Từ 2018 - 2020, Hà Nội đứng im ở vị trí thứ 9. TP.HCM xếp thứ 10 năm 2018 và trong hai năm 2019 - 2020 đều ở vị trí thứ 14 trong số các tỉnh thành.
Bộ máy hành chính cồng kềnh, phức tạp, tình trạng quá tải trong giải quyết thủ tục hành chính và sự khó tính của cộng đồng doanh nghiệp là những nguyên nhân dẫn tới môi trường đầu tư kinh doanh tại Hà Nội, TP.HCM chậm chuyển đổi, không có thứ hạng cao trên bảng xếp hạng PCI 2020.
Thông thường đã to thì không thể nhanh được, Hà Nội và TP.HCM là hai trung tâm chính trị, kinh tế lớn nhất cả nước, có bộ máy hành chính cồng kềnh, phức tạp thì không thể thay đổi nhanh chóng trong một thời gian ngắn.
Nét rất tích cực là Hà Nội nằm trong tốp 10, TP.HCM nằm trong tốp 15 tỉnh, thành có môi trường đầu tư kinh doanh tốt nhất nước. Nhiều chỉ số của hai trung tâm kinh tế này được đánh giá cao như chính sách hỗ trợ doanh nghiệp gia nhập thị trường, chi phí đào tạo lao động.
Hà Nội và TP.HCM chiếm phần lớn số lượng doanh nghiệp trên cả nước, vì thế một cải cách của Hà Nội hay TP.HCM chắc chắn sẽ ảnh hưởng rất lớn tới cộng đồng doanh nghiệp.
Tín hiệu đáng mừng là chương trình hành động của chính quyền Hà Nội, TP.HCM đều đặt trọng tâm ưu tiên cải thiện thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh.
Chẳng hạn, TP.HCM chọn năm 2021 là năm cải cách thủ tục hành chính và cải thiện môi trường kinh doanh. Rõ ràng, chính quyền TP.HCM đã nhìn ra điểm yếu cần cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh khi dòng vốn đầu tư vào TP.HCM những năm gần đây không nhiều như kỳ vọng.
Có một thực tế là cả Hà Nội và TP.HCM đều đối mặt với tình trạng quá tải của bộ máy trong giải quyết nhiều thủ tục hành chính. Chẳng hạn, số hồ sơ Phòng đăng ký kinh doanh TP.HCM giải quyết một ngày có thể bằng số hồ sơ các địa phương khác giải quyết cả tháng.
Các nhà đầu tư lớn, đầu tư công nghệ cao trong nhiều lĩnh vực kỳ vọng cao hơn vào bộ máy công quyền. Vì vậy, Hà Nội, TP.HCM có nhiều thách thức hơn trong việc làm hài lòng các nhà đầu tư.
Tại TP.HCM, rào cản lớn nhất của môi trường đầu tư kinh doanh là chất lượng thực thi quy định pháp luật. Chủ trương, chính sách có thể có rồi nhưng làm sao để các sở, ngành, quận, huyện thực thi tốt các chính sách đã đề ra là vấn đề cần cải thiện.
Nhiều doanh nghiệp thời gian qua phàn nàn về tình trạng đình trệ các dự án bất động sản lớn trên địa bàn có nguyên nhân do sở, ngành, quận, huyện chưa tiên phong trong thực thi chính sách. Tất nhiên thực trạng này có một phần do khách quan.
Cần làm cho bộ máy sở, ngành, quận, huyện tại TP.HCM "sốt ruột" hơn, có động lực thực thi chính sách tốt hơn, tránh đùn đẩy, né tránh trách nhiệm.
