Bộ Thương mại Bắc Kinh hôm 20-8 cho biết hai bên đã đồng ý nói chuyện “trong những ngày tới” sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố hoãn các cuộc thảo luận về thỏa thuận thương mại giai đoạn một vì không hài lòng với việc Trung Quốc xử lý vi rút corona. Tuy nhiên, chính quyền Trump đã từ chối xác nhận liệu các cuộc đàm phán có được lên lịch lại hay không.
Cuộc họp, đánh giá nửa năm một lần đã được thống nhất khi thỏa thuận được ký kết vào tháng 1, dự kiến sẽ thảo luận tiến độ về yêu cầu của Washington rằng Trung Quốc mua hàng hóa và dịch vụ trị giá 200 tỷ USD của Mỹ trong hai năm tới.
Trung Quốc, nước đã hứa sẽ tôn trọng thỏa thuận, đang tụt hậu xa so với việc mua bán do covid-19 làm giảm nhu cầu.
Theo các nhà phân tích, mặc dù thương mại có thể là chủ đề hàng đầu trong chương trình nghị sự, nhưng các cuộc đàm phán sẽ là một nền tảng hiếm hoi để các quan chức cấp cao giảm bớt các hành động thù địch song phương đang gia tăng và để Bắc Kinh duy trì quan hệ trước thềm cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vào ngày 3-11.
Wang Yiwei, giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Renmin, Trung Quốc, cho biết: “Cuộc họp, ngay cả khi bị trì hoãn, là một hành động cho thấy các vấn đề song phương có thể được thương lượng và quản lý”.
Nếu Phó Thủ tướng Lưu Hạc, phụ tá kinh tế hàng đầu của Chủ tịch Tập Cận Bình, nói chuyện với Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer và Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Steven Mnuchin, điều đó có thể đưa ra một thông điệp mạnh mẽ rằng Trung Quốc sẵn sàng “giải quyết một số lo ngại của Hoa Kỳ”.
Ngoài thỏa thuận thương mại giai đoạn một, các cuộc đàm phán cũng có thể thảo luận về các vấn đề cơ cấu dài hạn trong nền kinh tế Trung Quốc và hợp tác tiềm năng về các vấn đề toàn cầu, ông nói thêm.
Trung Quốc gần đây đã báo hiệu rằng họ sẵn sàng giữ liên lạc cởi mở với Mỹ khi mối quan hệ xấu đi xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ qua. Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị hồi đầu tháng cho biết Bắc Kinh sẵn sàng đối thoại với Washington “trên mọi cấp độ và mọi lĩnh vực bất kỳ lúc nào, và bất kỳ vấn đề nào cũng có thể được đưa ra bàn thảo”.
Tuy nhiên, “cành ô liu” đã không được Mỹ chấp nhận và đã tiếp tục trừng phạt các doanh nghiệp Trung Quốc, từ Huawei đến Tiktok, thu hồi đối xử đặc biệt với Hồng Kông và thực hiện các cuộc tập trận quân sự ở Biển Đông đang tranh chấp.
Tuần này, TT Trump cho biết "Tôi không muốn nói chuyện với Trung Quốc ngay bây giờ".
Wendy Cutler, Phó chủ tịch Viện Chính sách Xã hội Châu Á và là cựu Phó đại diện thương mại Hoa Kỳ, tuần trước cho biết hiệp định thương mại “là một trong những điểm sáng còn lại mà hai bên tiếp tục tham gia trên bàn đàm phán”.
Trung Quốc đã tăng cường thu mua nông sản của Mỹ trong những tuần gần đây, nhưng vẫn còn lâu mới đạt được thỏa thuận bổ sung 77 tỷ USD hàng hóa trong năm nay. Là một phần của thỏa thuận giai đoạn một, họ cam kết sẽ tăng giá trị mua hàng lên 200 tỷ USD so với mức năm 2017 trong vòng hai năm.
Hua Changchun, nhà kinh tế trưởng tại công ty môi giới Trung Quốc Guotai Junan Securities, cho biết TT Trump không có khả năng áp đặt các mức thuế mới đối với hàng hóa Trung Quốc vì nó sẽ giáng một đòn nữa vào nền kinh tế Mỹ và Trung Quốc hiện chiếm ưu thế trong các cuộc đàm phán.
Ông viết trong một bài báo được xuất bản bởi Ta Kung Pao, một tờ báo Hồng Kông được Bắc Kinh hậu thuẫn: “Trump hiện đang cần gấp những khoản mua lớn hơn của Trung Quốc để làm hài lòng cử tri cùng quan điểm.”
Tuy nhiên, Trung Quốc sẽ tránh để lại bất kỳ ấn tượng nào rằng họ đang giúp TT Trump tái đắc cử, Chen Fengying, một thành viên cấp cao tại Viện Quan hệ Quốc tế Đương đại Trung Quốc, một tổ chức tư vấn của Bắc Kinh cho biết.
Chen nói: “Chiến lược tốt nhất của Trung Quốc là giữ vững lập trường của mình trong bối cảnh các sự kiện đang thay đổi.”
Cả Bắc Kinh và Washington đều chưa công bố ngày diễn ra các cuộc đàm phán, ban đầu dự kiến diễn ra vào khoảng ngày 15/8.
