Nợ xấu đang có chiều hướng tăng nhanh từ đầu năm đến nay. Chỉ riêng tỷ lệ các khoản nợ cần chú ý (nhóm 2) trên tổng dư nợ đã tăng từ 3,4% trong quý IV năm ngoái lên 4,4% trong quý I năm nay. Các khoản nợ ở mức rủi ro cao hơn được dự báo cũng sẽ tăng nhanh do những diễn biến bất lợi của kinh tế thế giới và tàn dư từ đại dịch COVID-19. Trong khi đó cơ chế để thúc đẩy thị trường mua bán nợ để tăng hiệu quả xử lý nợ xấu vẫn chưa có nhiều chuyển biến.
Hiện có khoảng 32.000 tỷ đồng nợ xấu được niêm yết trên sàn giao dịch nợ của Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng (VAMC). Kỳ vọng là nơi các tổ chức và cá nhân có nhu cầu mua, bán nợ gặp nhau nhưng sau 1 năm đi vào hoạt động, mới có khoảng 1.000 tỷ đồng được xử lý qua sàn. Thành viên tham gia chủ yếu vẫn chỉ có Công ty Quản lý tài sản (VAMC) và các ngân hàng.
Ông Trần Hoàng Ngân - Đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh cho biết: "Theo nguyên tắc là minh bạch, công khai theo nguyên tắc thị trường thì lực lượng tham gia thị trường phải rất phong phú, nhiều người mua, nhiều người bán thì giá cả mới phản ánh được hết giá trị của tài sản".
Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) cho biết, đã dành khoảng 3 tỷ USD để đầu tư mua bán nợ vào các thị trường cận biên và thị trường mới nổi, nhưng chưa có Việt Nam do những quy định đối với nhà đầu tư nước ngoài tham gia quỹ xử lý nợ xấu chưa rõ ràng.
Bà Yun Liu - Chuyên gia kinh tế phụ trách thị trường ASEAN, Khối Nghiên cứu kinh tế toàn cầu, Ngân hàng HSBC nhận định: "Việt Nam có thể tạo cơ chế gián tiếp để thông qua đại lý xử lý tài sản bảo đảm trong nước, yêu cầu các nhà đầu tư phải làm việc với đại diện trong nước. Điều này sẽ tạo ra khung pháp lý hiệu quả, công bằng, mở ra một ngã rẽ thu hút nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam".
Một kênh xử lý nợ xấu khác của VAMC là thông qua đấu giá. Tuy nhiên Luật Đấu giá năm 2017 khoanh vùng phạm vi chỉ những khoản nợ xấu và tài sản đảm bảo đã đưa về VAMC mới được đem ra bán, thay vì mở rộng cho các khoản nợ cần xử lý trong toàn hệ thống ngân hàng. Vì vậy, sau 5 năm thực thi luật, khối lượng nợ xử lý thành công qua đấu giá mới chỉ đạt 2.500 tỷ đồng
Ngoài việc các ngân hàng chủ động trích lập dự phòng thì nhanh chóng thúc đẩy một thị trường mua bán nợ sôi động được cho là giải pháp hữu hiệu nhất để ứng phó với những khoản nợ phát sinh trong thời gian tới.
