Bộ Công Thương vừa gửi các bộ, ngành lấy ý kiến về sửa đổi, bổ sung dự thảo Nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu với những sửa đổi quan trọng về thời gian điều hành, công bố giá xăng dầu bán lẻ trong nước.
Liên quan đến thời gian điều hành và công bố giá, Bộ Công Thương đề xuất sửa đổi theo hướng rút ngắn thời gian điều hành, công bố giá xăng dầu từ 10 ngày xuống mức 7 ngày, quy định vào 1 ngày cụ thể trong tuần. Theo đó, thời gian điều hành giá xăng dầu vào ngày thứ Năm hàng tuần, không kể ngày nghỉ lễ (trừ trường hợp trùng vào ngày mùng 1, mùng 2, mùng 3 tháng 1 âm lịch của Tết Nguyên đán).
Trường hợp thứ Năm trùng vào những ngày từ mùng 1 đến mùng 3 tháng 1 âm lịch, kỳ điều hành sẽ được chuyển đến ngày mùng 4 tháng 1 âm lịch. Đây là khác biệt đáng kể với quy định hiện hành khi Nghị định 95 nêu rõ kỳ nghỉ lễ không điều hành giá xăng dầu, dịp Tết Nguyên đán kỳ điều hành sẽ được lùi sang kỳ tiếp theo.
Lý do chọn được Bộ Công Thương lựa chọn phương án trên là nhằm bảo đảm giá xăng dầu bám sát hơn với diễn biến giá xăng dầu trên thị trường thế giới, việc điều hành sẽ được thực hiện kể cả vào ngày nghỉ lễ nhằm tránh những việc giá có biến động lớn trong những dịp nghỉ lễ, ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng hoặc doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu.
Trường hợp giá các mặt hàng xăng dầu có biến động bất thường, ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế - xã hội và đời sống nhân dân, Liên Bộ Công Thương – Tài chính có trách nhiệm báo cáo Thủ tướng xem xét, quyết định thời gian điều hành giá xăng dầu cho phù hợp.
Theo Bộ Công Thương, ưu điểm của phương án này là giá xăng dầu trong nước sẽ biến động gần hơn với biến động của giá xăng dầu thế giới. Khi giá tăng sẽ được sự ủng hộ của các doanh nghiệp. Tuy nhiên, nhược điểm là thời gian để thực hiện việc nhập khẩu xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam (từ lúc đặt hàng đến lúc hàng về đến cảng Việt Nam) thường cần khoảng 10-15 ngày. Nên khi thị trường có sự bất ổn theo xu hướng bất lợi cho doanh nghiệp, các doanh nghiệp sẽ tiếp tục có ý kiến về thời gian điều hành/công bố giá quá ngắn, ảnh hưởng đến kế hoạch kinh doanh của doanh nghiệp. Doanh nghiệp khó đoán định được giá trong nước khi nhập khẩu xăng dầu (đặc biệt khi vào chu kỳ giá đi xuống, ví dụ có thể xảy ra sau khi xung đột giữa Nga và Ukraine kết thúc).
Rà soát các điều kiện về kinh doanh xăng dầu
Tại dự thảo lần này, Bộ Công Thương cho biết hiện đang có các luồng ý kiến rất khác nhau về vấn đề rà soát các điều kiện kinh doanh xăng dầu. Nhiều ý kiến đề xuất nên giảm một số điều kiện về kinh doanh xăng dầu hiện hành. Luồng ý kiến khác lại đề xuất nên tăng điều kiện, siết lại việc gia nhập thị trường xăng dầu của các thương nhân.
Trên cơ sở các luồng ý kiến nêu trên, Bộ Công Thương đề xuất ba phương án. Phương án đầu tiên là rà soát giảm một số điều kiện đối với doanh nghiệp khi tham gia kinh doanh xăng dầu.
Phương án này có ưu điểm tăng thêm số lượng doanh nghiệp tham gia thị trường xăng dầu, giúp tăng tính cạnh tranh, làm cơ sở cho việc đưa dần mặt hàng xăng dầu vận hành theo cơ chế thị trường.
Nhưng nhiều doanh nghiệp sẽ phát sinh thêm yêu cầu về nguồn nhân lực để bảo đảm việc thực hiện công tác quản lý Nhà nước đối với mặt hàng xăng dầu.
Phương án thứ hai là rà soát tăng điều kiện đối với doanh nghiệp khi tham gia kinh doanh xăng dầu. Phương án này sẽ giúp hạn chế việc gia nhập thị trường xăng dầu đối với các doanh nghiệp khi chưa bảo đảm đáp ứng các yêu cầu ngày càng cao của Nhà nước.
Nhưng nhược điểm là có thể gặp vướng mắc do đi ngược với chủ trương hỗ trợ, tạo điều kiện cho doanh nghiệp (thông qua việc cắt giảm điều kiện kinh doanh) của Chính phủ; Tạo rào cản cho doanh nghiệp tư nhân phát triển, không phù hợp với tinh thần Nghị quyết 10-NQ/TW ngày 3/6/2017 về việc phát triển kinh tế tư nhân.
Từ đó Bộ Công Thương đề xuất phương án thứ ba và cũng nêu quan điểm lựa chọn phương án này. Đó là cơ bản giữ nguyên các quy định hiện hành về điều kiện kinh doanh xăng dầu, rà soát lại và quy định cụ thể hơn với những điều kiện có thể gây ra những cách hiểu khác nhau.
Theo ban soạn thảo, trước mắt, các điều kiện hiện hành vẫn tương đối phù hợp với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh xăng dầu. Đồng thời không đi ngược với chủ trương hỗ trợ tạo điều kiện cho doanh nghiệp.
Tuy nhiên phương án trên chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra khi thị trường có nhiều bất ổn, có những quan điểm muốn quản lý chặt chẽ hơn thị trường xăng dầu thông qua việc tăng điều kiện kinh doanh để giảm số lượng doanh nghiệp tham gia.
"Lựa chọn phương án này trước mắt các điều kiện hiện hành vẫn tương đối phù hợp. tuy nhiên, do một số điều kiện còn có cách hiểu khác nhau trong quá trình thực thi nên cần có giải thích cụ thể hơn", Bộ Công Thương cho hay.
