Từ trẻ mồ côi thành tỷ phú
Tỷ phú Roman Abramovich là người Nga gốc Do Thái. Ông sinh năm 1966 trong gia đình nghèo tại thị trấn Saratov, miền Nam nước Nga. Roman Abramovich mất mẹ khi mới 18 tháng tuổi, cha ông cũng chết trong một vụ tai nạn tại công trường xây dựng khi ông mới được 2 tuổi rưỡi. Ông được người bác tên Leib nuôi dưỡng tại thành phố Ukhta, và lúc 8 tuổi ông sống với bà nội tại Moscow. Lớn lên, ông theo học Viện Công nghệ tại thành phố Ukhta 1983. Tuy nhiên, Abramovich đã bị gọi nhập ngũ khi chưa kịp tốt nghiệp.
Sau khi xuất ngũ, ông làm công nhân cho một nhà máy. Từ năm 1987-1989, Roman Abramovich là thợ cơ khí của Tập đoàn Mossepetsmontazh. Ông bắt đầu hoạt động kinh doanh vào cuối thập niên 1980, khởi đầu bằng một công ty sản xuất búp bê có tên là Uyut, khi các doanh nghiệp tư nhân nhỏ được phép hoạt động, gọi là các hợp tác xã. Giai đoạn 1992-1995 Abramovich thành lập 5 công ty bán lẻ trung gian, sau đó chuyên vào việc kinh doanh dầu mỏ và các sản phẩm dầu mỏ. Abramovich kiếm được nhiều tiền phần lớn nhờ các tài sản mua được với giá rẻ trong chương trình tư nhân hóa các công ty nhà nước giữa thập niên 1990.
Năm 1995, Abramovich gặp Boris Berezovsky, doanh nhân tiếng tăm đang điều hành hãng sản xuất ôtô nhà nước Lada. Hai người hợp tác mua cổ phần điều hành tập đoàn dầu mỏ Sibneft với giá 100 triệu USD và trở thành cổ đông chính. Giá cổ phiếu Sibneft tăng vọt, giúp gia tài của Abramovich và cộng sự được củng cố.
Tuy nhiên, năm 2000, Berezovsky phải rời quê hương sống lưu vong do bị buộc tội gian lận. Ông bán toàn bộ cổ phần cho Abramovich. Năm 2005, Abramovich bán lại 73% cổ phần tại Sibneft cho tập đoàn khí đốt quốc doanh Gazprom, đổi lấy 13 tỷ USD.
Đến tháng 3-2006, Abramovich được tạp chí Forbes xếp hạng là người giàu nhất nước Nga, người giàu thứ hai tại Anh (nơi ông sống) và đứng thứ 11 trên thế giới, với ước tính tài sản 18,2 tỷ USD. Ông có 7 dinh thự ở Anh, 3 dinh thự ở Pháp, 3.600m² đất ở ngoại ô Moscow, 2 xe BMW, 3 xe Mercedes và 1 xe Volkswagen Golf.
Ông có 3 quốc tịch Nga, Israel và Bồ Đào Nha. Năm 2019, theo Forbes, giá trị tài sản ròng của Abramovich 12,9 tỷ USD, khiến ông trở thành giàu thứ hai ở Israel, giàu thứ 11 ở Nga và người giàu nhất ở Bồ Đào Nha. Vào ngày 5-3-2021, Forbes đã liệt kê giá trị tài sản ròng của ông ở mức 14,5 tỷ USD, xếp ông thứ 113 trong danh sách các tỷ phú năm 2020 của Forbes.
Quyền lực thể thao và chính trị
Tháng 7-2003, Abramovich trở thành người sở hữu các công ty kiểm soát CLB bóng đá Chelsea tại Anh. Vụ mua bán ngay lập tức khiến ông trở nên nổi tiếng. Ngay khi nắm quyền kiểm soát đội bóng, Abramovich rót nhiều khoản đầu tư lớn vào CLB (ước tính lên tới 440 triệu bảng Anh tới tháng 1-2006), nhận chi trả khoản nợ 80 triệu bảng và nhanh chóng chi tiền cho các chiến dịch tuyển mộ.
Hầu như ngay lập tức CLB có được thành công: Chelsea kết thúc mùa giải đầu tiên với ông chủ mới ở vị trí thứ 3 tại Giải ngoại hạng. Mùa bóng tiếp theo họ đoạt chức vô địch và vào tới bán kết Champions League. Hơn 15 năm qua, CLB Chelsea đã giành đủ bộ sưu tập đồ sộ: 5 lần vô địch Ngoại hạng Anh, 2 Champions League, 5 FA Cup, 3 League Cup, 2 Europa League và FIFA Club World Cup.
Tháng 3-2004, Sibneft đồng ý hợp đồng tài trợ 3 năm trị giá 58 triệu USD với CLB bóng đá Nga CSKA Moskva. Dù công ty giải thích quyết định này do ban giám đốc đưa ra, một số người coi đó là nỗ lực của Abramovich phản công lại những lời buộc tội "không yêu nước" khi ông mua Chelsea. Các điều luật của UEFA ngăn cản việc một cá nhân sở hữu hơn 1 CLB có tham gia các trận đấu do UEFA tổ chức, vì thế Abramovich không có quyền lợi hợp pháp tại CSKA. Tuy nhiên, ông được tạp chí Pro Sport trao danh hiệu "người có nhiều ảnh hưởng nhất trong bóng đá Nga" vào cuối tháng 6-2004. Tháng 5-2005, CSKA đoạt UEFA Cup, trở thành CLB bóng đá Nga đầu tiên đoạt 1 cúp châu Âu.
Không chỉ là ông chủ nổi tiếng về bóng đá, Abramovich còn được biết tới là nhân vật nhiều ảnh hưởng chính trị. Năm 1999, Abramovich trúng cử vào Duma Quốc gia với tư cách đại diện cho Khu vực tự trị Chukotka, một vùng nghèo đói ở Viễn Đông Nga. Ông khởi động chương trình từ thiện Pole of Hope nhằm giúp đỡ người dân Chukotka, đặc biệt là trẻ em. Vào tháng 12-2000 ông được bầu làm Toàn quyền Chukotka, thay thế vị Toàn quyền tham nhũng cũ là Alexander Nazarov.
Từ đó ông đã đầu tư hàng trăm triệu USD vào Chukotka, như xây trường đại học, bệnh viện, trường mẫu giáo và các khách sạn tại Anadyr, sửa chữa sân bay và đầu tư xây mới hoặc sửa chữa các ngôi trường ở nhiều thị trấn và làng mạc. Ông đã làm Toàn quyền tại Chukotka suốt 2 nhiệm kỳ, được trao Huy chương Danh dự vì những "đóng góp to lớn vào sự phát triển kinh tế của quận tự trị Chukotka".
Mới đây, tờ Jewish News cho biết Ukraine đã liên lạc với Abramovich đề nghị ông làm trung gian trong nỗ lực đàm phán một giải pháp hòa bình với Nga. Người phát ngôn của tỷ phú Roman Abramovich đã xác nhận sự việc, cho biết trong một thông báo: “Tôi có thể xác nhận phía Ukraine đang cố gắng tìm kiếm người nào đó từ Nga, có sức ảnh hưởng và sẵn sàng giúp đỡ họ trong việc tìm kiếm một giải pháp hòa bình. Họ đã kết nối với ông Roman Abramovich và ông ấy đã đồng ý. Hiện ông ấy đang cố gắng vận động sự ủng hộ cho một giải pháp hòa bình”.
Mối quan hệ thân thiết của Abramovich với Boris Nikolayevich Yeltsin và gia đình ông ta là điều ai cũng biết. Tháng 9-2005, Abramovich đã bán 72,663% cổ phần Sibneft cho Công ty Gazprom thuộc quyền quản lý của chính phủ Nga với giá 13,01 tỷ USD. Vụ chuyển nhượng được coi là dấu hiệu cho thấy ông vẫn có được các quan hệ tốt với Tổng thống Vladimir Putin, không giống như ông bạn tỷ phú của mình là Mikhail Borisovich Khodorkovsky, người bị tuyên án 9 năm tù. Trong cuộc khủng hoảng Nga - Ukraine, vai trò của ông được đề cao vì Abramovich có quan hệ mật thiết với các cộng đồng Do Thái cả ở Ukraine và Nga.
| Do có quan hệ mật thiết với cộng đồng Do Thái ở Ukraine và Nga, Abramovich được xem là tỷ phú đàm phán hòa bình cho xung đột Nga - Ukraine. |
