Các nhà nghiên cứu tin rằng, có 50% khả năng AI vượt trội hơn con người trong mọi nhiệm vụ vào 45 năm tới, và tự động hóa tất cả công việc của con người trong 120 năm. Vậy ai là người “khai sáng” ngành khoa học đang ngày được chú ý này?
Người đưa ra thuật ngữ “trí tuệ nhân tạo”
Một trong những nhà cải tiến vĩ đại nhất trong lĩnh vực này là John McCarthy, người được công nhận rộng rãi là cha đẻ của trí tuệ nhân tạo, nhờ những đóng góp đáng kinh ngạc của ông trong lĩnh vực khoa học máy tính và AI. Vào giữa những năm 1950, McCarthy đã đặt ra thuật ngữ “trí tuệ nhân tạo” mà ông định nghĩa là “khoa học và kỹ thuật chế tạo máy móc thông minh”.
Cùng với việc được coi là cha đẻ của AI, John McCarthy còn là một nhà khoa học máy tính và nhà khoa học nhận thức nổi tiếng. John McCarthy đã trình bày thành công định nghĩa của mình về trí tuệ nhân tạo tại một hội nghị trong khuôn viên Đại học Dartmouth vào mùa hè năm 1956, đánh dấu sự khởi đầu của nghiên cứu AI.
John McCarthy là người tạo ra Lisp, một ngôn ngữ lập trình tiêu chuẩn được sử dụng rộng rãi trong robot, các ứng dụng khoa học khác nhau, và một loạt dịch vụ dựa trên Internet, bao gồm phát hiện gian lận thẻ tín dụng và lập lịch trình hàng không. Lisp giữ một vị trí đặc biệt trong số các hacker đầu tiên, những người đã sử dụng nó trong nỗ lực dạy các máy IBM thô sơ vào cuối những năm 1950 chơi cờ.
Điều này có thể giải thích tại sao việc thành thạo các lệnh Lisp lại được cộng đồng lập trình đánh giá cao như vậy. Sự phát triển của hệ thống này có ý nghĩa quyết định đối với những đóng góp quan trọng khác của McCarthy: Khái niệm về chia sẻ thời gian của máy tính, hay điện toán tiện ích.
Vào thời điểm mà máy tính cá nhân chỉ là một sản phẩm khoa học viễn tưởng, John McCarthy đã hình dung ra một siêu máy tính trung tâm có thể đáp ứng nhiều kết nối đồng thời. Khái niệm này là nền tảng cơ bản trong việc tạo ra Internet.
Tại Đại học Stanford, McCarthy thành lập phòng thí nghiệm AI, nơi ông nghiên cứu các phiên bản đầu tiên của xe tự lái. Ông đã viết các bài báo về ý thức và ý chí tự do của robot, đồng thời nghiên cứu cách làm cho các chương trình hiểu hoặc bắt chước việc ra quyết định theo lẽ thường của con người một cách hiệu quả hơn.
Một cải tiến quan trọng khác của John McCarthy là hệ thống chia sẻ thời gian, hoặc kết nối mạng máy tính ban đầu, cho phép nhiều người chia sẻ dữ liệu bằng cách liên kết với một máy tính trung tâm. Vào năm 1960, khi ông phát biểu rằng, “một ngày nào đó điện toán có thể được tổ chức như một tiện ích công cộng”. Và khái niệm cơ bản về điện toán đám mây ngày nay đã được hình thành.
Năm 1966, John McCarthy đã thu hút sự chú ý toàn cầu, bằng cách tổ chức một loạt 4 trận đấu cờ vua trên máy tính đồng thời với các kiện tướng ở Nga, được tiến hành qua điện báo. Những trận đấu này kéo dài vài tháng, đỉnh điểm là McCarthy thua hai và hòa hai. Mặc dù John McCarthy đã rời bỏ thế giới này vào ngày 24-10-2011, nhưng di sản lâu dài của ông trong lĩnh vực AI vẫn tiếp tục thúc đẩy và định hình công việc của các nhà nghiên cứu và đổi mới trên toàn thế giới.
Thần đồng
John McCarthy sinh ngày 4-9-1927 tại Boston, Mỹ. Cha ông là John Patrick McCarthy, người di cư từ Ireland, và mẹ ông là Ida Glatt McCarthy, người di cư từ Lithuania.
Khi cuộc Đại suy thoái bắt đầu ở Mỹ vào đầu năm 1930, cha mẹ ông thất nghiệp một thời gian, sau một thời gian ngắn làm việc ở New York và Cleveland, gia đình ông định cư ở Los Angeles, nơi John Patrick McCarthy được tuyển dụng làm người tổ chức lao động cho Amalgamated. Mẹ ông bà Ida là nhà hoạt động trong phong trào quyền bầu cử của phụ nữ. Cả hai đều là thành viên tích cực của Đảng Cộng sản Mỹ.
Sau này John McCarthy được xem như một thần đồng, mặc dù đi học muộn do bị bệnh thời thơ ấu nhưng ông vẫn học rất giỏi. Khi còn đi học, ông có niềm đam mê sâu sắc với toán học và nộp đơn vào Viện Công nghệ California để theo học chương trình Cử nhân. Trong tuyên bố về ý định của mình, ông đã viết: “Tôi dự định trở thành Giáo sư Toán học”.
Ông được nhận vào năm 1943, tốt nghiệp năm 1947 và tiếp tục nghiên cứu sau đại học về toán học ở đó. Ông đã tham dự hội nghị chuyên đề Hixon về “Cơ chế não trong hành vi” tại CalTech vào tháng 9-1948, trong đó có các bài nói chuyện của các nhà toán học nổi tiếng John Von Neumann, Alan Turing, Claude Shannon, nhà tâm lý học Karl Lashley và nhà khoa học não bộ Warren McCulloch. Máy tính vừa mới được tạo ra và các cuộc thảo luận đã khơi dậy niềm đam mê của McCarthy đối với máy tính và khả năng khiến chúng suy nghĩ giống con người.
McCarthy đã kết hôn 3 lần. Người vợ thứ 2 của ông là Vera Watson, một lập trình viên và nhà leo núi đã chết vào năm 1978, khi cố gắng mở rộng quy mô Annapurna I như một phần của cuộc thám hiểm toàn nữ, do Arlene Blum tổ chức. Sau đó, ông kết hôn với Carolyn Talcott, một nhà khoa học máy tính tại Stanford và sau đó là SRI International.
McCarthy coi mình là người vô thần. Lớn lên như một người Cộng sản, ông trở thành một đảng viên Cộng hòa bảo thủ sau chuyến thăm 2 ngày tới Tiệp Khắc năm 1968. McCarthy qua đời tại nhà riêng ở Stanford vào ngày 24-10-2011.
Gần cuối giai đoạn nghiên cứu của sự nghiệp, vào năm 1978, John McCarthy đã phải từ bỏ ý tưởng thuần túy nhất về trí tuệ nhân tạo. Bởi theo ông, để thành công trí tuệ nhân tạo, phải cần trí thông minh của 1,7 lần nhà bác học Einsteins, 2 lần nhà toán học Maxwell, 5 lần Faradays (nhà bác học vật lý), và nguồn tài trợ cho 0,3 Dự án Manhattan (dự án tái thiết châu Âu sau Thế chiến thứ 2).
