Báo cáo phân tích về ngành thuỷ sản với tiêu đề “Bước qua thời kỳ hoàng kim” vừa được CTCK Rồng Việt (VDSC) công bố, cho thấy bức tranh kém sáng sủa của ngành.
Xuất khẩu chậm lại trong năm 2023
Theo số liệu từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP), 9 tháng đầu năm 2022, giá trị xuất khẩu thủy sản tăng kỷ lục 38% (đạt 8,5 tỷ USD). Dự báo, xuất khẩu tôm và cá tra tăng trưởng lần lượt 13% và 55% trong cả năm 2022.
Mức tăng trưởng mạnh này được hỗ trợ bởi nhiều yếu tố tích cực: nhu cầu phục hồi sau Covid-19, chiến tranh Nga - Ukraine gây thiếu hụt nguồn cung cá thịt trắng toàn cầu và lạm phát làm tăng nhu cầu tích trữ lương thực.
Tuy nhiên, sau khi đạt đỉnh vào quý II, giá trị xuất khẩu thủy sản những tháng gần đây có dấu hiệu chững lại mặc dù vẫn cao hơn cùng kỳ năm trước. Xuất khẩu thủy sản chững lại là do nhiều nhà bán lẻ ồ ạt nhập khẩu trong nửa đầu năm 2022 trong bối cảnh lạm phát cao thắt chặt chi tiêu của người dân, dẫn đến lượng hàng tồn kho cao.
Từ thực tế này VDSC, nhận định giá trị xuất khẩu thủy sản năm 2023 sẽ bước vào chu kỳ giảm do không còn các yếu tố thuận lợi hỗ trợ, nhưng vẫn sẽ duy trì ở mức cao hơn so với giai đoạn 2020-2021.
Báo cáo của VDSC nhận định giá tôm nguyên liệu và cá tra vẫn ở mức cao do nguồn cung ít và giá thức ăn cao. Dự báo, giá nguyên liệu có thể sẽ giảm nhẹ trong năm 2023 do nhu cầu yếu, nhưng vẫn cao hơn so với năm 2021.
Trong khi đó, giá xuất khẩu tôm và cá tra bắt đầu giảm từ giữa năm 2022 khi nhu cầu nhập khẩu từ các nước khác giảm khiến Việt Nam phải giảm giá để tăng tính cạnh tranh. Do vậy, tỷ suất lợi nhuận gộp của các công ty sẽ có xu hướng giảm trong năm tới, do tốc độ giảm giá bán nhanh hơn tốc độ giảm giá nguyên liệu.
“Le lói” hy vọng từ thị trường Trung Quốc
Việc Trung Quốc mở cửa là điểm sáng hỗ trợ xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Theo VDSC, Trung Quốc có thể sẽ mở cửa lại nền kinh tế vào năm 2023 sau chính sách “Zero Covid”. Khi kênh nhà hàng phục hồi, xuất khẩu cá tra sang thị trường này sẽ theo đó phục hồi.
Từ tháng 7, mặc dù Trung Quốc không còn kiểm dịch đối với các sản phẩm đông lạnh nhưng xuất khẩu cá tra sang thị trường này vẫn tương đối yếu do nhu cầu dịch vụ ăn uống thấp. Bên cạnh đó, lo ngại nguồn cung cá rô phi dồi dào từ Trung Quốc sẽ gây áp lực lên nhu cầu nhập khẩu cá tra và giá xuất khẩu do cạnh tranh.
Chính vì vậy, VDSC cho rằng việc Trung Quốc mở cửa sẽ chỉ giúp giảm bớt áp lực cho xuất khẩu cá tra Việt Nam, chứ không phải là sự bùng nổ xuất khẩu sang thị trường này.
Ngoài thị trường Trung Quốc, một yếu tố được giới đầu tư hi vọng về ngành thuỳ sản là tín hiệu tích cực từ chi phí logistics. Chi phí logistics tăng cao trong 2 năm gần đây là điểm nghẽn trong tăng trưởng lợi nhuận của doanh nghiệp thủy sản trong thời gian qua.
Vì vậy, tín hiệu về sự suy giảm giá cước sẽ phần nào bù đắp biên lợi nhuận của các doanh nghiệp bị ảnh hưởng do giá bán giảm. Kỳ vọng chi phí vận chuyển của các doanh nghiệp thủy sản sẽ bắt đầu giảm mạnh từ IV và sẽ trở lại bình thường từ năm 2024.
Tác động tiêu cực lên giá cổ phiếu
Sau khi ghi nhận kết quả kinh doanh đỉnh cao trong II, tỷ suất lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp đã bắt đầu giảm do giá bán giảm mạnh. Đây là tín hiệu cho thấy ngành đã bước vào chu kỳ đi xuống.
Hiện tượng này phần nào phản ảnh qua đợt điều chỉnh khá mạnh giá CP thuỷ sản trong thời gian gần đây. Theo phân tích của VDSC, đợt điều chỉnh của nhóm CP thuỷ sản đã đẩy mức P/E ngành xuống thấp nhất trong 5 năm.
Đối với CP cá tra, giá CP có thể chịu áp lực trong năm 2023 khi kết quả kinh doanh ghi nhận sự sụt giảm mạnh từ mức cơ sở cao của năm 2022. Do đó, NĐT có thể chờ đợi mức giá hấp dẫn hơn hoặc theo dõi tín hiệu từ phía cầu có thể đánh dấu chu kỳ tăng trở lại của ngành.
Đối với ngành tôm, dự báo số liệu xuất khẩu nửa đầu 2023 sẽ chịu áp lực trên cơ sở cao của nửa đầu năm 2022. Với nhóm CP này, VDSC kỳ vọng nhu cầu sẽ dần phục hồi rõ nét trong nửa cuối năm 2023.
"Lợi nhuận của các công ty năm 2023 dù giảm sẽ giảm nhưng vẫn duy trì ở mức cao hơn so với giai đoạn 2020-2021. Các công ty có thị trường xuất khẩu ổn định như Nhật Bản, còn dư địa phục hồi sau Covid-19 sẽ hạn chế được tác động tiêu cực đến kết quả kinh doanh trong năm tới" - VDSC kỳ vọng.
