Từ thực tiễn chương trình NoXH của TPHCM
Giám đốc Sở Xây dựng TPHCM Trần Hoàng Quân cho biết, từ khi Luật Nhà ở ra đời, các điều kiện để được hưởng chính sách NoXH tiếp tục nới rộng. Cùng với đó, Chính phủ đưa ra gói hỗ trợ nhà ở 30.000 tỷ đồng với lãi suất ưu đãi cho các chủ đầu tư vay thực hiện dự án NoXH, và cho người dân vay để mua NoXH.
Kết quả, giai đoạn 2016-2020, NoXH tại TPHCM phát triển mạnh mẽ, với 19 dự án NoXH đã hoàn thành và đưa vào sử dụng, cung ứng cho thị trường 1,23 triệu m2 sàn, tương ứng 14.954 căn hộ; 1 dự án nhà lưu trú công nhân, tổng diện tích đất 7ha, quy mô 1.449 phòng, đáp ứng 7.596 chỗ ở cho công nhân.
Tuy nhiên, những năm gần đây các dự án nhà ở giá rẻ, NoXH trên địa bàn TP ngày càng khan hiếm. Thậm chí, từ đầu năm 2023 đến nay chưa có dự án nhà giá rẻ nào được đưa ra thị trường. Trong khi đó, theo kế hoạch, đến năm 2025, TPHCM phấn đấu hoàn thành các thủ tục pháp lý đầu tư xây dựng khoảng 35.000 căn NoXH, tương ứng 2,5 triệu m2 sàn. Trong đó, phấn đấu hoàn thành đưa vào sử dụng khoảng 12.000 căn, với tổng mức đầu tư khoảng 11.500 tỷ đồng, tương đương 1,15 triệu m2 sàn.
Để thu hút các nguồn lực xã hội, Sở Xây dựng TPHCM tham mưu ban hành quy trình giải pháp cụ thể, rút ngắn thủ tục hành chính trong đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư các dự án nhà ở, dự án xây dựng NoXH, nhà ở công nhân theo quy định của pháp luật.
TP sẽ cân đối bố trí ngân sách địa phương để khuyến khích, ưu đãi, thu hút các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp lớn, uy tín trong lĩnh vực bất động sản tham gia và triển khai đầu tư xây dựng dự án NoXH, nhà ở công nhân, tạo nguồn cung cho thị trường…
Theo ông Quân, TP tiếp tục kiến nghị Trung ương ban hành văn bản hướng dẫn, thống nhất quy trình thủ tục đầu tư xây dựng dự án nhà ở nói chung và NoXH nói riêng, giúp các địa phương triển khai thực hiện theo hướng cắt giảm hoặc liên thông các thủ tục, rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ, chi phí thực hiện trong hoạt động đầu tư xây dựng…
Ban hành cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển nhà ở thương mại (NoTM) giá phù hợp, nhà ở cho thuê, nhằm tạo thêm nguồn cung về nhà ở cho công nhân, người lao động có thu nhập thấp. Bố trí vốn cho Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam để thực hiện chính sách NoXH, cho các doanh nghiệp vay để đầu tư phát triển NoXH…
Đến mục tiêu 1 triệu căn NoXH của Chính phủ
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị khẳng định, nhiều năm qua việc chăm lo giải quyết nhà ở cho người dân luôn được Đảng, Nhà nước ta quan tâm, xác định là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Hàng trăm ngàn hộ gia đình thu nhập thấp và hàng trăm ngàn công nhân được cải thiện nhà ở, có chỗ ở ổn định, an toàn.
Tuy nhiên, quá trình triển khai thực hiện các chính sách về NoXH đã bộc lộ một số tồn tại, hạn chế cần được khắc phục. Cụ thể là các vấn đề quy hoạch bố trí quỹ đất; cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển nhà ở cho công nhân; trách nhiệm của Nhà nước trong việc bố trí nguồn vốn ưu đãi cho vay; sự quan tâm của chính quyền địa phương, doanh nghiệp trong việc chăm lo nhà ở cho đối tượng thu nhập thấp khu vực đô thị, công nhân khu công nghiệp...
Từ những khó khăn vướng mắc nêu trên, Bộ Xây dựng đã trình và Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 338/QĐ-TTg ngày 3-4-2023, phê duyệt Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NoXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030", đặt mục tiêu cụ thể phấn đấu đến năm 2030 tổng số căn hộ hoàn thành khoảng 1.062.200 căn.
Trong đó, giai đoạn 2021-2025 khoảng 428.000 căn; giai đoạn 2025-2030 khoảng 634.200 căn; đồng thời giao chỉ tiêu hoàn thành NoXH cụ thể cho các địa phương trong từng giai đoạn (2022-2025 và 2025-2030). Riêng TPHCM, Thủ tướng Chính phủ giao chỉ tiêu đến năm 2030 hoàn thành 69.700 căn; trong đó, giai đoạn 2021-2025 hoàn thành 26.200 căn, giai đoạn 2026-2030 hoàn thành khoảng 43.500 căn.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị, các bộ, ngành, địa phương cần tập trung đánh giá đúng thực trạng, kết quả đã triển khai trong thời gian qua; chỉ rõ tồn tại, hạn chế, nguyên nhân và đề xuất giải pháp thiết thực, hiệu quả nhất là giải pháp về huy động mọi nguồn lực từ xã hội cùng tham gia với sự hỗ trợ của Nhà nước để thúc đẩy việc phát triển NoXH nhằm đạt mục tiêu của Đề án.
Phân khúc nhà ở giá rẻ, NoXH tại những đô thị lớn như TPHCM, Hà Nội và cả nước nói chung nhu cầu rất lớn. Tuy nhiên, thời gian qua phân khúc này vẫn chưa thu hút nguồn lực xã hội, đặc biệt là nguồn lực ngoài ngân sách tham gia đầu tư. Rào cản chính vẫn là thủ tục chưa thông thoáng, chính sách chưa đủ sức khuyến khích doanh nghiệp tham gia.
Ông Lê Hữu Nghĩa, Giám đốc Công ty TNHH Lê Thành, doanh nghiệp có nhiều dự án nhà giá rẻ, NoXH tại TPHCM, chia sẻ thủ tục NoXH còn phức tạp hơn NoTM. Trong khi đó, NoXH lại bị khống chế mức lợi nhuận. Chính vì vậy, có doanh nghiệp có dự án NoTM xin chuyển sang làm NoXH. Sau một thời gian “chạy” thủ tục lại xin chuyển sang NoTM.
Do đó, trong thời gian tới các bộ ngành trung ương cũng như TPHCM cần đẩy nhanh tiến độ giải quyết các thủ tục đầu tư NoXH; sớm ban hành quy trình thủ tục rút gọn thời gian thực hiện các dự án đầu tư xây dựng NoXH, nhà lưu trú cho công nhân. Bên cạnh đó, cần có chính sách hỗ trợ tài chính để thu hút chủ đầu tư thực hiện dự án NoXH và nhà giá rẻ.
Theo nhiều chuyên gia, khơi thông thủ tục cho một phân khúc nhà ở có tiềm năng lớn, đáp ứng nhu cầu thực của người mua, chính là khơi thông “dòng chảy” cho hàng loạt vấn đề liên quan, như tạo sự an cư cho người dân, kích thích thị trường vật liệu xây dựng phát triển, thúc đẩy nguồn vốn từ doanh nghiệp, người dân đưa vào thị trường…
Tất cả sẽ tạo động lực, góp phần thúc đẩy tăng trưởng GDP đất nước một cách ổn định, bền vững.
UBND TPHCM giao các ban ngành ban hành quy trình giải pháp cụ thể, rút ngắn thủ tục hành chính trong thủ tục đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư các dự án NoXH, nhà ở công nhân.
