Phát biểu tại diễn đàn, GS.TS Nguyễn Đức Khương, Chủ tịch AVSE Global, cho biết điểm nổi bật của Vietnam R&D Forum 2025 là tập trung vào các giải pháp có thể triển khai, chuyển hóa tri thức quốc tế thành hành động cụ thể phù hợp với bối cảnh Việt Nam.
Theo thống kê của Ngân hàng Thế giới, tỷ lệ chi tiêu cho R&D trên GDP năm 2024 đã tăng từ 0,30% năm 2013 lên 0,43% năm 2021. Đây là bước tiến tích cực, nhưng vẫn còn thấp so với mức trung bình của các nước phát triển (dao động từ 2-4% GDP).
Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức như hạn chế trong tiếp nhận và làm chủ công nghệ, thiếu liên kết giữa doanh nghiệp và trường đại học và chưa khai thác hiệu quả nguồn lực trí tuệ toàn cầu. Bối cảnh này đặt ra yêu cầu cấp thiết về một chiến lược R&D có định hướng, tầm nhìn và hành động cụ thể.
Theo ông Nguyễn Trung Kiên, Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (Bộ Ngoại giao), hơn 6 triệu người Việt ở nước ngoài chính là nguồn lực đặc biệt giá trị, với nhiều trí thức và chuyên gia mong muốn cống hiến cho sự phát triển của đất nước. Trong đó AVSE Global có ý nghĩa là cầu nối giữa tri thức quốc tế và Việt Nam, đặc biệt là trong việc thúc đẩy các sáng kiến R&D. Do đó, nghiên cứu và phát triển chính là nền móng quan trọng để đưa khoa học công nghệ ứng dụng hiệu quả vào thực tiễn.
Trong bài tham luận của mình, ông Navi Radjou, chuyên gia và là cố vấn về đổi mới sáng tạo tại Thung lũng Silicon (Mỹ), đã dẫn chứng về sự thành công của mô hình R&D của Ấn Độ. Trong đó nhấn mạnh rằng R&D là yếu tố then chốt để nước này dần vượt qua Nhật Bản để trở thành nền kinh tế lớn thứ ba trên thế giới dự kiến trong năm nay. Đây vừa là cơ hội vừa là bài học để Việt Nam phát triển một mô hình R&D mới theo hướng tinh gọn, linh hoạt và bền vững.
Tuy nhiên, theo ông Trương Gia Bình, Chủ tịch HĐQT FPT, Trưởng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân, thuộc Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Chính phủ, để thu hút được nhân tài trong lĩnh vực R&D, Việt Nam cần phải có chính sách ưu đãi mạnh mẽ hơn nữa.
“Đối với chuyên gia quốc tế, chế độ đãi ngộ là một yếu tố then chốt. Hiện nay, nhiều quốc gia đã áp dụng mô hình tài chính linh hoạt, trong đó nhà nước chi trả 50% thu nhập cho chuyên gia cao cấp, phần còn lại do doanh nghiệp đảm nhiệm. Tôi đề xuất Việt Nam cũng nên áp dụng cơ chế này. Ví dụ, với chuyên gia có thu nhập 500.000 đến 1 triệu USD/năm, nhà nước hỗ trợ một nửa, điều này sẽ mở ra khả năng thu hút nhân tài chất lượng cao về Việt Nam làm việc và cống hiến”, ông Bình đề xuất.
Vietnam R&D Forum 2025 diễn ra từ ngày 30 đến 31-7. Diễn đàn hướng tới 5 mục tiêu cốt lõi: thiết lập cơ chế kết nối dài hạn cho hợp tác R&D; thúc đẩy chuyển giao và thương mại hóa kết quả nghiên cứu; xây dựng chiến lược R&D quốc gia dựa trên sáng kiến thực tiễn; định vị Việt Nam là trung tâm R&D mới nổi trong khu vực ASEAN; kiến tạo hệ sinh thái R&D năng động, hội nhập và bền vững.
