Chia lại “miếng bánh” bancassurance

Tăng trưởng hạ nhiệt

 Trong nửa đầu năm 2020, tăng trưởng thu nhập dịch vụ tại các NH niêm yết yếu đi đáng kể, khi chỉ đạt 9,9% (thấp hơn nhiều so với 42,1% cùng kỳ 2019), với tỷ trọng đóng góp vào tổng thu nhập hoạt động không đổi so với cùng kỳ là 10,6%. 

Các nguyên nhân chính dự kiến do cầu tín dụng suy yếu trong nửa đầu năm đã có tác động chéo đến các dịch vụ NH, đặc biệt phí bảo hiểm (BH), tài trợ thương mại và thu nhập ngoại hối; NH miễn giảm phí dịch vụ khiến phí thanh toán ròng giảm tốc; sự sụt giảm lưu lượng khách hàng giao dịch tại quầy. 

Phần lớn NH được chúng tôi theo dõi đạt tăng trưởng phí dịch vụ ở mức thấp (dưới 10%). Đáng lưu ý, NHTMCP Kỹ thương Việt Nam (TCB) và NHTMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPB) nhờ cơ cấu phí dịch vụ đa dạng vẫn giữ được tăng trưởng thu nhập phí 6 tháng đầu năm lên đến trên 40%.

Tổng số lượng thẻ đang lưu hành và số lượng tài khoản thẻ tại các NH vẫn có xu hướng tăng trưởng trong các năm trở lại đây, nhưng tốc độ tăng trưởng đang chậm lại. Theo số liệu của Hiệp hội Thẻ NH Việt Nam, tổng số lượng thẻ đang lưu hành đến ngày 31-12-2019 gần 103 triệu thẻ, trong đó có 91,3 triệu thẻ ghi nợ (88,7%), 6,7 triệu thẻ trả trước (6,5%) và 4,9 triệu thẻ tín dụng (4,7%). 

Dẫn đầu về thị phần thẻ vẫn là các NH quốc doanh, nhưng hiệu quả về doanh số sử dụng thẻ so với số lượng phát hành đang nghiêng về các NH có định hướng bán lẻ, như NHTMCP Á Châu (ACB), NHTMCP Quốc tế Việt Nam (VIB) hay NHTMCP Tiên Phong (TPB). 

Bên cạnh đó, xu hướng khuyến khích thanh toán không dùng tiền mặt cũng tạo ra xu hướng tăng trưởng giao dịch thanh toán nội địa qua các kênh thẻ, chuyển khoản và nhờ thu cả về số lượng và giá trị giao dịch. Đây sẽ là động lực tăng trưởng cho phí thanh toán và phí thẻ vẫn, vốn là 2 nguồn đóng góp truyền thống vào phí dịch vụ của các NH. 

Dù vậy, mảng dịch vụ của các NH vẫn có tiềm năng tăng trưởng lớn trong dài hạn. Trong đó, thu nhập phí thanh toán và phí thẻ được kỳ vọng duy trì đà tăng do xu hướng khuyến khích thanh toán không dùng tiền mặt và định hướng của các NH tập trung vào mảng bán lẻ và đầu tư vào chuyển đổi số.

Phí bancassurance (bán BH qua NH) dự kiến tiếp tục là động lực tăng trưởng nhờ xu hướng gia tăng tỉ lệ người tham gia BH và tỷ trọng kênh banca trong tổng thu nhập phí BH, đặc biệt mảng BH nhân thọ (BHNT). Cơ cấu thu phí dịch vụ cũng được kỳ vọng đa dạng hóa hơn bởi các dịch vụ như bảo lãnh, trái phiếu và môi giới.

Kỳ vọng bancassurance

 Theo thống kê của Hiệp hội BH Việt Nam (IAV), tổng doanh thu phí BHNT gốc 6 tháng đạt 55.953 tỷ đồng (tăng 19%). Mức tăng trưởng này thấp hơn tốc độ tăng 25-32% trong 7 năm liên tiếp gần đây, do ảnh hưởng của Covid-19 và sự thay đổi chiến lược của một số doanh nghiệp đầu ngành. 

Tuy vậy, chúng tôi nhận thấy tăng trưởng đã có dấu hiệu hồi phục từ mức 17% của 4 tháng đầu năm 2020. Trong đó, kênh bancassurance đóng góp 16,4% vào tổng doanh thu phí BHNT năm 2019, so với mức 5,9% của năm 2019.

Đáng lưu ý, xu hướng chuyển dịch sang phân phối qua kênh bancassurance đang trở nên rõ ràng hơn trong mảng BHNT, khi tỷ trọng đóng góp của kênh này trong tổng doanh thu phí BH mới năm 2019 đạt 29%, tăng nhanh từ mức 10% của năm 2016. Do đó, về tổng thể vẫn kỳ vọng mảng bancassurance của các NH sẽ tiếp tục đà tăng trưởng tốt, và là động lực chính của thu nhập dịch vụ trong giai đoạn tới.

Theo thống kê, TCB, VIB và NHTMCP Quân đội (MBB) lần lượt là 3 NH dẫn đầu về doanh thu phí BHNT trong ngành. Dù vậy, dự kiến “miếng bánh” thị phần sẽ tiếp tục được phân chia lại khi nhiều NH mới với uy tín và quy mô khách hàng lớn cũng sẽ tham gia tích cực hơn vào hoạt động này. 

Xu hướng tăng trưởng cao đang thuộc về các NH như VIB, NHTMCP Sài Gòn Thương tín (STB), ACB và VPB. Đặc biệt, NHTMCP Ngoại thương Việt Nam (VCB) và ACB được kỳ vọng sẽ mở rộng thị phần phân phối bancassurance mạnh mẽ nhờ các thỏa thuận hợp tác BH mới ký kết, được hỗ trợ bởi tệp khách hàng lớn và trung thành. 

Với việc bắt đầu triển khai hợp tác độc quyền với FWD từ tháng 4, VCB được dự báo sẽ ghi nhận đóng góp rõ hơn từ phân phối BH trong nửa cuối năm 2020. Về lâu dài, VCB sẽ vươn lên thành NH phân phối bancassurance hàng đầu nhờ uy tín và quy mô khách hàng lớn nhất trong số các NH niêm yết.