Làm le với bạn bè
Theo các công tố viên liên bang, người chịu trách nhiệm làm rò rỉ tài liệu nhạy cảm của Lầu Năm Góc là Jack Teixeira, chàng trai 21 tuổi khá đỏm dáng, thành viên của Lực lượng Vệ binh Quốc gia Không quân Massachusetts. Mặc dù còn trẻ, Teixiera đã được phép xử lý thông tin được bảo mật ở mức “Tuyệt mật”, và anh ta đã lạm dụng điều đó để gây ấn tượng với bạn bè trên Discord - một phòng chat chuyên dành cho các game thủ.
Đây là vụ rò rỉ thông tin tình báo lớn của Mỹ, giống như vụ rò rỉ Wikileaks, nhưng có sự khác biệt khá rõ ràng. Các tài liệu trong vụ Wikileaks được phân phối bởi nhóm hoạt động hacker có tổ chức cao với sự phối hợp chặt chẽ với những người trong chính phủ, cụ thể là Chelsea Manning. Nó cũng là dự án định hướng về mặt ý thức hệ. Julian Assange, người đứng đầu nhóm, đã kiên quyết thực hiện điều ông coi là sứ mệnh vạch trần bí mật của chính phủ Mỹ và những tội ác của nó.
Trong khi đó, Teixeira dường như không có lý do ý thức hệ nào để chia sẻ các tài liệu. Anh không cố gắng cảnh báo công chúng về một chương trình giám sát bất chính, anh cũng không tiết lộ hành vi tham nhũng chưa từng được biết đến trước đây của chính phủ. Theo FBI, binh nhất Teixeira chỉ đơn giản là cố gắng gây ấn tượng với một nhóm người dùng Discord bằng khả năng tiếp cận tài liệu mật của anh ta.
Con nhà nòi quân đội
Teixeira sinh năm 2002. Cha dượng của Teixeira là thượng sĩ đã nghỉ hưu trong Lực lượng Không quân Mỹ. Mẹ anh làm việc cho một tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ các cựu quân nhân. Năm 2020, Teixeira tốt nghiệp trường trung học khu vực Dighton-Rehoboth, nhưng đã bỏ lỡ lễ tốt nghiệp do nghĩa vụ huấn luyện tại Căn cứ Không quân Lackland ở Texas.
Sau khi tốt nghiệp trung học, Teixeira gia nhập Đội Tình báo 102 của Lực lượng Phòng không Quốc gia Massachusetts, với tư cách là nhân viên hành trình của Hệ thống Giao thông Mạng vào tháng 9-2019. Teixeira đóng quân tại Căn cứ Vệ binh Quốc gia Không quân Otis ở Cape Cod.
Vào tháng 7-2022, Teixeira được thăng cấp binh nhất Không quân (A1C). Theo Associated Press, dù có cấp bậc tương đối thấp, nhưng với vai trò phụ trách IT, Teixeira được giao trách nhiệm duy trì mạng máy tính có quyền truy cập vào thông tin mật. Theo một bản khai, Teixeira có quyền truy cập cấp bảo mật kể từ năm 2021, cho phép anh có quyền truy cập vào hầu hết thông tin tình báo cấp độ cao.
Vào thời điểm rò rỉ thông tin, Teixeira đang đóng quân tại Căn cứ Vệ binh Quốc gia Không quân Otis ở Cape Cod, nơi anh phục vụ với tư cách là “người điều hành hệ thống vận tải mạng”. Tuy nhiên, chàng trai 21 tuổi này cũng bí mật điều hành một cộng đồng Discord trực tuyến, được biết đến với cái tên “Thug Shaker Central”.
Nhóm này được cho là nơi tụ tập của những lời hùng biện xúc phạm và vị thành niên, cũng như một diễn đàn để nói về súng. Chính trong nhóm trò chuyện trực tuyến kín này, Teixeira đã chia sẻ kho tài liệu mật với các thành viên khác trong nhóm. Một số tài liệu được cho có liên quan đến “kế hoạch chiến tranh” của Mỹ và NATO liên quan đến cuộc xung đột Nga-Ukraine. Những tài liệu khác tiết lộ thông tin nhạy cảm về các hoạt động gián điệp của Mỹ nhằm vào các quốc gia đồng minh và đối thủ.
Quyền hạn của Teixeira?
Tin tức về vai trò bị cáo buộc của Teixeira trong vụ rò rỉ đã thúc đẩy cuộc tranh cãi về những điểm yếu trong việc giữ bí mật của chính phủ. Thật vậy, khoảng 1,2 triệu người Mỹ được cho là có thể tiếp cận các thông tin an ninh “tuyệt mật” giống như Teixeira.
PGS. Jeffrey Fields tại Đại học Nam California, nói một số thông tin mật Teixeira bị cáo buộc làm rò rỉ có thể dễ dàng tiếp cận ngay cả với những quân nhân cấp thấp. Theo ông, rất nhiều tài liệu được phân loại mật có thể được tìm thấy trong cơ sở dữ liệu của chính phủ được cung cấp thoải mái cho các nhân viên cấp thấp.
PGS. Fields đã từng làm việc ở cả Lầu Năm Góc và Bộ Ngoại giao với tư cách là nhà phân tích quốc phòng. Ông nhớ lại mình đã từng sử dụng SIPRnet (viết tắt của Mạng giao thức bộ định tuyến Internet an toàn), một hệ thống máy chủ do Lầu Năm Góc và Bộ Ngoại giao điều hành có thể được sử dụng để tìm kiếm và đọc tài liệu được phân loại ở cấp độ thông tin “Bí mật”.
Fields nói: “Giả sử bạn muốn biết điều gì đó về tình hình chính trị ở Angola. Bạn chỉ cần mở một cửa sổ trình duyệt [trong SIPRnet] như khi bạn đang tìm kiếm trên internet nguồn mở và chạy một tìm kiếm. Nó sẽ cho bạn biết về những gì đang xảy ra ở quốc gia đó”.
Một số tài liệu Teixeira làm rò rỉ thuộc cấp độ “bí mật”, thậm chí “tối mật”. Lầu Năm Góc cho biết họ có quy định nghiêm ngặt cho những ai có quyền tiếp cận tài liệu mật, và những người vi phạm đều là cố ý. Để được truy cập những tài liệu mật, Teixeira đã phải ký thỏa thuận không tiết lộ và ràng buộc suốt đời. Trong thỏa thuận có nội dung “việc tiết lộ trái phép thông tin được bảo vệ có thể bị buộc tội hình sự”.
20 năm và 20.000 USD
Trong phiên tòa ở Boston hôm 14-4, Teixeira đã bị các công tố cáo buộc 2 tội danh: Lưu trữ và lan truyền trái phép thông tin quốc phòng; Thu thập và lưu trữ trái phép tài liệu mật. Với mỗi tội danh, mức phạt tối đa 10 năm tù hoặc phạt tiền (tối đa 10.000USD), hoặc cả 2. Như vậy, Teixeira có thể bị ngồi tù lên tới 20 năm và bị phạt 20.000USD.
Các tội danh phía công tố đưa ra với Teixeira dựa theo Đạo luật Gián điệp năm 1917. Trong quá khứ, đã từng có người bị xử tử vì vi phạm đạo luật này.
Chẳng hạn, 2 người Julius và Ethel Rosenberg từng bị buộc tội và xử tử vào năm 1953 vì vi phạm Đạo luật Gián điệp “trong thời chiến”. Lúc đó, Mỹ đang tham dự chiến tranh Triều Tiên. Julius và Ethel Rosenberg bị buộc tội đã gửi cho Liên Xô bí mật về công nghệ hạt nhân của Mỹ. Trong thời bình thường sẽ không có án tử.
Vào năm 2010, binh nhất Chelsea Manning từng bị kết án 35 năm tù vì chia sẻ tài liệu, video và điện tín ngoại giao cho WikiLeaks, nhưng được thả vào năm 2017 vì “cải tạo tốt”.
Với việc làm rò rỉ một số tài liệu thuộc cấp độ “bí mật”, thậm chí “tối mật”, Teixeira có thể đối mặt tội hình sự.
