Phân tích của Liên minh cho thấy Công ty Pfizer/BioNTech và Moderna đang tính giá bán vaccine cho các chính phủ cao hơn 41 tỷ USD so với chi phí sản xuất ước tính.
Ví dụ, Colombia có thể đã phải trả nhiều hơn 375 triệu USD cho các liều vaccine Pfizer/BioNTech và Moderna so với giá thành ước tính.
Bất chấp sự gia tăng nhanh chóng các trường hợp mắc và tử vong vì Covid-19 tại các nước đang phát triển, cho đến nay Pfizer/BioNTech và Moderna đã bán hơn 90% số vaccine của họ cho các quốc gia giàu có, tính giá cao gấp 24 lần chi phí sản xuất ước tính.
Tuần trước, Pfizer/BioNTech thông báo họ sẽ cấp phép cho một công ty Nam Phi cung cấp và đóng gói 100 triệu liều để sử dụng ở châu Phi, nhưng đây chỉ là một con số rất nhỏ so với nhu cầu thực tế.
Cả hai hãng dược đều không đồng ý chuyển giao đầy đủ công nghệ vaccine với bất kỳ nhà sản xuất có năng lực nào ở các nước đang phát triển, một động thái có thể giúp tăng nguồn cung toàn cầu, hạ giá thành và cứu sống hàng triệu người.
Phân tích các kỹ thuật sản xuất vaccine mRNA hàng đầu do Pfizer/BioNTech và Moderna sản xuất - chỉ được phát triển nhờ nguồn ngân sách công với khoảng 8,3 tỷ USD - cho thấy những loại vaccine này có thể được sản xuất với chi phí là 1,2 USD/ liều. Tuy nhiên, COVAX, chương trình được thành lập để giúp các quốc gia tiếp cận với vaccine Covid-19, đã phải chi trả trung bình gấp gần 5 lần.
COVAX cũng đã phải vật lộn để có đủ liều lượng và đáp ứng tốc độ yêu cầu, vì nguồn cung không đủ. Và thực tế là các nước giàu đã tìm cách để được đứng đầu danh sách chờ, bằng cách sẵn sàng trả giá cao hơn rất nhiều.
Nếu không có độc quyền dược phẩm về vaccine làm hạn chế nguồn cung và đẩy giá lên, ước tính số tiền mà COVAX chi cho đến nay có thể đủ để tiêm chủng đầy đủ cho mọi người ở các quốc gia thu nhập thấp và trung bình, nếu có đủ nguồn cung. Do đó, COVAX sẽ chỉ tiêm được cho nhiều nhất là 23% dân số vào cuối năm 2021.
Liên minh của gần 70 tổ chức, bao gồm Liên minh châu Phi, Oxfam và UNAIDS, cho biết việc một số nước giàu không ủng hộ dỡ bỏ độc quyền và giảm giá vaccine đang ở mức cao một cách bất hợp lý, đã góp phần trực tiếp vào tình trạng khan hiếm vaccine ở các quốc gia nghèo hơn.
Bà Anna Marriott, Quản lý chính sách Y tế của Oxfam, cho biết: “Các hãng dược đang đòi cả thế giới "tiền chuộc" vào thời điểm khủng hoảng toàn cầu chưa từng có. Đây có lẽ là một trong những vụ trục lợi lớn nhất trong lịch sử.
Những khoản ngân sách quý giá lẽ ra có thể được sử dụng để xây dựng thêm các cơ sở y tế ở các nước nghèo hơn, đang được nắm giữ bởi các Giám đốc điều hành và cổ đông của các tập đoàn đầy quyền lực này”
Trong khi đó, bà Winnie Byanyima, Giám đốc Điều hành của UNAIDS, thì nhận xét các nhân viên y tế đang chết dần chết mòn ở tuyến đầu trên khắp thế giới mỗi ngày. Riêng Uganda đã mất hơn 50 nhân viên y tế chỉ trong hai tuần. Nó gợi nhớ tới thời mà hàng triệu người đã chết vì HIV ở các nước đang phát triển, vì giá thuốc HIV quá cao.
"Tôi thấy nhiều người được cứu sống ở các nước được tiêm chủng, ngay cả khi biến thể Delta lan rộng. Và tôi cũng mong điều đó diễn ra ở các nước đang phát triển. Thật tội lỗi khi phần lớn nhân loại vẫn đang phải đối mặt với dịch bệnh quái ác này, mà không được bảo vệ vì độc quyền dược phẩm và siêu lợi nhuận đang được đặt lên hàng đầu”, bà Winnie Byanyima nhấn mạnh.
