 |
Thép Việt Nam gia tăng xuất khẩu sang Hoa Kỳ nhưng cũng liên tục bị điều tra dấu hiệu lẩn tránh thuế hoặc bán giá giá
Tại cuộc tọa đàm về hạn chế nguy cơ bị điều tra, áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại khi Việt Nam tăng tốc xuất khẩu hàng hóa vào thị trường Hoa Kỳ do Bộ Công thương tổ chức ngày 22-12 ở Hà Nội, ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán thương mại thuộc Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ, cho biết, trong quan hệ thương mại song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, nổi bật trong thời gian qua là tổng kim ngạch xuất nhập khẩu tăng lên nhanh chóng.
Ông Hưng dẫn số liệu từ Tổng cục Hải quan Việt Nam, xuất khẩu 11 tháng của Việt Nam sang Hoa Kỳ đã đạt 101,2 tỷ USD, chiếm tỷ trọng gần 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam ra các nước trên thế giới.
“Đây là lần đầu tiên Việt Nam đạt mốc xuất khẩu sang một thị trường trên 100 tỷ USD như vậy, tăng xấp xỉ 18% so với cùng kỳ năm trước, trong khi nhập khẩu lại giảm, chỉ đạt 13,5 tỷ USD, giảm 4,7%. Do vậy, cán cân thương mại hiện nay là Việt Nam đang xuất siêu sang Hoa Kỳ gần 90 tỷ USD”, ông Hưng cho biết trong nhóm các nước có quan hệ thương mại với Hoa Kỳ thì Việt Nam chỉ đứng sau Trung Quốc và Mexico. Trong đó có những mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD hoặc đạt xấp xỉ 20 tỷ USD.
 |
Ông Chu Thắng Trung - Phó cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại
Tuy nhiên theo ông Chu Thắng Trung, Phó cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công thương) cùng với những kỳ tích về xuất khẩu, hàng hóa của Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ lại đang đối mặt với nguy cơ bị điều tra các biện pháp phòng vệ thương mại do cơ quan chức năng của Hoa Kỳ khởi xướng ngày càng gia tăng nhanh.
“Hoa Kỳ đang là một trong những nước tiến hành điều tra và áp dụng nhiều nhất các biện pháp phòng vệ thương mại đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam”, ông Trung nói. Tính đến thời điểm hiện nay, tổng số vụ Hoa Kỳ khởi xướng đối với hàng hóa Việt Nam là 51 vụ (chiếm 1/4 tổng số vụ việc điều tra phòng vệ thương mại của nước ngoài đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam).
Trong tổng số 51 vụ có tới 22 vụ việc là điều tra dấu hiệu lẩn tránh thuế chống bán phá giá hoặc chống trợ cấp của chính phủ các nước mà Hoa Kỳ đang áp dụng mức thuế nhập khẩu rất cao với những nước đó.
“Chúng ta gọi là chống lẩn tránh, nhưng thực tế thì đó là một hoạt động điều tra của Bộ Thương mại Hoa Kỳ tiến hành bằng các thủ tục điều tra theo quy định của pháp luật Hoa Kỳ cho phép mở rộng biện pháp phòng vệ thương mại mà Hoa Kỳ đã áp dụng với một nước thứ ba sang áp dụng với Việt Nam nếu đáp ứng những điều kiện cần thiết”, ông Trung giải thích.
Ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán thương mại thuộc Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ cũng cảnh báo, sau khi áp dụng biện pháp chống lẩn tránh thuế, chống bán phá giá với một quốc gia mà nhận thấy tốc độ tăng xuất khẩu từ Việt Nam sang Hoa Kỳ đối với mặt hàng tương tự (nhất là những nước có giáp đường biên giới với nước đang bị áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại) thì sản phẩm tương tự đó cũng bị điều tra, theo dõi.
 |
Ông Đinh Quốc Thái
Khẳng định thép là một trong mặt hàng đang bị “soi” nhiều nhất hiện nay, ông Đinh Quốc Thái, Tổng Thư ký Hiệp hội Thép Việt Nam cho biết, từ năm 2004 đến nay, thép Việt Nam đã bị các nước điều tra 68 vụ. Trong đó có 38 vụ điều tra chống bán phá giá, 8 vụ điều tra chống lẩn tránh các biện pháp phòng vệ thương mại, còn lại là các điều tra về chống trợ cấp, chống các biện pháp tự vệ.
Đối với thị trường Hoa Kỳ, gần đây có 4 vụ việc. Thứ nhất là năm 2018, Hoa Kỳ điều tra chống lẩn tránh thuế đối với mặt hàng thép ăn mòn nhập khẩu từ Việt Nam do nghi ngờ mặt hàng này lẩn tránh thuế từ Đài Loan, Trung Quốc, Hàn Quốc.
Vụ thứ hai là năm 2020, Hoa Kỳ khởi xướng điều tra chống lẩn tránh thuế và chống trợ cấp đối với thép tấm không gỉ dạng dải và dạng đai nhập khẩu từ Việt Nam. Vụ thứ ba là năm 2021, Hoa Kỳ đã nhận đơn của ngành hàng sản xuất trong nước để điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm thép chống ăn mòn, nhưng sau đó Hoa Kỳ có phán quyết là không khởi xướng. Vụ thứ tư là mới đây nhất vào tháng 8-2022, Hoa Kỳ lại khởi xướng điều tra chống lẩn tránh phòng vệ thương mại đối với một số sản phẩm thép ống nhập khẩu từ Việt Nam.
 |
Sản xuất thép tại Việt Nam
Đề cập nguyên nhân của các đợt điều tra, ông Đinh Quốc Thái cho biết, chủ yếu vẫn là do gia tăng sản lượng thép của Việt Nam xuất vào thị trường Hoa Kỳ. “Như vụ việc khởi xướng vào tháng 8-2022 thì do kim ngạch xuất khẩu thép ống của Việt Nam sang Hoa Kỳ trong năm 2020 chỉ khoảng 40 triệu USD, nhưng năm 2021 tăng thêm hơn 40%, lên khoảng 57 triệu USD”, ông Thái nói.
Theo đại diện Hiệp hội Thép Việt Nam, xu hướng chung của các nước là muốn bảo hộ và có chủ trương phát triển ngành sản xuất thép nội địa của họ. Trong khi ngành sản xuất thép của Việt Nam có lợi thế là chi phí nguyên vật liệu đầu vào khi sản xuất tại Việt Nam cũng như chi phí nhân công của chúng ta đang còn thấp, nên giá của chúng ta luôn rẻ hơn so với giá sản xuất ở các thị trường có nền kinh tế phát triển giống như Hoa Kỳ. Và đây chính là nguyên nhân thép Việt Nam liên tục đối mặt với các vụ việc phòng vệ thương mại.
