Con gái cựu Thủ tướng Thaksin có đủ sức thách thức quyền lực của quân đội?

Và giờ đây, Paetongtarn lại trở thành thành viên mới nhất của gia đình chính trị nổi tiếng của Thái Lan tranh cử vị trí thủ tướng của đất nước.

Thách thức quyền lực quân đội

Đảng đối lập Pheu Thái hôm 5-4 công bố Paetongtarn, 36 tuổi, là 1 trong 3 ứng cử viên thủ tướng cho cuộc bầu cử vào tháng 5 sắp tới, cùng với ông trùm bất động sản Srettha Thavisin và cựu Bộ trưởng Tư pháp Chaikasem Nitisiri.

Quyết định này đặt ra khả năng xảy ra cuộc đối đầu hấp dẫn giữa Shinawatra trẻ tuổi và Thủ tướng đương nhiệm của Thái Lan Prayut Chan-o-cha, cựu chỉ huy quân đội, người vào năm 2014 đã giành quyền lực từ chính phủ Pheu Thái, sau khi cô của Paetongtarn là Thủ tướng Yingluck bị phế truất trong một phán quyết gây tranh cãi của tòa án.

“Chúng ta đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử nhưng cũng phải đối mặt với các cuộc đảo chính quân sự” - Paetongtarn nói với hàng ngàn người ủng hộ mặc trang phục màu đỏ, màu đặc trưng của đảng Pheu Thái. Cô cũng cam đoan đảng mình sẽ thắng lớn trở lại vào tháng 5: “Chúng ta sẽ cùng nhau mang lại nền dân chủ, mang lại sự thịnh vượng cho quốc gia và người dân của chúng ta, điều đã bị mất gần một thập niên qua. Người Thái đã phải chịu đựng rất nhiều”.

Để đạt được mục tiêu đó, đảng Pheu Thái dường như đang đi theo kế hoạch quen thuộc, vạch ra một loạt chính sách dân túy từng giúp ông Thaksin Shinawatra trở thành thế lực đáng gờm. Những lời hứa của Paetongtarn có việc tăng gấp đôi mức lương tối thiểu, mở rộng dịch vụ chăm sóc sức khỏe và cắt giảm giá giao thông công cộng.

Với đại dịch đã tàn phá ngành du lịch quan trọng của Thái Lan, những cam kết đó cùng với lời kêu gọi dân chủ có thể thu hút được đông đảo cử tri trong cuộc bỏ phiếu. Những cuộc thăm dò ban đầu cho thấy Paetongtarn hiện là người dẫn đầu.

Cuộc bỏ phiếu vào tháng 5 sẽ là cuộc bỏ phiếu đầu tiên ở Thái Lan kể từ khi các cuộc biểu tình ủng hộ vào năm 2020 đưa ra những yêu cầu nhằm kiềm chế quyền lực của chế độ quân chủ và quân đội.

Ở Thái Lan, nơi chế độ quân chủ được tôn kính, những yêu cầu như vậy đã phá vỡ những điều cấm kỵ lâu nay và làm rung chuyển xã hội. Các đảng chính trị liên minh với ông Thaksin đã giành được nhiều ghế nhất trong mọi cuộc bầu cử kể từ năm 2001, nhưng vẫn phải vật lộn để duy trì quyền lực do ảnh hưởng của quân đội.

Cuộc bầu cử năm nay sẽ chứng kiến khoảng 52 triệu cử tri hợp lệ bầu ra 500 thành viên vào Hạ viện Thái Lan. Nhưng theo Hiến pháp do quân đội soạn thảo, Thượng viện gồm 250 ghế (bao gồm đồng minh của các lực lượng quân sự) cũng có thể ảnh hưởng đến việc ai sẽ trở thành thủ tướng tiếp theo.

Sẽ thừa kế Thaksin và Yingluck?

Sinh năm 1986 tại thủ đô Bangkok, Paetongtarn còn được gọi là Ung Ing, là con gái út của cựu thủ tướng Thái Lan Thaksin, được theo học những trường hàng đầu ở Thái Lan và Anh. Người ta thường bắt gặp cô đi cùng cha mình tại các sự kiện khi ông còn là thủ tướng.

Nhà khoa học chính trị Thái Lan Thitinan Pongsudhirak từ Đại học Chulalongkorn nói: “Cô ấy có bản năng chính trị của Thaksin”. Còn chính ông đã từng nói: “Con bé có DNA của mẹ và có những đặc điểm tôi không có, nên nếu trở thành thủ tướng, nó sẽ làm tốt hơn tôi”.

Các phương tiện truyền thông Thái Lan cho rằng Paetongtarn đang dựa vào hoài niệm và hy vọng sẽ khơi lại được sự ủng hộ của công chúng, giống như cách đã đưa cha và cô của cô lên nắm quyền. Và có những dấu hiệu cho thấy cách tiếp cận này đang hiệu quả. Một cuộc thăm dò dư luận trước bầu cử được Viện Quản lý Phát triển Quốc gia (NIDA) tiến hành với 2.000 người tham gia, cho thấy sự ủng hộ mạnh mẽ dành cho Paetongtarn.

Cuộc khảo sát của NIDA cũng cho thấy cô là sự lựa chọn cho vị trí thủ tướng, nhận được “sự ủng hộ nhiều hơn gấp đôi” so với các đối thủ, gồm Thủ tướng đương nhiệm Prayut và Pita Limjaroenrat từ Đảng Tiến bộ cấp tiến.

Termak Chalermpalanupap, điều phối viên của Chương trình Nghiên cứu Thái Lan tại Viện nghiên cứu ISEAS-Yusof Ishak, nhận xét: “Paetongtarn đã thu hút được rất nhiều sự ủng hộ của quần chúng và sự chú ý của giới truyền thông, chủ yếu vì cô ấy là con gái của Thaksin. Nhưng cũng cần phải chỉ ra rằng cô đã ngừng nói về cha mình trong những lần xuất hiện trước công chúng gần đây”.

Ông nói thêm: “Sự chăm chỉ làm việc của cô ấy cũng thu hút rất nhiều sự ngưỡng mộ và đồng cảm của công chúng. Nhưng vẫn chưa chắc liệu gia đình có sẵn sàng mạo hiểm hạnh phúc của cô cho một thủ tướng Shinawatra khác hay không”.

Những người khác đặt câu hỏi, liệu sau ngần ấy năm, tên tuổi của gia đình có đủ để đưa Paetongtarn đến chiến thắng hay không.

Nhà khoa học chính trị Aim Sinpeng, giảng viên cao cấp tại Đại học Sydney, mô tả Paetongtarn là người nổi tiếng về mặt nào đó, nhưng đặt câu hỏi liệu điều đó có đủ hay không: “Gia đình cô ấy nổi tiếng, cha cô ấy là một trong những Thủ tướng nổi tiếng nhất trong lịch sử Thái Lan. Cô ấy có thể tin tưởng vào lực lượng ủng hộ trung thành và mạnh mẽ của Thaksin để giúp mình nổi bật, nhưng tôi không biết liệu điều này có đủ hay không. Giới trẻ ở Thái Lan khá chia rẽ và có khuynh hướng tiến bộ hơn nhiều so với những gì đảng Pheu Thái của cô ấy đã đưa ra”.

Trong khi các nhân viên chiến dịch của đảng Pheu Thái nói rằng Paetongtarn “sẽ không xuất hiện nhiều tại các cuộc mít tinh bầu cử sắp tới” do cô đang mang thai, cô khẳng định mình “sẵn sàng 100%” cho cuộc chiến phía trước.

Sinpeng nói: “Cô ấy sẽ không bị phản ứng tiêu cực vì là bà mẹ trẻ, mà sẽ nhận được nhiều lời khen ngợi. Cô ấy đã vượt qua ranh giới về những gì phụ nữ có thể làm trong xã hội Thái Lan ngày nay”.

Pongsudhirak từ Đại học Chulalongkorn nói: “Paetongtarn có thể phải đối mặt với các cuộc tấn công nhằm làm mất uy tín của cô. Tuy nhiên, môi trường chính trị ở Thái Lan bây giờ đã khác và hy vọng nó sẽ khác đối với Paetongtarn vì theo nhiều cách, việc cô ấy tham gia cuộc bầu cử là sự minh oan cho gia đình”.