 |
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị trình bày tờ trình của Chính phủ về dự án Luật Nhà ở (sửa đổi). Ảnh: QUANG PHÚC |
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị vừa trình bày tờ trình của Chính phủ về dự án Luật Nhà ở (sửa đổi) tại phiên họp toàn thể của Quốc hội sáng nay, 5-6.
Bộ trưởng cho biết, so với Luật Nhà ở năm 2014, dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) đã bổ sung nhiều khái niệm mới như nhà ở có mục đích sử dụng hỗn hợp; nhà lưu trú công nhân; chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở; thành viên hộ gia đình phát triển, quản lý, sử dụng nhà ở.
Dự thảo cũng đã bổ sung một số hành vi bị nghiêm cấm mới như: ký kết các văn bản huy động vốn phục vụ cho phát triển nhà ở khi chưa đủ điều kiện theo quy định của Luật này và pháp luật có liên quan; sử dụng sai mục đích nguồn vốn huy động hoặc tiền mua nhà ở trả trước cho phát triển nhà ở; một số hành vi trong quản lý, sử dụng nhà chung cư...
Trình bày báo cáo thẩm tra dự án Luật Nhà ở tại phiên họp sáng 5-6 của Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, một trong những vướng mắc lớn hiện nay cần phải khắc phục khi sửa đổi Luật Nhà ở là tình trạng khó khăn trong phá dỡ, cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ, đã bị xuống cấp, hư hỏng.
Chính vì vậy, trong hồ sơ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) tháng 3, Chính phủ đã đề xuất bổ sung quy định cụ thể về xác lập và chấm dứt quyền sở hữu nhà chung cư trong trường hợp nhà chung cư không còn đủ điều kiện an toàn cho người sử dụng (quy định về thời hạn sở hữu nhà chung cư).
“Tuy nhiên, nội dung này không nhận được sự đồng tình của UBTVQH, các cơ quan của Quốc hội, ý kiến của nhiều cơ quan, tổ chức, cá nhân. Tiếp thu ý kiến của UBTVQH, dự thảo luật trình Quốc hội đã bỏ phương án về thời hạn sở hữu nhà chung cư, nhưng các nội dung bổ sung vẫn chưa đáp ứng yêu cầu mà UBTVQH nêu ra về tính cụ thể, khả thi về thẩm quyền, trình tự, thủ tục di dời cư dân, phá dỡ, cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư không còn an toàn, cần phải được tiếp tục rà soát, nghiên cứu để hoàn thiện”, Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng nói rõ.
Thực tế, chính quyền các đô thị lớn như Hà Nội và TPHCM đều phản ánh những khó khăn do quy trình, thủ tục di dời, cưỡng chế di dời các hộ dân khỏi nhà nguy hiểm cấp độ D còn thiếu rõ ràng, rất khó để đạt được sự thống nhất của tất cả các chủ sở hữu về lựa chọn chủ đầu tư xây dựng lại nhà chung cư - hầu hết các chủ sở hữu căn hộ thường yêu cầu hệ số bồi thường tái định cư tại chỗ quá lớn.
Đáng lưu ý, về trình tự, thủ tục di dời (theo đó trường hợp không chấp hành di dời thì UBND cấp tỉnh nơi có nhà chung cư thực hiện cưỡng chế di dời theo quy định của Luật này), Ủy ban Pháp luật nhận thấy, quy định này tác động trực tiếp đến các quyền hiến định (quyền có nơi ở hợp pháp, quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở, quyền sở hữu nhà ở…) nên cần phải quy định trong luật.
Tuy nhiên, dự thảo luật chưa quy định cụ thể về thẩm quyền, trình tự, thủ tục di dời, biện pháp cưỡng chế, dẫn đến khó khăn trong công tác triển khai. “Nếu chung cư cũ, hư hỏng, có nguy cơ sập đổ mà chưa di dời được người dân, hậu quả xảy ra ai sẽ chịu trách nhiệm?”, báo cáo thẩm tra nêu vấn đề.
 |
Quang cảnh phiên họp |
Do đó, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ nghiên cứu, quy định cụ thể và bổ sung giải pháp quyết liệt hơn, trong đó có các biện pháp cưỡng chế cần thiết, phù hợp để khắc phục tình trạng này.
Chẳng hạn, hiện nay chưa có quy định biện pháp cắt điện, nước để buộc thực hiện nghĩa vụ di dời, vì nhiều quan điểm cho rằng cung cấp điện, nước là giao dịch dân sự độc lập với yêu cầu thực hiện nghĩa vụ.
"Tuy nhiên, nếu xác định việc cung cấp điện, nước cho các căn hộ nguy hiểm, có nguy cơ sập đổ, buộc phải di dời là giao dịch bị cấm thì có thể bổ sung quy định này vào Luật Nhà ở để tạo áp lực cho các chủ sở hữu căn hộ phải di dời theo tiến độ, bảo đảm sự an toàn về tính mạng, tài sản cho chính các cư dân sống tại chung cư nguy hiểm đó" - cơ quan thẩm tra gợi ý.
Về phương án bồi thường, tái định cư, Ủy ban Pháp luật đề nghị xác định trong luật tỷ lệ biểu quyết lựa chọn phương án bồi thường, tái định cư của các chủ sở hữu căn hộ; bổ sung quy định sau một thời hạn nhất định theo quy định của Chính phủ (tương tự như quy định tại điểm c khoản 1 điều 65 của dự thảo luật) mà không thống nhất được phương án thì việc bồi thường, tái định cư thực hiện theo phương án do UBND cấp tỉnh quyết định trên cơ sở các nguyên tắc bồi thường, tái định cư đã được Luật Nhà ở quy định, tương tự như quy định của dự thảo luật đối với các dự án do Nhà nước làm chủ đầu tư.
