Tại TPHCM, cơ quan chuyên môn kiến nghị vận dụng cơ chế chính sách của Nghị quyết 98 để phát triển NoXH, cũng như xúc tiến nhiều dự án để vay gói tín dụng ưu đãi trên.
Hàng chục dự án đủ điều kiện giải ngân
Phó Giám đốc Sở Xây dựng TPHCM cho biết, hiện trên địa bàn có 6 dự án NoXH, nhà ở công nhân và cải tạo xây dựng lại chung cư đủ điều kiện vay vốn chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng. Trong đó có 3 chủ đầu tư dự án NoXH, gồm CTCP BĐS Nguyên Sơn, Công ty TNHH Xây dựng và kinh doanh nhà Điền Phúc Thành, CTCP Đức Mạnh; 1 chủ đầu tư dự án cho công nhân thuê là CTCP Thu Thiem Group; 2 chủ đầu tư dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư là CTCP Đức Khải Tân Bình và CTCP địa ốc DownTown.
Tổng mức đề xuất vay của các dự án này 2.776,7 tỷ đồng. Trong đó, dự án NoXH dành cho người thu nhập thấp 910 tỷ đồng, NoXH dành cho công nhân thuê 700 tỷ đồng và dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư 1.166,7 tỷ đồng.
Tuy nhiên, đến thời điểm này mới có dự án cho công nhân thuê của CTCP Thu Thiem Group được Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam, Chi nhánh quận 7, chấp nhận cho vay với số vốn 585 tỷ đồng. 5 dự án còn lại đang làm hồ sơ, hoàn tất thủ tục với ngân hàng để thẩm định và cấp hạn mức cho vay.
Bố trí quỹ đất xây dựng NoXH trong phạm vi dự án NoTM, TPHCM sẽ có quỹ đất để tăng tốc xây dựng NoXH.
Trong khi đó, Bộ Xây dựng cho biết cả nước có 108 dự án đã cấp phép xây dựng, đang triển khai thuộc đối tượng cho vay của gói ưu đãi tín dụng 120.000 tỷ đồng. Trong đó, 40 dự án đủ điều kiện vay vốn được 15 sở xây dựng địa phương lập danh mục trình UBND tỉnh công bố. Tổng mức đầu tư 40 dự án khoảng 43.707 tỷ đồng, nhu cầu vay vốn ưu đãi khoảng 18.010 tỷ đồng.
Ngoài ra, có 11 tỉnh, thành đã công bố danh mục 24 dự án đủ điều kiện vay, với tổng vốn đầu tư khoảng 31.673 tỷ đồng, nhu cầu vay vốn khoảng 12.442 tỷ đồng, tương đương 10,37% giá trị gói vay ưu đãi. Các tỉnh, TP đã công bố danh mục dự án NoXH, nhà ở công nhân đủ điều kiện vay, gồm TPHCM, Trà Vinh, Tây Ninh, Bình Dương, Hà Tĩnh, Đà Nẵng, An Giang, Bắc Giang, Kiên Giang, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bắc Ninh và Hậu Giang.
Cũng theo Bộ Xây dựng, tính đến quý II-2023 cả nước có 294 dự án NoXH đang triển khai xây dựng, với quy mô khoảng 288.499 căn. Trong đó, chương trình phát triển NoXH cho người thu nhập thấp tại khu vực đô thị, hiện cả nước đã hoàn thành đầu tư xây dựng 34 dự án, quy mô khoảng 14.202 căn hộ. Hiện các địa phương đang tiếp tục triển khai 201 dự án với khoảng 162.227 căn; 6 dự án đủ điều kiện bán nhà ở hình thành trong tương lai với khoảng 1.892 căn.
Nhu cầu NoXH rất lớn
Theo Sở Xây dựng TPHCM, tổng nhu cầu NoXH của TPHCM giai đoạn 2021-2030 khoảng 37 triệu m2 sàn. Trong đó, đối tượng là người thu nhập thấp khoảng 15 triệu m2 sàn; công nhân làm việc tại các khu công nghiệp, cụm công nghiệp trên địa bàn khoảng 12 triệu m2 sàn. Tương ứng nhu cầu quỹ đất phát triển NoXH giai đoạn này 451ha, và nhu cầu vốn đầu tư xây dựng khoảng 86.400 tỷ đồng.
Dự kiến giai đoạn 2021-2030, TPHCM phát triển khoảng 6,58 triệu m2 sàn NoXH, tương ứng 93.000 căn nhà. Trong đó, nhà ở cho thuê phấn đấu đạt hơn 1,3 triệu m2 sàn, tương ứng 18.600 căn hộ; nhà ở lưu trú công nhân trên 700.000 m2 sàn, tương ứng 12.500 căn hộ.
Tuy nhiên, số lượng nguồn cung NoXH giai đoạn 2021-2030 như trên chỉ đáp ứng khoảng 17,8% nhu cầu. Riêng nhà ở cho công nhân chỉ đáp ứng gần 6% nhu cầu. Đối với kết quả thực hiện đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NoXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021- 2030”, TPHCM đã chuẩn bị triển khai kế hoạch đến năm 2030, hoàn thành 93.000 căn, nhiều hơn chỉ tiêu được giao tại đề án 69.700 căn.
Còn theo Bộ Xây dựng, Chương trình phát triển NoXH dành cho công nhân, hiện cả nước đã hoàn thành 7 dự án với quy mô khoảng 5.314 căn hộ, hiện đang tiếp tục triển khai 93 dự án với quy mô khoảng 127.272 căn hộ. Về tình hình cấp tín dụng, theo Ngân hàng Nhà nước, tính đến 31-5-2023 dư nợ tín dụng đối với hoạt động kinh doanh BĐS đạt 925.796 tỷ đồng. Cơ cấu, tín dụng vào kinh doanh BĐS trong 5 tháng đầu năm tăng 14%.
Mới đây, Sở Quy hoạch - Kiến trúc TPHCM gửi UBND TP, Ban kinh tế - Ngân sách HĐND TP một số nội dung về lĩnh vực quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị trong Nghị quyết 98/2023/QH15. Theo đó, đối với quy định bố trí quỹ đất xây dựng NoXH trong phạm vi dự án nhà ở thương mại (NoTM) hoặc ngoài phạm vi dự án, có một số nội dung chưa phù hợp trong thực tiễn áp dụng, đặc biệt đối với những dự án có quy mô nhỏ.
Cụ thể, việc dành 20% quỹ đất để đầu tư xây dựng NoXH tại các dự án NoTM có quy mô sử dụng đất nhỏ sẽ không đủ diện tích tối thiểu để đầu tư được khối NoXH độc lập đảm bảo tiêu chuẩn, quy chuẩn, kiến trúc… Hơn nữa, các đô thị loại đặc biệt, loại I không khuyến khích loại hình NoXH dạng thấp tầng, để tiết kiệm quỹ đất.
Bên cạnh đó, nếu phát triển loại hình NoXH liền kề này trong các dự án NoTM, khu đô thị, có thể tiềm ẩn các tiêu cực, không công bằng. Trường hợp người thu nhập thấp vào ở các căn hộ NoXH trong dự án NoTM cao cấp, siêu cao cấp, chi phí quản lý vận hành tòa nhà cũng như các dịch vụ thiết yếu khác trong các dự án này, cũng không phù hợp với thu nhập của họ.
Một số dự án có tính chất đặc thù về kiến trúc cảnh quan, nếu bố trí NoXH trong dự án có thể phá vỡ quy hoạch, kiến trúc và không đạt được mục tiêu đầu tư của dự án.
Do đó, việc bố trí quỹ đất xây dựng NoXH trong phạm vi dự án NoTM, hoặc phê duyệt quy hoạch, bố trí quỹ đất NoXH ở vị trí khác ngoài phạm vi dự án NoTM, sẽ sử dụng hiệu quả quỹ đất, tránh lãng phí về đất đai. Việc này còn đồng thời phát huy sự chủ động và linh hoạt của TP trong việc bố trí quỹ đất xây dựng NoXH, bảo đảm đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội khu vực, phù hợp với chương trình và kế hoạch phát triển nhà ở của TPHCM.
