Tân Sơn Nhất: Giải quyết tắc nghẽn bằng vốn tư nhân

Thiệt hại đủ đường

Trong vòng 5 năm trở lại đây, việc quy hoạch, mở rộng CHKQT Tân Sơn Nhất thường xuyên được Bộ Giao thông vận tải (GTVT) bàn bạc, nhưng việc thi công đường lăn, nhà ga để phục vụ số lượng hành khách, chuyến bay tăng đều hàng năm vẫn chưa được triển khai.

Ngày 11-3 vừa qua, Cục Hàng không Việt Nam đã công bố kết quả khảo sát về chất lượng dịch vụ tại 6 CHK/sân bay lớn nhất trong nước, gồm Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng, Cam Ranh, Phú Quốc, Cát Bi. CHKQT Tân Sơn Nhất bị xếp ở cuối bảng. Khảo sát dựa trên đánh giá 25 tiêu chí về sự hài lòng của hành khách đối với 7 khu vực của CHK, bao gồm nhà ga đi, khu vực làm thủ tục hàng không, soi chiếu an ninh, khu vực công an xuất nhập cảnh, phòng chờ ra máy bay, nhà ga đến và phương tiện giao thông công cộng. 

Theo một số chuyên gia giao thông, mỗi chuyến bay đang phải tăng thời gian lên 15 phút do quá tải tại Tân Sơn Nhất. Thí dụ, ở đường bay Hà Nội - TPHCM, thời gian bay trung bình cho hành trình này 1 tiếng 30 phút. Do mất thời gian chờ trước khi cất cánh và bay chờ ở trên không trước khi hạ cánh xuống Tân Sơn Nhất, thời gian khai thác một chuyến bay bị kéo lên xấp xỉ 2 giờ bay. Chưa kể, khi phải bay chờ trên trời, tùy từng loại máy bay mà chi phí vận hành sẽ tăng lên từ 8.000-12.000USD/giờ.

Hiện năng lực khu bay tại CHKQT Tân Sơn Nhất đã gần đạt ngưỡng phải đóng băng khai thác. Với 50 triệu lượt hành khách theo quy hoạch đến năm 2025, nếu trung bình mỗi chuyến bay 150-155 hành khách, lượt cất hạ cánh mỗi năm sẽ đạt 300.000-330.000. Trong năm nay, dự báo tại sân bay này sẽ có khoảng 250.000 lượt cất hạ cánh.

Theo thông tin từ Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), quy hoạch là vậy nhưng hiện CHKQT Tân Sơn Nhất đã khai thác hơn 40 triệu lượt hành khách. Đến năm 2025 nhu cầu của thị trường là 65 triệu hành khách, sau đó đến năm 2030, nhu cầu thị trường là 85 triệu hành khách. Như vậy, Tân Sơn Nhất hiện đã quá tải trầm trọng, nhưng việc mở rộng sân bay vẫn tiếp tục chậm trễ, phải chăng do thiếu vốn hay do cơ chế?

Kêu gọi đầu tư DNTN

Tháng 1-2019, ACV trình Bộ GTVT báo cáo nghiên cứu tiền khả thi xây dựng nhà ga hành khách T3 và các công trình phụ trợ tại CKHQT Tân Sơn Nhất. Theo đó, công trình có công suất thiết kế 20 triệu hành khách mỗi năm, với diện tích sàn khoảng 100.000m2.

ACV cũng đề xuất xây dựng đồng bộ sân đỗ máy bay, đường dẫn trên cao 2 làn xe, cầu cạn trước nhà ga 5 làn xe và sân đỗ ô tô, nhà để xe cao tầng. Dự kiến, tổng kinh phí dự án hơn 11.400 tỷ đồng được ACV đầu tư bằng vốn doanh nghiệp. Nhà ga T3 đã được Bộ GTVT phê duyệt quy hoạch, nằm trong khu vực đất 16,37ha được Bộ Quốc phòng bàn giao.

Ông Lại Xuân Thanh, Chủ tịch HĐQT ACV, cho rằng kế hoạch mở rộng CHKQT Tân Sơn Nhất chậm trễ như hiện nay đã không đáp ứng được nhu cầu của thị trường nội địa và quốc tế, dễ dẫn đến việc đóng băng khai thác. Trong tình cảnh chật chội, chen chúc lâu ngày, đến một thời điểm nhất định sẽ không được phép tăng tải tại Tân Sơn Nhất, vì liên quan đến yếu tố an toàn. Nếu triển khai nâng cấp sân bay phải đề cập tới quy hoạch đường lăn song song, bởi nếu xây nhà ga mà không có đường lăn song song cũng không sử dụng được.

Vừa qua, Bộ GTVT đã chấp thuận cho doanh nghiệp tư nhân (DNTN) đầu tư xây dựng nhà ga T3 ở Tân Sơn Nhất, trong bối cảnh ngân sách nhà nước khó khăn. Cụ thể là Tập đoàn Liên Thái Bình Dương (IPP). Theo ông Thanh, đây là giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ mở rộng CHKQT Tân Sơn Nhất.

Theo lãnh đạo Bộ GTVT, trong các sân bay ở Việt Nam, Nhà nước quản đường cất hạ cánh, đường lăn, trong khi đó nhà ga, sân đỗ lại do ACV đảm trách. Muốn khai thác tốt các CHK, các hạng mục này phải đồng bộ. Nhà ga và khu bay muốn theo phương án xã hội hóa phải có cơ chế rõ ràng. Đặc biệt DN tham gia đầu tư phải đảm bảo việc thi công đồng bộ, hiện đại.

Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ cho biết tháng 2, bộ đã nghiên cứu xong dự án tiền khả thi. Hiện tại ACV đã có văn bản báo cáo Bộ GTVT về nhà ga T3 sau khi hoàn chỉnh. Bộ GTVT cũng đã trình Chính phủ giao ACV chủ lực trong việc đầu tư nhà ga T3.