Dự kiến trong tuần này NHNN sẽ trình Chính phủ Nghị định Quản lý thị trường vàng theo hướng NHNN sẽ quản lý chặt chẽ và can thiệp mạnh vào thị trường vàng, ngăn ngừa tình trạng đầu cơ vàng, hạn chế kinh doanh vàng miếng. Đây là vấn đề được dư luận đặc biệt quan tâm trong bối cảnh chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới vẫn lớn dù NHNN đã cấp phép cho nhập vàng.
Vai trò điều phối của Nhà nước
 |
| Đầu tư vàng trong thời điểm hiện nay cần có "cái đầu nóng". Ảnh: LÃ ANH |
Những ngày qua NHNN đã có nhiều cuộc họp bàn về giải pháp quản lý thị trường vàng sẽ được đưa vào Nghị định Quản lý thị trường vàng, trình Chính phủ trong tuần này. Nguồn tin riêng của ĐTTC cho biết có nhiều giải pháp được đưa ra để quản lý thị trường vàng, như NHNN sẽ là cơ quan duy nhất cấp phép sản xuất vàng miếng và quản lý xuất nhập khẩu vàng.
Như vậy thị trường vàng sẽ chuyển từ độc quyền doanh nghiệp sang độc quyền Nhà nước, tránh tình trạng các doanh nghiệp chạy theo lợi nhuận gây lũng đoạn thị trường vàng.
Theo đó, NHNN có thể thành lập một đơn vị đầu mối nhập khẩu và điều hành giá vàng trực thuộc NHNN. Đơn vị này sau khi nhập vàng về sẽ chỉ định doanh nghiệp gia công vàng miếng và bán lại cho các doanh nghiệp có giấy phép kinh doanh vàng với giá hợp lý không quá chênh lệch so với giá thế giới.
Đồng thời, NHNN sẽ chọn ra 1-2 đơn vị cho phép mở lại vàng tài khoản để mua bán vàng đối ứng bảo hiểm rủi ro, nhưng không được kinh doanh vàng tài khoản cho khách hàng cá nhân. Khi đó, các NHTM có thể được huy động vàng qua chứng chỉ vàng và bán lại cho NHNN để tăng dự trữ ngoại hối quốc gia. Quản lý vàng sẽ như quản lý ngoại hối, khi cần NHNN sẽ dùng nguồn vàng này can thiệp và bình ổn thị trường.
Theo nhiều chuyên gia, nếu thực hiện giải pháp này NHNN không chỉ quản lý thị trường vàng mà còn bình ổn được thị trường ngoại tệ. Bởi khác với thế giới giao dịch vàng bằng tài khoản, hiện nay nước ta giao dịch bằng vàng vật chất, số lượng vàng trong dân nằm ở kho ngân hàng rất lớn nhưng các NHTM không dám dùng số vàng này để bán ra vì không thể mua đối ứng ở nước ngoài bảo hiểm rủi ro khi giá vàng biến động.
Các chuyên gia cũng cho rằng có thể buộc các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh vàng phải trích lập quỹ vàng nhằm dùng quỹ này để bình ổn giá vàng trong nước ngang bằng với giá vàng thế giới. Tuy nhiên, việc NHNN chỉ định doanh nghiệp được nhập vàng và gia công cũng cần được giám sát số lượng, thời hạn, giá cả nhằm tránh tái diễn tình trạng độc quyền và không công bằng. Như vậy sự can thiệp với vai trò là người mua bán cuối cùng trên thị trường vàng của NHNN mới phát huy tác dụng.
Triệt tiêu kênh đầu cơ, làm giá
Thu hẹp chênh lệch giá vàng trong và ngoài nước bằng giải pháp nhập vàng vật chất để can thiệp, sẽ tốn một lượng ngoại tệ nhập khẩu rất lớn nhưng không có tác dụng đến thị trường. Vì thế mở lại kênh vàng tài khoản là phù hợp với xu thế phát triển của thị trường vàng. Tuy nhiên, Chính phủ và NHNN cũng cần thành lập quỹ bình ổn giá vàng thông qua huy động vàng trong dân dưới hình thức trái phiếu vàng. PGS.TS Trần Hoàng Ngân, |
Nguồn tin riêng của ĐTTC cho biết NHNN cũng đang xem xét đến giải pháp trình Chính phủ xử lý hành chính đối với các doanh nghiệp, đơn vị kinh doanh vàng niêm yết giá vàng quá cao so với giá thế giới. Để làm điều này, NHNN sẽ phối hợp với các ngành chức năng để kiểm tra, kiểm soát và xử lý những doanh nghiệp vi phạm. Tuy nhiên, hiện nay thực hiện giải pháp này không dễ vì chưa có cơ sở pháp lý để xử lý sai phạm của các đơn vị kinh doanh vàng.
Chỉ khi nào Nghị định Quản lý thị trường vàng được Chính phủ thông qua và việc quản lý được giao chính thức về NHNN, khi đó NHNN mới có thể thực hiện được việc trên. Tuy nhiên vẫn có sự lo ngại việc xử lý hành chính đối với thị trường vàng khó khả thi, bởi NHNN không đủ nhân sự để có thể kiểm soát toàn bộ hoạt động mua bán vàng miếng trên thị trường tự do. Vì vậy NHNN cần thu hẹp hoạt động kinh doanh vàng miếng trên thị trường tự do, chỉ chọn những doanh nghiệp thích hợp đủ năng lực và đóng vai trò điều tiết thị trường.
Bên cạnh đó, tìm giải pháp triệt tiêu tình trạng gom USD để nhập lậu vàng từ Campuchia về gây biến động tỷ giá và thất thoát nguồn thu thuế, cũng là vấn đề cấp bách hiện nay. Theo một lãnh đạo ngân hàng cổ phần, chỉ cần giá trong nước cao hơn giá thế giới 1 triệu đồng/lượng đã có hiện tượng nhập lậu vàng. Nay giá vàng chênh lệch 2-3 triệu đồng/lượng, việc nhập lậu sẽ diễn ra mạnh mẽ. Hiện nay, Công ty Vàng bạc Đá quý Sài Gòn (SJC) chỉ nhận gia công đối với đơn vị có chứng nhận nhập khẩu vàng nguyên liệu do NHNN cấp nhằm hạn chế tình trạng nhập lậu vàng nguyên liệu.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia giải pháp này không thể áp dụng dài hạn vì thực tế nhu cầu chuyển đổi vàng miếng thương hiệu chưa nổi tiếng, vàng nữ trang hay vàng phân kim từ vàng thiếu tuổi sang vàng miếng thương hiệu SJC cũng rất lớn. Nếu chặn cửa này có thể giúp bình ổn thị trường ngoại hối nhưng sẽ làm tắc nghẽn thị trường vàng.
Vì vậy, ngoài việc giám sát chặt tình trạng nhập lậu vàng, NHNN cần có cơ chế quản lý chặt và có cơ chế định giá ở mức thấp hơn so với giá thế giới đối với vàng trôi nổi không rõ nguồn gốc, khiến việc nhập lậu vàng nguyên liệu không còn mang lại hiệu quả cao, triệt tiêu kênh đầu cơ giá. Làm được việc này mới có thể bình ổn thị trường vàng, đồng thời ổn định thị trường ngoại hối.
