Ngày 9-4, UBND TPHCM chủ trì tổ chức Hội thảo “Tăng trưởng kinh tế TPHCM trước tác động chính sách thuế quan mới của Mỹ". Trọng tâm thảo luận xoay quanh mức thuế đối ứng 46% mà Mỹ dự kiến áp dụng với hàng hóa Việt Nam.
Theo Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM Trương Minh Huy Vũ, nếu mức thuế này được áp dụng, nhiều ngành xuất khẩu chủ lực như điện tử, dệt may, gỗ, thủy sản... sẽ mất khả năng cạnh tranh trên thị trường Mỹ. Không những TPHCM bị ảnh hưởng trực tiếp mà còn kéo theo tác động lan rộng đến chuỗi cung ứng và đầu tư của cả vùng, bao gồm các tỉnh như Bình Dương, Long An, Tây Ninh, Bà Rịa - Vũng Tàu.
Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được gặp gỡ lãnh đạo doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề
GS. Trần Ngọc Anh, Đại học Indiana (Mỹ), phân tích chính sách thương mại hiện tại của Mỹ không còn đặt nặng yếu tố hợp tác hay ngoại giao, mà hướng đến lợi ích tuyệt đối cho nước này trong từng thương vụ. Việc áp thuế cao không đơn thuần là biện pháp bảo hộ mà là chiến thuật đàm phán kiểu “đòn phủ đầu” - đưa ra mức phạt cao để gây sức ép và buộc đối phương nhượng bộ.
GS. Trần Ngọc Anh cho rằng, mức thuế 46% không chắc sẽ giữ lâu dài, nhưng là cú đánh ban đầu để Mỹ định vị lại mối quan hệ thương mại. Cú sốc này không chỉ với TPHCM mà có thể kéo theo khủng hoảng toàn cầu nếu các bên không sớm đạt được thỏa thuận.
Thực tế, thị trường tài chính Mỹ đã có dấu hiệu bất ổn khi chứng khoán lao dốc gần 10% trong ba tuần qua. GS. Trần Ngọc Anh cảnh báo nguy cơ thế giới rơi vào suy thoái trong thời gian tới, kéo theo những hệ lụy nghiêm trọng với các nền kinh tế có độ mở cao như Việt Nam.
Trong khi đó, các quốc gia như Mexico - nhờ tham gia Hiệp định thương mại Bắc Mỹ - đang nổi lên là đối thủ cạnh tranh trực tiếp với Việt Nam trong chuỗi cung ứng mới. Châu Âu cũng lo ngại hàng Việt và hàng Trung Quốc không vào được Mỹ sẽ tràn vào thị trường của họ, khiến họ phải cân nhắc các biện pháp phòng vệ bổ sung.
Mặc dù vậy, GS. Trần Ngọc Anh khẳng định, Mỹ vẫn là trung tâm công nghệ và tài chính toàn cầu - 2 yếu tố mà Việt Nam không thể bỏ qua. Việc duy trì kết nối với thị trường này không chỉ để xuất khẩu, mà còn là cơ hội để tiếp cận vốn, công nghệ và thu hút các chuỗi giá trị cao.
Từ góc độ giải pháp, các chuyên gia tại hội thảo đề xuất, TPHCM cần có cách tiếp cận chủ động thay vì chỉ phản ứng thụ động với tình hình. Trước mắt, cần đẩy mạnh đàm phán song phương với Mỹ để giảm thuế, đồng thời kiểm soát nghiêm gian lận xuất xứ - vấn đề có thể làm xói mòn uy tín quốc gia nếu không xử lý triệt để.
Song song đó, TPHCM cần mở rộng thị trường xuất khẩu sang các quốc gia có FTA như châu Âu, Canada, Mexico, UAE... nhằm giảm phụ thuộc vào thị trường Mỹ.
Nhiều doanh nghiệp tham dự hội thảo
Về dài hạn, TPHCM định hướng phát triển nhiều khu thương mại tự do (FTZ) nhằm thu hút FDI, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao. Cải thiện hạ tầng logistics, thúc đẩy tiêu dùng nội địa, hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp và xây dựng thành phố trở thành trung tâm phân phối - mua sắm của khu vực cũng là những trụ cột quan trọng.
Nhiều đại biểu thảo luận tại hội thảo
Các chuyên gia nhất trí rằng, trong nguy cơ luôn tiềm ẩn cơ hội. Nếu TPHCM biết tận dụng thời điểm này để tái cơ cấu thị trường, nâng cao giá trị sản phẩm và đẩy mạnh nội lực, thành phố không chỉ vượt qua rào cản thuế quan mà còn định hình được vị thế mới trong chuỗi giá trị toàn cầu, chủ động hơn, vững vàng hơn và ít phụ thuộc hơn.
Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được phát biểu tại hội thảo
Phát biểu tại hội thảo, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được khẳng định, việc đánh giá tác động và chuẩn bị phương án ứng phó là cấp thiết trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu biến động, đặc biệt khi xuất khẩu vào thị trường Mỹ đang đối mặt với rào cản thuế quan ngày càng siết chặt. TPHCM cam kết và sẵn sàng đồng hành cùng doanh nghiệp đối ứng với khó khăn trước mắt, đồng thời gia tăng khả năng mở rộng thị phần.
