Ông Hiếu cho biết, có những công trình mà TP mong muốn thực hiện nhưng kết quả giải ngân quá chậm. Qua giám sát có 100 dự án tỷ lệ giải ngân bằng 0. Tỷ lệ giải ngân của các dự án do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng và công nghiệp gần như thất bại, với 12 dự án có tỷ lệ giải ngân dưới 10%.
Theo báo cáo của UBND TP, đến cuối tháng 7-2022, tổng số vốn đã giải ngân là hơn 8.400 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 26% tổng kế hoạch vốn giao (gần 32.000 tỷ đồng). Theo ông Hiếu, có nhiều dự án đáp ứng đủ các tiêu chí bố trí vốn lại không đủ điều kiện triển khai thực hiện. Ông cho rằng các dự án được HĐND 16 quận thông qua trước tháng 6-2021 đều ách tắc; trong khi đó đây đều là dự án quy mô không lớn nhưng sát với thực tiễn và nhu cầu của người dân.
Do đó TP cần rà soát lại và các sở, ngành và UBND TP phải làm việc trực tiếp với chủ đầu tư để giải quyết các vấn đề về giải phóng mặt bằng, thủ tục, tài chính, quyết toán… Phân tích thêm về nguyên nhân giải ngân vốn đầu tư công chậm, ông Nguyễn Hoàng Hải, Giám đốc Kho bạc Nhà nước TPHCM, cho biết rơi vào các dự án có bố trí vốn lớn, với khoảng trên 200 tỷ đồng nhưng giải ngân thấp, chỉ dưới 10%. Trong đó chủ yếu rơi vào Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng và công nghiệp.
Cụ thể một số dự án chưa giải ngân được (tỷ lệ giải ngân bằng 0) gồm: dự án xây mới Bệnh viện Nhi đồng TP được bố trí vốn 1.000 tỷ đồng; dự án Cụm y tế Tân Kiên, huyện Bình Chánh được đầu tư 277 tỷ đồng; công trình Trung tâm triển lãm quy hoạch TP 350 tỷ đồng, BV Đa khoa Phạm Ngọc Thạch…
Ngoài ra, tỷ lệ giải ngân dưới 10% có công trình hầm chui nút giao thông Nguyễn Văn Linh - Nguyễn Hữu Thọ bố trí vốn 200 tỷ đồng, chỉ mới giải ngân 9 tỷ đồng; dự án nút giao An Phú bố trí 375 tỷ đồng, chỉ mới giải ngân 15 tỷ đồng; dự án vệ sinh môi trường giai đoạn 2 bố trí 1.990 tỷ đồng, chỉ giải ngân 3 tỷ đồng (đạt 4%); dự án Kênh Tham Lương - Bến Cát bố trí 1.039 tỷ đồng, chỉ giải ngân 237 triệu đồng…
Ông Trần Văn Bảy, Phó Giám đốc Sở Tài Nguyên-Môi Trường (TN-MT) TP, nhìn nhận trong lĩnh vực của ngành TN-MT, có 2 nguyên nhân ảnh hưởng đến việc giải ngân vốn đầu tư công gồm công tác thẩm định giá và chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư. Theo ông Bảy, báo cáo đầu tư công trước đây thường nói nguyên nhân chậm trễ giải ngân là do sự chậm trễ trong công tác thẩm định giá bồi thường. Tuy nhiên, từ năm 2021 đến nay, Sở TN-MT đã đẩy nhanh tiến độ giải quyết thẩm định giá.
Đến nay Sở TN-MT đã giải quyết dứt điểm tất cả các hồ sơ thẩm định giá của quận, huyện. 7 tháng năm 2022, TP đã thông qua 52 dự án về giá bồi thường, không còn hồ sơ tồn đọng. Ông Bảy phân tích, pháp lý dự án hoàn thiện rất chậm, chưa kể khâu quận, huyện thuê đơn vị tư vấn thẩm định giá có nhiều vướng mắc. Ông cho biết các đơn vị tư vấn trên địa bàn TP nhiều nhưng chất lượng không đồng đều và họ ngại tham gia thẩm định các dự án bồi thường bởi thù lao không nhiều nhưng trách nhiệm rất lớn.
Trong khi đó TP không có chế tài ép buộc các công ty này phải thực hiện. Do đó, quận, huyện loay hoay tìm đơn vị tư vấn. Phó Giám đốc Sở TN-MT TP cũng nhìn nhận sau khi TP có quyết định phê duyệt dự án thì lẽ ra quận, huyện phải chuẩn bị các khâu cần thiết để tiến hành phương án bồi thường, tái định cư. Nhiều trường hợp quận, huyện chậm trễ cả nửa năm, một năm khiến người dân phản ứng với giá bồi thường.
Về chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư, ông Bảy cho biết hiện nay một số địa phương nhầm giữa giá bồi thường và chính sách bồi thường. Có những khu đất nông nghiệp ở ngoại thành xác minh nguồn gốc gặp khó khăn, gây kéo dài. Ông đề nghị Sở Tài chính quan tâm cơ cấu tổ chức, chức năng nhiệm vụ của các Ban bồi thường giải phóng mặt bằng ở quận, huyện vì nếu không củng cố ban này thì khi có dự án sẽ không thực hiện được. Tránh khoán việc vận động người dân cho Ban bồi thường này mà phải cơ cấu hệ thống chính trị để đạt hiệu quả đồng thuận cao hơn.
Phát biểu kết luận cuộc họp, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi đề nghị Sở KH-ĐT TPHCM rút kinh nghiệm từ kế hoạch đầu tư công năm 2022 để chuẩn bị xây dựng kế hoạch đầu tư công năm 2023, tránh những vấn đề khó khan như vừa qua. Ông cũng đề nghị các ngành tập trung quyết liệt mọi giải pháp đẩy nhanh đầu tư công. Sau hội nghị này TP sẽ tiếp tục ngồi lại rà soát vấn đề.
