận tàu vi phạm.
Thế nhưng, kết quả đó vẫn chưa đủ khi đoàn kiểm tra chỉ ra rất nhiều “sạn” trong việc thực hiện các khuyến nghị của EC.
Cụ thể, vẫn còn tình trạng tàu cá mất tín hiệu kết nối thiết bị giám sát hành trình, không liên lạc được với chủ phương tiện; nhiều trường hợp mất kết nối dài ngày nhưng không bị xử phạt; phát hiện ngẫu nhiên một số tàu nằm bờ có dấu hiệu đi khai thác nhưng lại không có số hiệu, không có giấy tờ. Đặc biệt là vấn nạn tàu cá 3 không (không đăng ký, không đăng kiểm và không có giấy phép khai thác) vẫn diễn ra.
Thống kê cho thấy, toàn tỉnh có gần 4.600 tàu cá thì có tới 791 tàu chưa đăng ký, 167 tàu hết hạn chưa đăng kiểm và 1.220 tàu chưa có giấy phép khai thác thủy sản…
Theo ông Trần Ngọc Quân, Tham tán Thương mại Thương vụ Việt Nam tại Bỉ và EU, trong những tháng tiếp theo, nếu tình hình thực tế triển khai các biện pháp IUU cải thiện tốt hơn so với đợt kiểm tra vừa qua, EU sẽ xem xét gỡ bỏ “thẻ vàng” IUU cho Việt Nam trước kỳ bầu cử Nghị viện EU. Do đó, ngay từ lúc này, không chỉ riêng ngành nông nghiệp mà cả hệ thống chính trị cần vào cuộc để chung tay gỡ “thẻ vàng” cho mặt hàng thủy sản xuất khẩu trị giá hàng tỷ USD mỗi năm.
