Điểm qua các thị trường
Có lẽ các nhà quan sát thị trường tài chính sẽ khó có thể sử dụng các chỉ báo kinh tế, các dữ liệu thị trường, các đồ thị chỉ báo để mô phỏng được hành vi thị trường tài chính giai đoạn này. Những chỉ báo hoạt động tốt trong thời kỳ kinh tế “bình thường” đã tỏ ra mất hiệu lực khi theo dõi hành động của thị trường. Những cảnh báo từ chu kỳ sẽ giúp nhìn thị trường tài chính trở nên lạnh lùng hơn.
Điển hình, chu kỳ TTCK 16,5 tháng chạm đáy vào ngày 23-3-2020, thường có 2 đến 6 tháng tăng giá. Và hiện tại, Dow Jones (DJIA) đã ở vào tháng thứ 6 của giai đoạn tăng giá đó khi mức giá cao nhất được thiết lập vào ngày 3-9-2020.
Với vàng, chu kỳ 7,83 năm vẫn tăng trừ khi giá giảm xuống dưới mức 1.670 USD/oz. Đỉnh của vàng sẽ xuất hiện vào năm 2021 khi hiện vàng đã có 4 năm 9 tháng bước vào pha chu kỳ 7,83 năm thứ ba kể từ khi nó bắt đầu vào tháng 12-2015 (mức giá 1.046 USD/oz).
Và nếu chu kỳ này hoạt động có hiệu quả thì mức đáy của nó rơi vào tầm tháng 10-2023 với sự sai lệch ± 6 tháng hoặc hơn, vì đây là pha cuối cùng của một chu kỳ lớn hơn, chẳng hạn 23,5 năm. Ở đây, không bình luận lý do vì mọi lý do chỉ để giải thích cho hành động đã xảy ra.
Thị trường T-Notes của Mỹ đã đạt mức cao nhất mọi thời đại vào ngày 9-3, và có thể chạm lại hoặc vượt mức này một lần nữa trong tháng này để kết thúc chu kỳ dài hạn. Đã có một sự thay đổi chính sách lớn trong tháng trước liên quan đến lạm phát.
Gần đây, Fed tuyên bố họ sẽ chờ đợi cho đến khi lạm phát tăng trên 3% trở lên trước khi tăng lãi suất. Có vẻ như Fed đang bắt đầu đẩy hệ thống này đến giới hạn, điều này dễ đưa đến sự mất kiểm soát. Cần quan sát khi T-Note đạt đỉnh và từ đó sẽ bắt đầu sụt giảm trong nhiều năm.
Dầu thô đã hoàn thành mức thấp nhất tại 6,50 vào ngày 20-4 để kết thúc các chu kỳ 18 năm, chu kỳ 9 năm và chu kỳ 3 năm. Chu kỳ dài hạn chỉ ra mức cao hơn trong vài năm sau, và hiện nay thị trường đang đi vào pha đầu của chu kỳ dài hạn mới, do đó điều này làm cho thị trường này rất lạc quan.
Theo dõi các chỉ báo xấu
Trước tiên, nếu nhìn vào đồ thị đường hồi quy xu hướng dữ liệu của S&P từ năm 1871 (biểu đồ), thì hiện nay thị trường đang rơi vào giai đoạn có độ biến động cao nhất 135%, tương ứng đã vượt qua 3 độ lệch chuẩn (123,6%). Các đồ thị giá trên TTCK đang diễn ra theo đồ thị Parabolic, đặc biệt là các công ty công nghệ.
Điểm “mù” thứ 2 lại xuất hiện khi nhìn vào chỉ báo lợi tức ngắn hạn của S&P 500 tính theo phần trăm vốn hóa thị trường, đã ở mức thấp nhất kể từ năm 2004 là 1,8%. Dữ liệu được quan sát bởi Goldman Sachs.
Quan sát tỷ số Put/Call Ratio dài hạn, rất nhiều người mua quá mức hợp đồng quyền chọn mua mà ít người quan tâm đến chọn cách bảo vệ bằng quyền chọn bán. Và hiện vị thế bán đang ở mức thấp nhất trong 15 năm qua. Khi các “tin xấu xuất hiện” sẽ hất văng các nhà đầu tư không thông thái này.
Hiện nay, tính bất định của thị trường Mỹ đang tăng cao và hiện tại đang tiềm ẩn trên 2 sự kiện quan trọng. Đầu tiên cho gói kích thích kinh tế lần thứ 4 tiếp theo hiện đang bị bác bỏ do mâu thuẫn của 2 đảng về cách cứu trợ. Giống như những lần cứu trợ trước đây, thị trường sẽ tạo ra những sức ép buộc các chính trị gia Mỹ sẽ ngồi lại để tìm hướng đi chung.
Nhưng với những lần cứu trợ này, thị trường đã xuất hiện những dòng tiền “không nỗ lực mà có”, khi mà hàng triệu người Mỹ ở nhà lại được chính phủ dúi tiền vào tay để chi tiêu, khi mà những ông chủ nhiều doanh nghiệp đang kiếm lời từ tiền miễn phí và rẻ đã trở nên thiếu khôn ngoan trong chi tiêu của mình.
TTCK thường đề cập đến các nhà đầu tư F0. Số lượng tài khoản giao dịch mở mới tăng vọt là một minh chứng cho điều này ở nhiều thị trường trên thế giới. Tuy nhiên, những đồng tiền miễn phí rồi cũng sẽ kết thúc, những căn nhà rồi phải trả nợ khi các gói kích thích khép lại.
Sự bất định còn lớn hơn khi cuộc bầu cử càng đến gần. Vấn đề không nằm ở kết quả bầu cử mà những điều tồi tệ hơn sẽ diễn ra sau bầu cử Mỹ. Tuy nhiên, bất kỳ tổng thống đương nhiệm nào cũng sẽ làm mọi thứ để tái đắc cử. Covid-19 đang là món quà cho chính Donald Trump và nhiều lãnh đạo khác để thực hiện các chính sách thúc đẩy tiền miễn phí để nói với cử tri “Tôi đã cứu bạn khỏi dịch cúm…”.
Cũng đồng thời, chính quyền thúc giục việc sớm có vaccine trước ngày bầu cử trong khi thuốc điều trị hiệu quả lại chưa thể có. Thị trường sẽ phải tưởng tượng kịch bản khi vaccine không cứu được các chính trị gia và các công ty dược, đặc biệt là khả năng “miễn dịch cộng đồng” như tại Thụy Điển…
Nhìn lại Việt Nam
Dòng tiền F0 vẫn tiếp tục vào thị trường nhưng không phải tiền miễn phí, nhiều cổ phiếu đã tăng giá mạnh mẽ và thậm chí vượt qua mức giá trước thời điểm dịch bệnh dù có kết quả kinh doanh kém hẳn so với cùng kỳ.
Tuy nhiên, về phương diện định giá tài sản, mức PE của TTCK Việt Nam vẫn chưa phải là điều đáng báo động. Những cảnh báo nợ xấu tiềm ẩn sau thời hạn cơ cấu nợ của Thông tư 01/2020, nhưng điều này cũng có thể được giải quyết phần nào khi mà Nghị định 81/2020 sửa đổi một số điều của Nghị định 163/2018 về phát hành trái phiếu doanh nghiệp đã cho phép sử dụng công cụ này nhằm tái cơ cấu nợ vay…
Vấn đề còn lại cho thị trường Việt Nam chính là những cú sốc bên ngoài, đặc biệt đến từ những thị trường với những dòng tiền miễn phí giá cực rẻ như phân tích trên.
