Không phải “tay mơ”
Ngày 18-8, tờ Financial Times đã khiến cả thế giới tài chính xôn xao khi báo cáo một sinh viên đại học 20 tuổi đã kiếm được hơn 110 triệu USD tiền lời, đó là khoản đầu tư vào cổ phiếu của nhà bán lẻ đang gặp khó khăn Bed Bath & Beyond. Cụ thể, Jake Freeman, một sinh viên chuyên ngành toán học và kinh tế ứng dụng tại Đại học Nam California, đã mua lại gần 5 triệu cổ phiếu của Bed Bath & Beyond vào tháng 7, sau khi cổ phiếu công ty lao dốc do thu nhập ảm đạm và giám đốc điều hành bị mất chức. Freeman đã mua khoảng 6% cổ phần công ty với giá dưới 5,5USD/cổ phiếu.
Sau khi trở thành cổ đông lớn, ngày 20-7, Freeman đã trình bày kế hoạch của mình với các nhà đầu tư bán lẻ trên trang Twitter, Reddit và một trang có tên GMEdd.com. Vào tháng 8, cổ phiếu của Bed Bath bắt đầu tăng vọt trên Reddit. Ngày 16-8, khi cổ phiếu Bed Bath & Beyond tăng lên hơn 27USD, Freeman đã bán tất tay và thu về hơn 130 triệu USD. Quyết định chốt lời của Freeman rất đúng thời điểm, vì cổ phiếu của Bed Bath & Beyond giảm hơn 20% chỉ 1 ngày sau đó.
Sau khi tin tức được lan truyền, nhiều người cho rằng Freeman giống như nhà đầu tư F0 ăn may. Trên Twitter và Reddit, rất nhiều câu hỏi đặt ra, như làm sao một nhà đầu tư nghiệp dư tuổi đời ít ỏi có thể kiếm được nhiều tiền đến thế chỉ trong khoảng thời gian ngắn như vậy. Tờ FT đã tiến hành phỏng vấn các bạn cùng lớp và giáo viên của Freeman để biết rõ hơn về anh. Theo đó, Freeman đã thực tập nhiều năm tại quỹ Volaris Capital Management có trụ sở tại New Jersey, dưới sự cố vấn của người sáng lập Vivek Kapoor. Hai người đã xuất bản 2 bài báo học thuật nghiên cứu các lý thuyết phức tạp về các khoản nợ không trả được và các hợp đồng quyền chọn. Kapoor cho biết: “Jake là chàng trai thông minh, sắc sảo có thể giải quyết mọi vấn đề rất nhanh”.
Lớn lên ở Summit, New Jersey, một vùng ngoại ô giàu có với dân cư của thành phố New York, Freeman được các bạn học trung học mô tả thông minh và trưởng thành so với lứa tuổi của mình. Năm 13 tuổi, Freeman được chú mình là TS. Scott Freeman hướng dẫn chơi chứng khoán. Lần “đặt cược” đầu tiên của họ trị giá 500USD. Sau đó, bố mẹ Freeman đã cho anh nhiều tiền hơn để đánh chứng khoán. Năm 18 tuổi, Freeman đã tranh cử tổng thống Mỹ. Anh đi thu thập chữ ký, thành lập một ủy ban vận động và đăng ký với Ủy ban Bầu cử Liên bang. “Anh ấy muốn trở thành người trẻ nhất trong lá phiếu” - Eray Sabuncu, bạn học cũ của Freeman ở Trường Trung học ngoại ô New Jersey, người đã ký vào hồ sơ bầu cử năm 2020 của Freeman với tư cách là thủ quỹ, cho biết.
Nhận xét về bạn mình, Sabuncu cho biết: “Cậu ấy luôn thực sự thông minh và đầy tham vọng, ngay cả khi còn học trung học”. Cặp đôi này là thành viên của một nhóm đã giành chiến thắng trong cuộc thi khởi nghiệp vào năm 2020, cho một dự án sử dụng enzym thực vật để phân hủy nhựa trong rác thải sinh hoạt. Freeman cũng từng ở trong câu lạc bộ người máy địa phương đã tham dự giải vô địch thế giới. “Điều tôi nhớ về Jake là cậu ấy hoàn toàn lạc quan, rất tự tin và sẵn sàng đi theo con đường riêng của mình” - Jeremy Morman, giáo viên vật lý trường trung học của Freeman cho biết.
Đầu tư hay đánh bạc?
Với việc đặt cược toàn bộ 27 triệu USD của mình (được huy động chủ yếu từ bạn bè và gia đình) vào một cổ phiếu biến động của công ty đang gặp khó khăn, dường như Freeman đã đi ngược nguyên tắc đầu tư, rằng nhà đầu tư giỏi phải chọn chiến lược cân bằng với nhiều cổ phiếu, trái phiếu và các tài sản lý tưởng khác. Nói tóm lại, nhà đầu tư giỏi sẽ đa dạng hóa rủi ro. Harry Markowitz, người đoạt giải Nobel vào năm 1952, đã đặt ra khái niệm Lý thuyết Danh mục đầu tư hiện đại: “Trong việc lựa chọn danh mục đầu tư, các nhà đầu tư nên tìm kiếm sự đa dạng hóa rộng rãi và sẵn sàng vượt qua thời điểm xấu cũng như thời điểm tốt”. Và khái niệm của Markowitz đã có ảnh hưởng rất lớn trên thế giới tài chính hiện nay, giúp thúc đẩy ngành công nghiệp quỹ tương hỗ vốn rất khiêm tốn.
Đi ngược lại lý thuyết của Markowitz, có cơ sở để chỉ trích Freeman đang đánh bạc, không phải đầu tư. Tuy nhiên, có lý do đáng xem xét trong chiến lược đầu tư của Freeman. Một số nhà đầu tư khôn ngoan có thể đồng ý rằng, vốn chủ sở hữu các quỹ đầu cơ dài - ngắn thường có danh mục đầu tư rất tập trung. Ngay cả Warren Buffett, người nổi tiếng gọi đa dạng hóa là “bảo vệ chống lại sự thiếu hiểu biết”, hiện có 3/4 khoản đầu tư cổ phần của mình vào chỉ 5 công ty, gồm Apple, Bank of America, Chevron, Coca-Cola và American Express. Tại Anh, quỹ Scottish Mortgage Investment Trust của Baillie Gifford đã làm ăn phát đạt phần lớn nhờ đặt cược lớn vào các cổ phiếu công nghệ như Tesla.
James Anderson, người từng đứng sau sự thành công của Scottish Mortgage, nói: “Điều này không phải để bác bỏ ý tưởng đa dạng hóa chiến lược đầu tư, nhưng cũng có thể những người chọn mua nên tập trung vào số lượng nhỏ cổ phiếu “xác tín”. Và Anderson nhấn mạnh rằng, ngay cả những nhà đầu tư có niềm tin lớn cũng chưa làm được như Freeman trong việc tạo ra sự khác biệt lớn nhất giữa đặt cược và đầu tư: "Khung thời gian 1 tháng là quá ngắn. Ngay cả 12 tháng cũng là rất khó khăn. Bạn phải đầu tư thực sự dài hạn ít nhất là 10 năm, tốt nhất là mãi mãi” - ông nói.
| Câu chuyện của Freeman đã thu hút những nhà đầu tư nhỏ lẻ mới đến với thị trường chứng khoán, khiến các quản lý quỹ phòng hộ phải "gãi đầu gãi tai" với hiện tượng đầu tư hoàn toàn mới này. |
