Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc, Vương Văn Đào và Bộ trưởng thương mại và tăng trưởng xuất khẩu của New Zealand, Damien O’Connor, đã ký “nâng cấp” cho Hiệp định Thương mại Tự do Trung Quốc-New Zealand (FTA) tại một buổi lễ trực tuyến hôm 26-1.
Hiệp ước mở rộng thỏa thuận thương mại hiện có giữa các quốc gia bắt đầu từ năm 2008 và được nâng cấp lần cuối vào tháng 11-2019 sau ba năm đàm phán.
“Việc ký vào bản nâng cấp [cho thấy rằng] Trung Quốc đang có những hành động cụ thể hướng tới việc thực hành chủ nghĩa đa phương và xây dựng một nền kinh tế thế giới mở, và đó là một bước quan trọng trong chiến lược của chúng tôi nhằm dỡ bỏ các khu vực thương mại tự do.” - ông Vương nói trong một tuyên bố đăng trên trang web của Bộ Thương mại Trung Quốc.
Thời điểm ký kết cũng mang tính biểu tượng, diễn ra một ngày sau khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới trực tuyến, yêu cầu các nền kinh tế toàn cầu tăng cường chủ nghĩa đa phương và cởi mở đồng thời gạt bỏ các cuộc đối đầu ý thức hệ có thể “đẩy thế giới vào chia rẽ, thậm chí đối đầu”.
Thỏa thuận tăng cường này càng cho thấy Trung Quốc muốn làm ăn với các thành viên của liên minh Five Eyes - Mỹ, Canada, Anh, Úc và New Zealand - với các điều kiện thích hợp.
“Trung Quốc sẽ tiếp tục thúc đẩy tự do hóa và thuận lợi hóa thương mại và đầu tư”, ông Tập nói hôm 25-1 và nói thêm rằng nước này cũng “sẽ thúc đẩy mở cửa thể chế bao gồm các quy tắc và quy định, quản lý và tiêu chuẩn”.
Trung Quốc và New Zealand cũng cam kết làm việc cùng nhau để giải quyết những thách thức của đại dịch Covid-19.
Ông O’Connor cho biết trong một tuyên bố: “Thỏa thuận nâng cấp này được đưa ra vào thời điểm kinh tế toàn cầu bị gián đoạn đáng kể do Covid-19. Thỏa thuận thương mại tự do được nâng cấp là một phần của Chiến lược Phục hồi Thương mại của Chính phủ, để đối phó với cú sốc kinh tế của Covid-19.”
“Hiệp định thương mại tự do hiện có của New Zealand với Trung Quốc đã rất thành công, nhưng các hiệp định thương mại tự do của Trung Quốc và phương thức kinh doanh của chúng tôi đã phát triển kể từ khi được ký kết hơn một thập kỷ trước. Đây là lý do tại sao chúng tôi tham gia vào các cuộc đàm phán nâng cấp: để đảm bảo thỏa thuận của chúng tôi hiện đại và làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ của chúng tôi và các nhà xuất khẩu của New Zealand có quyền tiếp cận tốt nhất có thể vào thị trường Trung Quốc.”
Tuy nhiên, việc ký kết có thể đã đánh dấu một dấu hiệu chua chát với nước láng giềng của New Zealand bên kia Biển Tasman. Việc Úc và Trung Quốc không tiến hành đánh giá 5 năm hiệp định thương mại tự do của riêng họ vào tháng trước phản ánh rõ ràng mối quan hệ khác nhau giữa Úc và New Zealand với nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới.
Thay vì làm sâu sắc thêm thương mại với việc xem xét lại hiệp định thương mại tự do của họ như dự định, thay vào đó, Trung Quốc và Úc lại gây chiến bằng lời lẽ và cáo buộc lẫn nhau không tôn trọng “chữ viết và tinh thần” của thương mại tự do trong bối cảnh xung đột chính trị và thương mại gay gắt leo thang vào tháng 4.
Họ cũng đã không thực hiện đánh giá ba năm vào năm 2018 khi mối quan hệ của họ bắt đầu rạn nứt vì Úc cấm Huawei Technologies tham gia vào cơ sở hạ tầng 5G của quốc gia.
Nhưng nhìn chung, thương mại hai chiều của họ vẫn mạnh mẽ, với mức thuế bằng 0 đối với nhiều mặt hàng buôn bán.
Tuy nhiên, việc sửa đổi thỏa thuận thương mại giữa Trung Quốc và New Zealand cho thấy những nâng cấp như vậy có thể có lợi như thế nào, với việc hai nước hiện được hưởng mức thuế bằng 0 đối với gần như tất cả thương mại.
Thương mại gỗ và giấy trị giá gần 3 tỷ NZD (2,16 tỷ USD) của New Zealand với Trung Quốc là một trong những ngành được thúc đẩy nhờ nâng cấp, với 99% tất cả các sản phẩm của nước này hiện được miễn thuế. Trung Quốc loại bỏ thuế quan đối với 12 dòng sản phẩm gỗ và giấy bổ sung trị giá khoảng 36 triệu NZD.
Tất cả các mặt hàng sữa xuất khẩu của New Zealand sang Trung Quốc cũng sẽ được miễn thuế vào năm 2024.
Nâng cấp thương mại cũng sẽ nâng cao xuất khẩu dịch vụ của New Zealand sang Trung Quốc trong các lĩnh vực mới như dịch vụ môi trường, dịch vụ vận hành sân bay, dịch vụ hàng không đặc biệt, dịch vụ xử lý mặt đất và dịch vụ nghe nhìn.
Ngoài ra, thỏa thuận mới hứa hẹn mở rộng khả năng tiếp cận thị trường cho cả hai quốc gia trong các dịch vụ bất động sản, dịch thuật và phiên dịch, và dịch vụ giáo dục. Nó cũng làm giảm băng đỏ cho các nhà xuất khẩu.
Đến lượt mình, Bắc Kinh đồng ý mở cửa cho nhiều nhà đầu tư New Zealand hơn trong các lĩnh vực như hàng không, giáo dục, tài chính, chăm sóc người già và vận tải hành khách - những động thái cũng phù hợp với hiệp định thương mại tự do lớn nhất thế giới, Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực, mà cả hai nước đã ký vào tháng 11.
Hai quốc gia cũng cam kết bảo vệ môi trường hơn nữa.
Và Wellington xác nhận sẽ nới lỏng ngưỡng xem xét đối với các khoản đầu tư của Trung Quốc, đối xử với các khoản đầu tư này giống như các thành viên khác của Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).
Họ sẽ nâng ngưỡng sàng lọc cho các khoản đầu tư phi chính phủ của Trung Quốc lên 200 triệu NZD từ 100 triệu NZD. Các khoản đầu tư của chính phủ sẽ tiếp tục được sàng lọc ở mức 100 triệu NZD. Ngược lại, Úc đã thay đổi luật vào tháng trước để giảm tất cả các ngưỡng sàng lọc đối với các khoản đầu tư nước ngoài xuống 0, với nhiều nhà phân tích cho rằng những thay đổi này là do lo ngại về an ninh đối với Trung Quốc.
Ông O’Connor nhấn mạnh rằng các biện pháp bảo vệ của New Zealand liên quan đến đầu tư nước ngoài tiếp tục được duy trì.
Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của New Zealand, với thương mại hai chiều hiện có giá trị khoảng 32 tỷ NZD một năm.
