Các nhà lãnh đạo từ các nền kinh tế tiên tiến lớn nhất thế giới sẽ triệu tập tại khu nghỉ mát ven biển Carbis Bay ở Cornwall vào 11-6, nơi họ dự kiến sẽ thảo luận về các vấn đề chính xung quanh đại dịch, biến đổi khí hậu, phục hồi kinh tế toàn cầu và nỗ lực hỗ trợ các nước đang phát triển phát triển bền vững thông qua “Sáng kiến Xanh sạch”.
Hiện vẫn chưa rõ liệu các quỹ mới có được phân bổ cho chương trình xanh được Tổng thống Mỹ Joe Biden mô tả là “một giải pháp thay thế tiêu chuẩn cao cho Trung Quốc để nâng cấp cơ sở hạ tầng vật lý, kỹ thuật số và y tế hay không”.
Trong khi Bắc Kinh quảng cáo các nỗ lực hỗ trợ vaccine toàn cầu của riêng mình, các quốc gia G7 - Mỹ, Anh, Đức, Nhật Bản, Pháp, Ý và Canada - sẽ thảo luận về nỗ lực tiêm vaccine cho thế giới chống lại Covid-19 vào cuối năm 2022. Úc, Ấn Độ, Hàn Quốc và Nam Phi sẽ tham dự với tư cách khách mời quan sát vào 12-6 để thảo luận về sức khỏe và biến đổi khí hậu.
Các nhà phân tích cho rằng hội nghị thượng đỉnh kéo dài ba ngày sẽ là chìa khóa trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên của ông Biden để chứng tỏ sự trở lại vị trí lãnh đạo toàn cầu sau cách tiếp cận thận trọng hơn của người tiền nhiệm Donald Trump, đặc biệt khi tập hợp sự ủng hộ ở châu Âu để đối đầu với những gì Washington coi là mối đe dọa ngày càng tăng từ Trung Quốc. Nhưng thách thức, họ nói, sẽ là làm thế nào để thu hẹp sự khác biệt của các nền dân chủ khác nhau qua cách tốt nhất để tiếp cận Bắc Kinh.
Feng Zhongping, Giám đốc Viện Nghiên cứu châu Âu thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, cho biết trong khi ông Biden sẽ tìm cách đoàn kết các đồng minh châu Âu để đối phó với Trung Quốc và Nga, ông vẫn hoài nghi về việc liệu các nước G7 có thể xích lại gần nhau một cách đáng kể hay không.
Ông nói: “Do lợi ích và lập trường của các nước châu Âu trong G7 - chẳng hạn như Anh, Pháp và Đức - không hoàn toàn giống với Mỹ, thật khó để nói liệu họ có thể đạt được bất kỳ đồng thuận độc lập và thực chất nào hay không. Lý do khiến hội nghị thượng đỉnh năm nay thu hút nhiều sự chú ý không phải vì ý nghĩa riêng của nó, mà bởi vì mọi người muốn xem những thay đổi tích cực mà ông Biden có thể mang lại cho nhóm, vì tầm quan trọng của ông ấy đối với các liên minh, trái ngược hẳn với ông Trump.”
Sau cuộc họp G7, ông Biden cũng sẽ tham gia hội nghị thượng đỉnh với Liên minh châu Âu và NATO tại Brussels vào tuần tới để củng cố mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương, tiếp theo là cuộc gặp với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Geneva nhằm giảm căng thẳng với Moscow.
Hàng loạt cuộc gặp giữa Mỹ và các đồng minh châu Âu diễn ra khi quan hệ giữa Trung Quốc và EU trở nên xấu đi trong những tháng gần đây. Một thỏa thuận đầu tư mang tính bước ngoặt được ký kết giữa hai bên vào năm ngoái đã bị đóng băng vào tháng 5 sau các lệnh trừng phạt trả đũa của Trung Quốc đối với các nhà lập pháp, học giả và thực thể của EU, một phản ứng trước các lệnh trừng phạt của chính khối đối với các quan chức Trung Quốc đối với Tân Cương.
Andrew Small, một thành viên cấp cao về xuyên Đại Tây Dương tại Quỹ Marshall Đức của Mỹ, nói rằng có một ý thức chung rằng đối đầu với Trung Quốc một mình sẽ phản tác dụng và rằng hội nghị thượng đỉnh G7 sẽ hướng tới việc cung cấp một “chương trình nghị sự tích cực thay thế”.
Nhưng chương trình nghị sự đó đã bị Trung Quốc “điều kiện rất nhiều”, ông nói, bao gồm phản ứng với Sáng kiến “Một vành đai, một con đường”, chính sách ngoại giao vắc xin của Trung Quốc và các câu hỏi về tính bảo mật của công nghệ 5G từ gã khổng lồ viễn thông Trung Quốc Huawei.
Ông Small nói: “Sẽ có những lĩnh vực rời rạc mà việc giải quyết vấn đề Trung Quốc trực tiếp vẫn là điều cần thiết,” ông Small đồng thời chỉ ra các biện pháp trừng phạt chung vào tháng 3 từ EU, Anh, Mỹ và Canada đối với việc Bắc Kinh vi phạm nhân quyền ở Tân Cương.
“Tuy nhiên, việc cung cấp vaccine cho các nước đang phát triển, tài trợ cho quá trình chuyển đổi xanh nhanh chóng trong cơ sở hạ tầng và đạt được thỏa thuận xuyên Đại Tây Dương về điều chỉnh công nghệ mới còn nhiều hơn Trung Quốc, vốn sẽ chỉ là một trong những yếu tố quan trọng cung cấp thông tin cho các quyết định”.
Denny Roy, từ Trung tâm Đông Tây ở Hawaii, cho biết Trung Quốc đang ngày càng tỏ ra bất lợi trong những tháng gần đây - bao gồm cả việc thỏa thuận đầu tư với EU bị đình chỉ - một vị trí sẽ mang lại lợi thế cho ông Biden khi tham gia hội nghị thượng đỉnh G7.
Nhưng Mỹ vẫn cần phải đối mặt với thực tế là không phải tất cả các thành viên G7 đều “sẵn sàng đối đầu với Trung Quốc như Washington yêu cầu”.
Ông Roy nói: “Hầu hết muốn có một mối quan hệ kinh tế mang tính xây dựng trong khi lặng lẽ phản đối một số cách làm của Trung Quốc. Ngay cả Nhật Bản, nước thường hiếu chiến với Trung Quốc, cũng đã do dự khi ký vào các lệnh trừng phạt chống lại Trung Quốc vì hành vi ngược đãi người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương”.
Trong một bài xã luận trên tờ The Washington Post vào cuối tuần, ông Biden nói rằng ngoài an ninh y tế và phục hồi kinh tế, G7 cần tập trung vào đầu tư cơ sở hạ tầng và quản trị các công nghệ mới.
“Liệu các liên minh và thể chế dân chủ đã định hình rất nhiều từ thế kỷ trước có chứng minh được năng lực của họ trước các mối đe dọa và đối thủ thời hiện đại không? Tôi tin rằng câu trả lời là có.”
Đáp lại, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Wang Wenbin hôm 7-6 cho biết các vấn đề quốc tế “không nên chỉ là vấn đề của những gì chỉ một vài quốc gia nói” và ông lên án “chính trị vòng tròn nhỏ nhắm vào các nước” và “chủ nghĩa đa phương giả”.
“Chúng tôi hy vọng rằng Mỹ sẽ nhìn nhận Trung Quốc một cách khách quan và hợp lý, đồng thời ngừng thổi phồng mối đe dọa từ Trung Quốc, đồng thời làm nhiều hơn nữa để thúc đẩy sự tin cậy lẫn nhau và hợp tác giữa Trung Quốc và Mỹ.”
Tháng trước, các ngoại trưởng G7 đã chỉ trích Trung Quốc về vi phạm nhân quyền và cưỡng bức kinh tế, đồng thời lên tiếng ủng hộ sự tham gia của Đài Loan - mà Bắc Kinh tuyên bố là của chính họ - trong Tổ chức Y tế Thế giới, một động thái mà Bắc Kinh coi là “cáo buộc vô căn cứ” và “khối lạc quan chính trị”.
