G.G. Luna - Bộ trưởng chống ma túy buôn ma túy

Edgar Hoover của Mexico

Phán quyết có tội được đưa ra sau 3 ngày thảo luận tại Tòa án Quận Liên bang ở Brooklyn. Ông García Luna, người được gọi là J. Edgar Hoover của Mexico - một huyền thoại chống tội phạm của Mỹ, người đầu tiên đảm nhận chức vụ Giám đốc FBI. Bồi thẩm đoàn đã đưa ra quyết định sau khi nghe lời khai của nhiều trùm ma túy. Các bồi thẩm viên xác định ông García Luna đã có cuộc sống 2 mặt, vừa là Bộ trưởng Bộ Công an, vừa là thành viên chủ chốt của nhóm tội phạm lớn nhất Mexico - băng đảng ma túy Sinaloa. Khi chưa trở thành Bộ trưởng Công an, ông cũng vừa là sĩ quan cảnh sát, vừa là thành viên của Sinaloa.

Nhân chứng đầu tiên của chính phủ là Sergio Villarreal Barragán, một cựu sĩ quan cảnh sát. Sergio đã làm chứng trước bồi thẩm đoàn rằng đầu những năm 2000, ông García Luna từng đi đến một nhà kho ở bang Chiapas, miền Nam Mexico để yêu cầu thanh toán một vụ mua bán ma túy. Số tiền ông đòi hơn 14 triệu USD tiền mặt. Nhân chứng nữa là Jesus Zambada García, nói rằng ông đã đích thân đóng gói hàng triệu USD vào 2 chiếc túi thể thao để trao cho ông García Luna tại nhà hàng Champs Élysées ở Mexico City, ngay sau khi ông này trở thành Bộ trưởng Bộ Công an. Với những bằng chứng về hành vi cấu kết và nhận hối lộ từ các băng đảng ma túy trong thời gian đương chức, hội đồng thẩm phán đã kết tội ông García Luna về tội “âm mưu buôn bán ma túy” và tội danh “kinh doanh tội phạm”.

Phía sau bản kết tội

Người Mexico từ lâu đã nghi ngờ các quan chức chính phủ ở các cấp quyền lực cao nhất liên minh với chính bọn xã hội đen, những kẻ trong nhiều thập niên đã gây đau đớn và khổ sở cho đất nước. Trong hàng thập niên qua, hàng tỷ USD tiền thuế của người dân đã được đổ vào cuộc chiến chống tội phạm của các cơ quan thực thi pháp luật, nhưng bạo lực và tình hình tội phạm trên đất nước không hề giảm, trái lại đã đạt đến cấp độ mới trong những năm gần đây.

Chính phủ của Tổng thống Mexico Andrés Manuel López Obrador đã nhanh chóng nắm bắt tin tức về phán quyết. Họ đã sử dụng phiên tòa trong nhiều tuần như một cây dùi cui chính trị chống lại đảng đối lập của cựu Tổng thống Felipe Calderón. Jesús Ramírez Cuevas, phát ngôn viên của ông López Obrador, đã tweet một lời công kích nhằm vào ông Calderón, người mà ông López Obrador đã nhiều lần cáo buộc tham nhũng: “García Luna bị kết tội buôn bán ma túy, tội phạm có tổ chức và khai man ở Mỹ. Công lý đã đến với cựu cận vệ của Felipe Calderón. Những tội ác chống lại nhân dân chúng ta sẽ không bao giờ bị lãng quên”.

Tại Mỹ, bản kết tội García Luna được tôn vinh như một thắng lợi đáng kể của các công tố viên liên bang, những người đã đệ đơn buộc tội ông García Luna vào cuối năm 2019, sau nhiều năm xì xào, đồn thổi và hủy bỏ các cuộc điều tra về mối quan hệ của ông với những kẻ buôn ma túy. “García Luna, người từng đứng ở đỉnh cao của cơ quan thực thi pháp luật ở Mexico, giờ đây sẽ sống những ngày còn lại của mình khi bị phát hiện là kẻ phản bội đất nước của mình và những thành viên trung thực của cơ quan thực thi pháp luật, những người đã mạo hiểm mạng sống của họ để triệt phá các băng đảng ma túy” - Breon Peace, luật sư Mỹ tại Brooklyn, cho biết trong một tuyên bố.

Theo truyền thống, các vụ án chống ma túy của Mỹ được đưa ra để chống lại các trùm băng đảng như Joaquín Guzmán Loera (El Chapo). Nhưng bản án đối với ông García Luna đã giáng một đòn mạnh vào nạn tham nhũng có hệ thống ở Mexico, từ lâu đã tiếp tay cho các hoạt động buôn bán ma túy và dòng vận chuyển ma túy bất hợp pháp qua biên giới. Ngay từ đầu, vụ kiện của chính phủ chống lại ông García Luna là điều gì đó không chắc chắn, bởi thiếu một lượng lớn tin nhắn văn bản do bị chặn. Các công tố viên gần như hoàn toàn dựa trên lời khai của những người điều hành băng đảng và sĩ quan biến chất.

Sự liên quan của Mỹ

Vụ án García Luna cũng đặt nghi vấn về việc liệu các quan chức Mỹ biết gì về mối quan hệ của ông này với các băng đảng vào thời điểm ông làm việc chặt chẽ với các quan chức thực thi pháp luật Mỹ ở Mexico, và gặp gỡ các nhân vật chính trị hàng đầu như cựu Tổng Chưởng lý Eric Holder và Hillary Clinton, cựu Ngoại trưởng Mỹ. “Tôi nghĩ có câu hỏi chính phủ Mỹ cần phải trả lời: Làm sao Genaro chuyển từ vai trò là nhân vật chủ chốt của Mỹ trong cuộc chiến chống lại các tổ chức tội phạm sang một người đứng trước vành móng ngựa?” - Guillermo Valdés, cựu giám đốc của Cơ quan tình báo Mexico CISEN, hỏi.

Ông García Luna duy trì mối quan hệ khá tốt của mình với một số sĩ quan tình báo và thực thi pháp luật Mỹ sau khi rời Mexico vào năm 2012 và chuyển đến Miami, nơi ông mở một công ty an ninh tư nhân chuyên về các vấn đề của Mexico. Một công tố viên cho biết hoạt động kinh doanh tư vấn an ninh của ông García Luna “phụ thuộc rất nhiều vào mối quan hệ thường xuyên của ông với các quan chức tham nhũng ở Mexico”.

Cho dù các công tố viên Mỹ đã kết tội thành công ông García Luna, nhưng chiến thắng này khó có thể dẫn đến các vụ án tham nhũng nhằm vào các quan chức cấp cao khác của Mexico. Việc chính phủ Mỹ miễn cưỡng đưa những vấn đề như vậy ra xét xử, phần lớn do hậu quả từ sự sụp đổ của một vụ án tham nhũng khác của tòa Brooklyn chống lại Salvador Cienfuegos, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mexico. Cuối năm 2020, ông Cienfuegos bị bắt tại sân bay Los Angeles với một bản cáo trạng được niêm phong, cáo buộc ông nhận hối lộ từ một tổ chức ma túy bạo lực có tên là băng đảng H-2. Nhưng sau áp lực mạnh mẽ từ Mexico, vụ kiện đã bị bác bỏ và ông Cienfuegos được đưa trở về quê hương, nơi ông trở lại cuộc sống bình thường.