Người đương đầu chính sách thuế quan của ông Trump

Cựu thống đốc ngân hàng

Ông Carney sinh ra tại thị trấn Fort Smith xa xôi ở phía Bắc Canada, nhưng đã đi khắp thế giới và làm việc ở nhiều nơi như New York, London và Tokyo. Ông có quốc tịch Ireland, Canada và Anh, nhưng cho biết có ý định từ bỏ quốc tịch Anh và Ireland, vì đang nắm giữ ghế Thủ tướng Canada.

Là con trai của một hiệu trưởng trường trung học, ông đã theo học tại Đại học Harvard. Năm 1995, ông lấy bằng Tiến sĩ kinh tế tại Đại học Oxford. “Mark là một sinh viên cực kỳ linh hoạt, có thể nhanh chóng nắm bắt những cách tiếp cận, quan điểm và thử thách mới. Những kỹ năng này chắc chắn sẽ giúp ích cho ông khi ông lãnh đạo Canada trong thời kỳ hỗn loạn này” - Meg Meyer, giáo sư hướng dẫn tiến sĩ của ông nhớ lại.

Năm 2003, ông Carney rời khu vực tư nhân để gia nhập lĩnh vực ngân hàng Canada, với tư cách là Phó Thống đốc Ngân hàng Trung ương (NHTW), sau đó làm việc cho Bộ Tài chính với tư cách là Thứ trưởng. Năm 2007, ông được bổ nhiệm làm Thống đốc NHTW Canada, ngay trước khi thị trường toàn cầu sụp đổ, khiến đất nước rơi vào suy thoái sâu sắc.

Tại đây, ông được ca ngợi vì đã giúp đất nước tránh được điều tồi tệ nhất của cuộc khủng hoảng. Mặc dù là NHTW nổi tiếng thận trọng, nhưng ông vẫn công khai về ý định giữ lãi suất ở mức thấp trong ít nhất 1 năm, sau khi đã cắt giảm mạnh lãi suất. Động thái đó được ghi nhận là đã giúp các doanh nghiệp tiếp tục đầu tư ngay cả khi thị trường sụt giảm.

Sau đó, khi được chiêu dụ về London để làm Thống đốc NHTW Anh (BOE). Tại đây, ông được ghi nhận là người hiện đại hóa BOE, và xuất hiện trên các phương tiện truyền thông thường xuyên hơn so với người tiền nhiệm. Lãi suất được neo ở mức thấp kỷ lục khi ông tiếp quản, nhưng ông đã đưa ra chính sách "hướng dẫn trước". Trong đó BOE sẽ cố gắng hỗ trợ thêm cho nền kinh tế và khuyến khích cho vay bằng cách cam kết không tăng lãi suất, cho đến khi tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống dưới 7%.

Không giống như các thống đốc trước đây thường giữ thái độ kín đáo, ông đã có những can thiệp gây tranh cãi trước hai cuộc trưng cầu dân ý hiến pháp lớn. Năm 2014, ông cảnh báo rằng một nước Scotland độc lập có thể phải từ bỏ quyền lực cho Vương quốc Anh, nếu muốn tiếp tục sử dụng đồng bảng Anh. Trước cuộc trưng cầu dân ý về Brexit, ông đã cảnh báo rằng việc bỏ phiếu rời khỏi EU có thể gây ra suy thoái kinh tế.

Người hiểu rõ về ông Trump

Sau cuộc bỏ phiếu rời EU, ông David Cameron từ chức Thủ tướng Anh và đồng bảng Anh lao dốc, ông Carney đã có bài phát biểu trước toàn quốc nhằm trấn an người dân rằng hệ thống tài chính sẽ hoạt động bình thường.

Ông mô tả đây là “ngày khó khăn nhất” trong công việc của mình, nhưng cho biết các kế hoạch dự phòng mà BOE đưa ra đã phát huy hiệu quả. Sau đó, BOE đã cắt giảm lãi suất từ 0,5% xuống 0,25%, và khởi động lại chương trình nới lỏng định lượng (QE) để hỗ trợ nền kinh tế.

Có thể nói, thời gian làm việc tại BOE đã mang lại cho Carney nhiều kinh nghiệm trong việc đối phó với Donald Trump. Từ năm 2011-2018, Carney là chủ tịch Hội đồng Ổn định tài chính, nơi điều phối công việc của các cơ quan quản lý trên toàn thế giới.

Công việc này giúp ông có vai trò quan trọng trong phản ứng toàn cầu đối với các chính sách trong nhiệm kỳ Tổng thống đầu tiên của ông Trump. Ông là người thường xuyên tham dự các cuộc họp G20, có cái nhìn sâu sắc về ông Trump trên trường quốc tế. Mặc dù lúc đó ông giữ kín suy nghĩ của mình về Tổng thống Mỹ, nhưng những ngày gần đây ông đã thẳng thắn hơn nhiều.

Sau khi ông Trump liên tục đưa ra bình luận về việc biến Canada thành tiểu bang thứ 51, ông đã so sánh Tổng thống Mỹ với nhân vật phản diện “Chúa tể hắc ám” Voldemort trong truyện Harry Potter. Đặc biệt, sau khi ông Trump nói sẽ tăng thuế ô tô từ Canada lên 25%, ông thẳng thừng rằng kỷ nguyên quan hệ gần gũi giữa Mỹ - Canada đã kết thúc.

Ông dường như đã chuẩn bị sẵn sàng để tiếp tục phản đối khi cuộc chiến thương mại vẫn tiếp diễn. Đồng thời cam kết sẽ tiếp tục áp đặt các mức thuế quan trả đũa "cho đến khi người Mỹ thể hiện sự tôn trọng với Canada và đưa ra những cam kết đáng tin cậy về thương mại tự do và công bằng".

Tự tin đối đầu với ông Trump

Với sự tự tin này, ông Carney được Đảng Tự do Canada mời chào về lãnh đạo trong suốt 10 năm, nhưng ông vẫn liên tục từ chối. Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi khi ông Justin Trudeau, Thủ tướng Canada tuyên bố từ chức vào tháng 1-2025. Lúc đó có thông tin cho rằng, Trudeau có ý định thay thế Freeland bằng Carney cho vị trí Bộ trưởng Tài chính.

Nhưng Carney đã giành chiến thắng áp đảo, tự coi mình là người có đủ khả năng nhất để đối đầu với Trump - người đã áp đặt mức thuế quan cao đối với hàng hóa của Canada. Ông nói trong một cuộc tranh luận về lãnh đạo vào cuối tháng 2: “Tôi biết cách quản lý khủng hoảng. Trong một tình huống như thế này, bạn cần có kinh nghiệm về quản lý khủng hoảng, bạn cần có kỹ năng đàm phán”.

Ngoài cách tiếp cận cứng rắn với ông Trump, Carney còn đề xuất một số chính sách để giải quyết các vấn đề trong nước. Ông được biết đến là người ủng hộ cho tính bền vững của môi trường. Năm 2019, ông trở thành đặc phái viên của Liên Hợp quốc về biến đổi khí hậu, và năm 2021 đã ra mắt Glasgow Financial Alliance for Net Zero, một nhóm các ngân hàng và tổ chức tài chính hoạt động để chống lại biến đổi khí hậu.

Một trong những phần gây tranh cãi nhất trong chương trình nghị sự của Trudeau là thuế carbon, theo đó người dân Canada phải trả thuế cho lượng khí thải carbon và được hoàn lại tiền. Chính vì vậy ngay sau khi tuyên thệ nhậm chức Thủ tướng, Carney đã ký một lệnh tại hội đồng bãi bỏ thuế này kể từ ngày 1-4.

Về vấn đề nhập cư, Carney đã ủng hộ việc giới hạn các mục tiêu nhập cư hiện tại, để đảm bảo rằng hệ thống nhà ở và chăm sóc sức khỏe của Canada không bị căng thẳng. Vấn đề này đã trở nên căng thẳng vào năm ngoái, khi Trudeau hạ thấp các mục tiêu trong bối cảnh những người chỉ trích cho rằng hệ thống nhập cư của đất nước đã quá tải.

Ông Carney cho biết nhiệm vụ lớn nhất của ông là duy trì tăng trưởng kinh tế của Canada, bất chấp hoạt động thương mại với Mỹ đang chậm lại.