Kể từ khi lập đỉnh 74 triệu đồng/lượng vào hồi đầu tháng 3, đến thời điểm này giá vàng trong nước vẫn luôn “neo” quanh mức 70 triệu đồng/lượng. Điều đáng nói là do không có sự liên thông, nên khi giá vàng thế giới liên tục giảm đã tạo ra khoảng chênh lệch rất lớn so với giá vàng trong nước. Tính đến phiên giao dịch ngày 10/5, giá vàng trong nước đang cao hơn giá vàng thế giới 18,67 triệu đồng/lượng.
Giá vàng liên tục lập đỉnh mới
Giới chuyên gia nhận định, giá vàng miếng trong nước từ đầu năm 2009 cho đến nay đã trải qua nhiều biến động với các đỉnh cao kỷ lục về giá. Nguyên nhân được cho là do ảnh hưởng của các nhân tố gồm: Giá vàng thế giới; tỷ giá USD/VND; lạm phát; chỉ số chứng khoán; thị trường bất động sản; tâm lý người dân và các chính sách của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Trong số các nhân tố trên, giá vàng trong nước chịu ảnh hưởng nhiều nhất từ giá vàng thế giới với mức tương quan lên đến 98,84%.
Theo Th.s Nguyễn Ngọc Hân, Đại học Kinh tế TP.HCM - chuyên gia trong lĩnh vực kim loại quý, nguyên nhân khiến giá vàng thế giới tác động nhiều nhất đến giá vàng trong nước là do trung bình mỗi năm số lượng vàng khai thác tại Việt Nam rất ít, không đủ đáp ứng được nhu cầu trong nước nên buộc các doanh nghiệp phải nhập khẩu vàng thế giới. Nhu cầu nhập khẩu khá lớn nhưng nguồn cung lại hạn hẹp do đó giá vàng trong nước chịu ảnh hưởng rất lớn từ giá vàng thế giới.
Thực tế, giới chuyên gia đã không ít lần đưa ra khuyến cáo, giá vàng thế giới và Việt Nam chênh lệch cao sẽ tạo nguy cơ buôn lậu vàng vì giới buôn lậu mua rẻ trên thị trường nước ngoài và bán trong nước với giá cao.
Trước đây, khi chênh lệch này ở mức 4 triệu đồng/lượng thì tình trạng thẩm lậu vàng đã khá phức tạp. Tuy nhiên, thời điểm này, nhiều người tỏ ra sốt ruột khi tình trạng vàng trong nước đắt hơn vàng thế giới quá lớn nhưng các cơ quan quản lý, cụ thể là Ngân hàng Nhà nước lại chưa có một động thái mạnh mẽ nào nhằm kiểm soát tình trạng này.
Và từ xưa tới nay, vàng luôn được xem là tài sản tích trữ an toàn của người dân bên cạnh tiền đồng Việt Nam và một số loại ngoại tệ khác. Không những thế, đối với các nhà đầu tư thì vàng cũng được xem là một kênh đầu tư hiệu quả ngoài bất động sản và chứng khoán. Tuy nhiên, giá vàng trong nước đã trải qua nhiều biến động trong những năm vừa qua, đặc biệt là luôn có sự chênh lệch lớn giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới đang tiềm ẩn nguy cơ đầu cơ, nhập lậu vàng cùng những bất ổn khác cho nền kinh tế.
Chuyên gia, TS. Nguyễn Trí Hiếu nhận định, mức chênh hiện tại giữa giá vàng trong nước và thế giới như hiện nay là quá cao. Nguyên nhân chính của thực tế này theo TS. Nguyễn Trí Hiếu là do thị trường vàng Việt Nam không liên thông với thị trường quốc tế.
Ông Hiếu cho biết, ở Việt Nam chỉ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) được quyền nhập khẩu vàng, từ đó phân phối ra thị trường. Do đó, nguồn cung không dồi dào và đẩy giá mặt hàng này lên cao. "Giá vàng sẽ lên xuống bất ổn trong thời gian này, vì vậy người dân không nên đầu cơ, "lướt sóng" đối với kim loại này trong thời gian ngắn bởi thị trường vàng rất bất định, không thể biết được giá vàng lên xuống như thế nào", vị chuyên gia khuyến nghị.
Ngăn chặn đầu cơ, làm giá
Thu hẹp khoảng cách giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới để ngăn chặn tình trạng giới đầu cơ làm giá, gây nhũng nhiễu thị trường, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô là mục tiêu quản lý thị trường vàng trong nước của Chính phủ, NHNN.
Nhiều ý kiến cho rằng, để có thể thu hẹp khoảng cách giữa giá vàng trong nước và thế giới, NHNN cần thực hiện nghiêm túc và quyết liệt Nghị định 24/2012/NÐ-CP của Chính phủ về quản lý thị trường vàng. Bởi vì, theo Nghị định này, NHNN là cơ quan duy nhất có quyền nhập khẩu vàng thế giới để sản xuất vàng miếng.
Việc nhập khẩu vàng của NHNN hoàn toàn được miễn thuế nhập khẩu nên giá vàng miếng trong nước nhờ đó không phải gánh thêm chi phí này như trước đây. Mặt khác, NHNN thực hiện việc sản xuất vàng không vì mục tiêu lợi nhuận, do đó giá thành cũng sẽ thấp hơn trước đây khi tư nhân còn được quyền sản xuất.
Bên cạnh đó, theo Th.s Nguyễn Ngọc Hân, cần tận dụng tối đa nguồn lực của các doanh nghiệp và tổ chức tín dụng trong việc sản xuất vàng miếng để tối thiểu hóa chi phí sản xuất. Hiện nay, theo Quyết định 1623/QÐ-NHNN của NHNN, chỉ có Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn - SJC được NHNN giao cho sản xuất vàng miếng.
Do đó, câu hỏi đặt ra là đối với những doanh nghiệp và tổ chức tín dụng không được sản xuất vàng miếng theo đơn đặt hàng của NHNN sẽ phải xử lý như thế nào với hệ thống dây chuyền, máy móc sản xuất vàng miếng trị giá hàng chục, hàng trăm tỷ đồng đã được đầu tư để không lãng phí?
Vì thế theo Th.s Nguyễn Ngọc Hân, NHNN cần sớm có văn bản quy định rõ về các điều kiện mà doanh nghiệp và tổ chức tín dụng cần có để có thể được gia công vàng miếng cho NHNN. Như vậy sẽ vừa làm giảm áp lực lên lượng cung vàng miếng trong nước, vừa tận dụng được tối đa nguồn lực sản xuất vàng miếng trong nước để tối thiểu hóa chi phí sản xuất vàng.
“Cần xử phạt nghiêm khắc các hành vi nhập lậu vàng, vi phạm quyền độc quyền sản xuất vàng miếng của NHNN, lợi dụng chênh lệch giá để kinh doanh vàng miếng trái phép, nhất là vào thời điểm hiện nay khi mà giá vàng miếng trong nước đang chênh lệch rất lớn so với giá vàng thế giới”, Th.s Nguyễn Ngọc Hân nêu quan điểm.
Một giải pháp khác theo vị chuyên gia, NHNN có thể xem xét về việc quy định giá vàng miếng bình quân trong nước mỗi ngày cùng với biên độ hợp lý. Điều này có nghĩa là hàng ngày, NHNN sẽ công bố giá vàng miếng SJC bình quân. Sau đó, các doanh nghiệp và tổ chức tín dụng được phép kinh doanh vàng sẽ áp dụng giá mua, bán vàng dựa vào giá vàng bình quân do NHNN công bố nhưng phải nằm trong biên độ giá mà NHNN quy định.
Khi đó, giá vàng bình quân do NHNN công bố được tính bằng giá vàng thế giới nhập khẩu cộng với chi phí sản xuất. Biên độ giá vàng sẽ do NHNN quy định phù hợp từng thời kỳ, nhưng biên độ này không nên quá lớn để tránh làm biến động giá vàng trong nước và dần thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng trong nước với giá vàng thế giới quy đổi như hiện nay.
