Ở thời điểm hiện tại, diễn biến đang có phần tương tự đợt giảm lãi suất năm 2020, nên NIM chỉ bị tác động trong ngắn hạn.
Hiện nay chênh lệch tăng trưởng tín dụng và tiền gửi cũng đạt mức dương kể từ tháng 5. Dự báo nền tảng thanh khoản tốt đủ tạo ra chênh lệch tăng trưởng tín dụng - huy động dương kéo dài trong khoảng thời gian 1-1,5 năm. Do vậy, chênh lệch hiện tại không phản ánh sự thiếu hụt thanh khoản.
Do dịch bùng phát, nhiều biện pháp giãn cách đã được áp dụng. Một số NH lo ngại về rủi ro tín dụng gia tăng ở phía khách hàng, kỳ vọng tình hình này sẽ duy trì trong quý III. Tuy nhiên, trên thực tế nhiều doanh nghiệp vẫn công bố lợi nhuận tăng trưởng mạnh và hoạt động ổn định nhằm kêu gọi giảm lãi suất.
Do vậy, ảnh hưởng của dịch không đồng đều. Nói cách khác, có thể có tác động “kiểu chữ K”. Nghĩa là các thành phần kinh tế bị ảnh hưởng với thời gian và độ mạnh yếu khác nhau. Điều này dẫn đến tình trạng cầu tín dụng vẫn ổn định ở một số vùng và ngành nghề mà nguồn lực đang được phân bổ vào. Bất động sản là một trong số đó, đang khiến cơ quan quản lý lo ngại về tình trạng đầu cơ trong thời gian qua.
Một kết quả khảo sát được thực hiện trong quý III cho thấy, các NHTM thận trọng về tăng trưởng tín dụng hàng năm vì các diễn biến đại dịch có vẻ phức tạp, trong khi dự báo tăng trưởng huy động không thay đổi so với trước đó. Cuộc khảo sát phản ánh dự báo lần lượt 11,2% và 9,6% cho tăng trưởng tín dụng và huy động.
Tuy nhiên, nếu không được phê duyệt mở rộng hạn mức tín dụng lần thứ 3, tăng trưởng tín dụng có khả năng rơi vào khoảng 9,5-10,5% so với đầu năm trong cuối quý III. Hiện tại, nguồn cầu vẫn duy trì tại một số thành phần kinh tế, nhưng các thủ tục giấy tờ đang bị ảnh hưởng, dẫn đến hạn chế trong giải ngân. Trong khi đó, hoạt động gửi tiền vẫn có thể thực hiện online dễ dàng.
Trong năm ngoái, khi đợt giảm lãi suất xảy ra, các NHTM đã tiến hành hạ lãi suất huy động như một công cụ chủ chốt để giữ NIM sau điều chỉnh rủi ro, duy trì tăng trưởng bảng cân đối và phù hợp lãi suất điều hành mới. Đáng chú ý, một số tổ chức tài chính, bao gồm các NH và công ty tài chính tiêu dùng, cũng cắt giảm chi phí hoạt động để đạt được mức hiệu quả khi chi phí tín dụng và NIM chịu nhiều áp lực.
Ban đầu, NIM quy năm giảm do chênh lệch trong thời gian tái định giá. Tuy nhiên, ngành NH đã sớm chứng kiến NIM tăng mạnh do cơ cấu tiền gửi thay đổi. Điều này dẫn đến việc các NH niêm yết công bố tăng trưởng lợi nhuận vượt trội trong giai đoạn từ quý IV-2020 đến quý II-2021.
Ở thời điểm hiện tại, diễn biến đang có phần tương tự thời điểm kể trên. Đơn cử, NIM quy năm có thể sẽ bị áp lực trong ngắn hạn, khả năng trong vòng 1 quý dựa trên kỳ hạn tái định giá của các NH lớn. Tuy nhiên, chi phí hoạt động khó có thể giảm xuống mức thấp hơn mà có thể bền vững do chi phí trên thu nhập (CIR) của ngành và một số nhà băng đã giảm rất nhiều, phần lớn trong đó đến từ việc giảm quy mô nhân sự.
Ngoài ra, không kỳ vọng sẽ có sự chuyển dịch trong cơ cấu tiền gửi lần này. Ngược lại, việc tăng chi phí tín dụng có thể không đáng kể dựa trên sự hỗ trợ của Thông tư 03, tốc độ mở rộng bảng cân đối ở mức trung bình do hạn mức tín dụng được cấp chưa đạt kỳ vọng.
Tóm lại, dự báo biên NIM sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực trong ngắn hạn và sự phục hồi sau khi tái định giá sẽ không đáng kể so với năm ngoái. Nhìn chung, NIM (quy năm) dự kiến vẫn có thể bền vững tại mức cao hơn trước đại dịch, nhưng thấp hơn mức đỉnh trong giai đoạn quý IV-2020 đến quý II năm nay.
