Thách thức tiền kỹ thuật số

(ĐTTCO) - CBDC (Central Bank Digital Currency) tạm dịch là tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (NHTW). Sau khi phát hành CBDC, một NHTW sẽ cho phép các cá nhân giữ tài khoản tiền gửi. Nếu cần thanh toán bạn kích hoạt ứng dụng thanh toán của NHTW trên điện thoại thông minh, điền vào chi tiết thanh toán và chỉ định người nhận tiền. NHTW ghi nợ tài khoản của bạn sau khi xác minh bạn là chủ sở hữu hợp pháp và có đủ số dư.

Một biếm họa về CBDC sau khi Singapore tuyên bố sẽ tìm hiểu khả năng hợp tác với Trung Quốc.
Một biếm họa về CBDC sau khi Singapore tuyên bố sẽ tìm hiểu khả năng hợp tác với Trung Quốc.
CBDC đang lên ngôi
Khảo sát gần đây của NH Thanh toán Quốc tế (BIS) cho thấy, khoảng 80% NHTW trên thế giới đang xúc tiến việc phát hành CBDC. Một báo cáo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cũng nhìn nhận, CBDC có thể là cột mốc tiếp theo trong sự phát triển của tiền tệ. Tại các cuộc họp thường niên của IMF và Ngân hàng Thế giới (WB) vào tháng 10-2020, CBDC đã trở thành đề tài nóng trong một cuộc thảo luận về tương lai của thanh toán xuyên biên giới. 
Chất xúc tác cho những động thái nói trên là sự phổ biến ngày càng tăng của các tài sản tiền điện tử như bitcoin. Facebook đã cố gắng tung ra “stablecoin” – một loại tiền điện tử có tên Libra vào năm 2019, được xem là một loại tiền tệ toàn cầu tiềm năng với 2 tỷ người đang sử dụng dịch vụ của mình. Đồng tiền này được gắn với các loại tiền tệ tương đối ổn định trong thế giới thực như USD, EUR, yên Nhật, bảng Anh và đô la Singapore. Song Libra đã bị các chính phủ và NHTW coi như mối đe dọa đối với chủ quyền tiền tệ quốc gia. Nhiều nước bắt đầu lo ngại về quyền riêng tư, rửa tiền và sự ổn định tài chính nếu loại tiền tệ không được kiểm soát như vậy được tung ra trên toàn cầu.
Ngoài Libra, nhiều khả năng các tập đoàn công nghệ lớn khác như Apple, Amazon và Google cũng sẽ phát hành stablecoin để phục vụ số lượng người dùng khổng lồ của mình. Đây là đe dọa tiềm tàng cho các NHTW. Và theo một báo cáo của IMF hồi tháng 6-2020, các hệ thống thanh toán dựa trên đồng Libra của Facebook có thể giành được thị phần đáng kể trên thị trường thanh toán. Theo IMF, việc chuyển đổi rộng rãi sang Libra có thể làm giảm tiền gửi ngân hàng thương mại (NHTM), thu hẹp nguồn tài trợ ổn định của họ và cản trở việc cung cấp tín dụng cho nền kinh tế. 
Hiện nhiều NHTW đã đạt đến giới hạn của chính sách tiền tệ. Minh chứng lãi suất ở Mỹ, khu vực đồng EUR và Nhật Bản gần bằng 0 hoặc âm. Trong bối cảnh đó, CBDC có thể thu hẹp, lấp đầy khoảng cách về tiền tệ và tài khóa. Chúng có thể cho phép NHTW cấp tín dụng trực tiếp cho các cá nhân hay doanh nghiệp không cần thông qua NHTM. Thí dụ, CBDC có thể trả lãi suất cao hơn cho các nhóm thu nhập thấp trên khoản tiền gửi để giúp họ tiết kiệm, đồng thời tính lãi suất âm cho các triệu phú khiến họ chi tiêu nhiều hơn. 
Nói cách khác, với CBDC chính sách tiền tệ sẽ không cần phải có quy mô phù hợp với tất cả và các NHTW cũng có thể đóng vai trò tài khóa ở cấp độ chi tiết hơn các chính phủ. Tác động của các hoạt động trực tiếp như vậy, bằng cách bỏ qua hệ thống NH cũng như các chính sách tài khóa truyền thống có thể phù hợp trong thời kỳ suy thoái. Do đó, không có gì ngạc nhiên khi các cuộc khủng hoảng kinh tế do Covid-19 gây ra đã làm tăng mức độ quan tâm đến các CBDC.

Giảm lệ thuộc vào USD  
Sự thống trị của đồng USD trong thanh toán quốc tế và tài sản dự trữ quốc gia đang áp đảo nhiều nước. Theo ghi nhận của BIS, từ tháng 4-2020 đồng USD nằm ở một bên của 88% giao dịch tiền tệ trên thế giới. Khoảng 2/3 tài sản dự trữ của các NHTW được giữ bằng USD, dù Mỹ chỉ chiếm khoảng 25% GDP toàn cầu. Một số quốc gia nhận thấy điều này đáng lo ngại, họ cần dự trữ USD và cũng có thể dễ bị Mỹ “vũ khí hóa” USD bằng cách trừng phạt các nước (như Iran và Venezuela) khi cấm họ tham gia các giao dịch bằng USD. 
Trung Quốc và Nga cũng đã cố gắng giảm sự phụ thuộc vào USD, tìm kiếm các thỏa thuận song phương với các đối tác thương mại của họ bằng các loại tiền tệ khác. Như vậy, nếu CBDC của Trung Quốc được chấp nhận rộng rãi như một phương tiện trao đổi và tài sản dự trữ, đó có thể là cách để Trung Quốc và các quốc gia đồng ý giao dịch với nó giảm sự phụ thuộc vào USD.

Cản ngại và rủi ro
Song để thực hiện những mục tiêu nói trên, CBDC phải vượt qua nhiều cản ngại, cụ thể là tác động của chúng đối với các NHTM. Nếu thu hút người gửi tiền từ các NHTM, NHTW sẽ mất một phần cơ sở tiền gửi và buộc phải tăng lãi suất tiền gửi, tức sẽ làm giảm tỷ suất lợi nhuận cho vay của họ. Sau khi tích lũy tiền gửi, các NHTW lại phải tham gia hoạt động kinh doanh cho vay thương mại, điều mà họ không được trang bị sẵn sàng. Tuy nhiên, NHTM sẽ không bị đóng cửa nếu được NHTW phân phối các CBDC và tiếp tục các chức năng cho vay. Như vậy, tác động đối với các NHTM sẽ phụ thuộc vào cách các CBDC được thiết kế như thế nào.
Một lo ngại khác là các CBDC có thể làm phức tạp chính sách tiền tệ bằng cách thay đổi nhu cầu về tiền của người dân theo những cách không thể đoán trước. Nhưng các CBDC cũng có thể cải thiện hiệu quả của chính sách tiền tệ thông qua việc nhắm mục tiêu tốt hơn và bằng cách tiếp cận các công ty không có NH, cũng như các công ty không thể tiếp cận các NHTM. CBDC có thể dẫn đến trình trạng “thay thế tiền tệ” khi mọi người chuyển sang sử dụng CBDC của các quốc gia khác, hoặc stablecoin phổ biến, sau đó bắt đầu thay thế đồng nội tệ. 
 CBDC sẽ cung cấp cho các NHTW quyền lực để điều hành chính sách kinh tế. Song liệu các chính phủ có sẵn sàng nhường quyền lực cho định chế duy nhất là NHTW hay không?

Bình luận

Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Các tin khác

Nhật Bản chuộng trực thăng Airbus H160

Nhật Bản chuộng trực thăng Airbus H160

(ĐTTCO) - Sở Cứu hỏa Nagoya tại Nhật Bản đã đặt mua một chiếc trực thăng Airbus H160 để khai thác phục vụ công tác chữa cháy, tìm kiếm cứu nạn, cũng như các hoạt động ứng phó thảm họa.

QR cho phép cả người mua và người bán đơn giản hóa đáng kể quy trình thanh toán mà không cần thẻ. Ảnh: RIA NOVOSTI

Nga đưa đồng ruble kỹ thuật số vào lưu thông

(ĐTTCO) - Ngày 15-7, Duma Quốc gia Nga, tức Hạ viện, đã thông qua dự luật về việc đưa đồng ruble kỹ thuật số vào lưu thông, cũng như mã thanh toán QR phổ quát để thanh toán hàng hóa và dịch vụ.

Cà chua từ Mexico được trưng bày trên kệ hàng tạp hóa ở San Anselmo, California, ngày 14-7.

Mỹ áp thuế 17% với cà chua Mexico

(ĐTTCO) - Chính quyền Trump hôm 14-7 đã công bố mức thuế khoảng 17% đối với cà chua tươi từ Mexico, chiếm 1/3 lượng cà chua tiêu thụ tại Hoa Kỳ, và chấm dứt thỏa thuận xuất khẩu giữa hai nước.

Ông Trump đe dọa áp thuế 100% lên hàng hóa Nga

Ông Trump đe dọa áp thuế 100% lên hàng hóa Nga

(ĐTTCO) - Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm thứ Hai 14-7 đã công bố vũ khí mới cho Ukraine và đe dọa sẽ trừng phạt những người mua hàng xuất khẩu của Nga trừ khi Nga đồng ý một thỏa thuận hòa bình.

Vì sao Bitcoin vọt trên 123.000 USD?

Vì sao Bitcoin vọt trên 123.000 USD?

(ĐTTCO) - Bitcoin đã vượt qua mốc 123.000 USD lần đầu tiên, đánh dấu một cột mốc quan trọng khi các nhà đầu tư đặt cược vào những chiến thắng chính sách mà ngành công nghiệp này mong đợi từ lâu trong tuần này.

Chạy nước rút trong đàm phán thuế quan với Mỹ

Chạy nước rút trong đàm phán thuế quan với Mỹ

(ĐTTCO) - Dự kiến, trong ngày 14-7, các Bộ trưởng Thương mại EU nhóm họp bất thường tại Brussels (Bỉ) để quyết định có nên áp thuế 25,5 tỷ USD hàng nhập khẩu nhằm phản ứng việc Mỹ áp thuế riêng đối với thép và nhôm.

Phố Wall dự báo giá vàng tuần này như thế nào?

Phố Wall dự báo giá vàng tuần này như thế nào?

(ĐTTCO) - Cuộc khảo sát về giá vàng hằng tuần mới nhất của Kitco News cho thấy các chuyên gia Phố Wall chia đều giữa hai quan điểm lạc quan và trung lập về triển vọng ngắn hạn của vàng.