Hiện nay, ngoài những chương trình tín dụng nông nghiệp lãi suất thấp, Thái Lan đã thực hiện một chương trình thẻ tín dụng cho nông dân được triển khai đại trà trên toàn quốc sau khi thí điểm tại 5 tỉnh, thành. Trước đó, chính phủ Ấn Độ cũng thực hiện chương trình thẻ tín dụng Kisan (Kisan Credit Card - KCC) nhằm cung cấp tín dụng ngắn hạn cho người dân. Trên cơ sở triển khai thể tín dụng cho người nông dân, các dịch vụ bảo hiểm nông nghiệp, bảo hiểm mùa vụ mới được tiến hành một cách thuận lợi.
 |
-Nông dân dùng thẻ mua vật tư nông nghiệp
Điều kiện thẻ tín dụng nông dân được yêu cầu nghiêm ngặt cho người sử dụng: không được rút tiền mặt. Nếu nông dân sử dụng thẻ sai mục đích sẽ được liệt vào danh sách đen và không được quyền tham gia vào các chương trình tín dụng này.
Việc cấp thẻ tín dụng nông dân dựa trên các tiêu chí: thông tin về diện tích đất và ước tính về nhu cầu sản phẩm đầu vào (phân bón, giống, thuốc trừ sâu…) mà người nông dân sẽ sử dụng. Thông tin này dễ dàng được truy cập khi thẻ được sử dụng để mua hàng hóa tại những nhà phân phối được chấp thuận.
Hiện Thái Lan có hơn 2.000 cửa hàng chấp thuận thẻ thanh toán này. Như vậy, việc cấp tín dụng dựa trên những tài sản được sử dụng để sản xuất nông nghiệp. Tại Thái Lan, hạn mức tín dụng cho thẻ tín dụng nông dân tối đa bằng 70% thu nhập kỳ vọng từ mùa vụ mới, được miễn phí lãi suất trong 1 tháng. Các chương trình thẻ sẽ được tung ra vào giữa các mùa vụ để người dân không phải phụ thuộc quá nhiều vào vốn vay ngân hàng.
Thật ra ở Việt Nam điều này không có gì mới lạ, nhiều ngân hàng bán lẻ triển khai thẻ tín dụng cho cán bộ công nhân viên đã đưa ra những ưu đãi như hạn mức cao dựa trên tiền lương và thu nhập của nhân viên, đồng thời hưởng lãi suất 0% trong 45 ngày phát sinh thanh toán qua thẻ, miễn phí phát hành thẻ tín dụng…
Song với người nông dân, có tài sản để canh tác lại không được cấp tín dụng, dù họ cũng có những thu nhập phát sinh trong mùa vụ, cũng cần mua sản phẩm đầu vào phục vụ cho quá trình canh tác… nhưng lại vô vọng trong việc tiếp cận vốn tín dụng này.
Vào ngày Nhà giáo Việt Nam, một ngân hàng lớn đã phát hành thẻ tín dụng miễn phí cho cán bộ công nhân viên chức của một trường đại học với một hạn mức tín dụng cao, có thể bằng cả một gia tài của người nông dân. Không chỉ dừng lại ở đó, họ còn cho một số tiền đối với các vị trí quản lý…
Điều này cho thấy, hệ thống ngân hàng Việt Nam đã quá tập trung vào tín dụng cho các đối tượng này để đẩy mạnh tiêu dùng cá nhân. Đó là chưa nói những chủ thẻ còn được hưởng những ưu đãi khi tiêu dùng những sản phẩm của một hệ thống liên kết nào đó với một tỷ lệ giảm giá cao…
Người nông dân rất cần những khoản tín dụng để mua sản phẩm đầu vào trong mùa vụ của mình như là nhu cầu vốn lưu động của các doanh nghiệp, nhưng hiện họ chưa được ngân hàng chú ý đến trong khi doanh nghiệp có thể được ngân hàng cấp hạn mức tín dụng cho nhu cầu vốn lưu động mà không cần tài sản thế chấp.
Tham khảo KCC của Ấn Độ
KCC ra đời với mục tiêu cung cấp đầy đủ và kịp thời các hỗ trợ tín dụng từ hệ thống ngân hàng cho nông dân, nhằm phục vụ nhu cầu sử dụng vốn trong quá trình canh tác và các hoạt động liên quan.
Theo đó, nông dân đủ điều kiện sẽ được cấp một thẻ KCC, sổ thu chi (Passbook) hoặc một thẻ kiêm luôn chức năng sổ: tên, địa chỉ, diện tích đất, hạn mức vay, thời hạn thẻ, ảnh của chủ thẻ…
Người sử dụng chỉ cần xuất trình thẻ hoặc sổ bất cứ khi nào họ sử dụng. Hạn mức được xem xét dựa trên nhu cầu vốn trong năm cộng với các hoạt động liên quan đến mùa vụ. Các nhu cầu vốn phi nông nghiệp trong ngắn hạn cũng được xem xét.
Hạn mức được cố định dựa trên số lượng đất sản xuất mà nông dân nắm giữ, mô hình sản xuất và quy mô của gói tài chính hỗ trợ từ chính phủ. Bên cạnh đó, hạn mức cũng được thay đổi nếu chi phí đầu vào của quy trình sản xuất bị tăng lên, hoặc mô hình sản xuất có sự thay đổi… Thời hạn thẻ là 3-5 năm và phải được đánh giá lại hàng năm. Lãi suất theo quy định của Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ (RBI-Reserve Bank of India).
Quan trọng nhất để giảm tính rủi ro cho nông nghiệp và bảo hiểm là vấn đề mà ngân hàng nước ta ngại cho vay nông nghiệp. Chẳng hạn bảo hiểm mùa vụ: nếu bị mất mùa trên diện rộng hoặc bị ảnh hưởng bởi thiên tai, các khoản vay - trả được gia hạn thêm.
Người nông dân được hưởng một trợ cấp hoặc một đền bù do công ty bảo hiểm chi trả. Bảo hiểm tai nạn cá nhân: với mức phí bảo hiểm 15 rupee/năm, số tiền bảo hiểm người nông dân được thụ hưởng lên đến 50.000 rupee cho các trường hợp chủ thẻ bị tử vong hoặc thương tật vĩnh viễn; 25.000 rupee cho các trường hợp tỷ lệ thương tật một phần như mất tay, chân, mắt… Các yêu cầu bồi thường cũng giải quyết đơn giản.
Có rất nhiều ngân hàng tại Ấn Độ tham gia phát hành KCC cho nông dân. Người nông dân cần cung cấp thông tin cá nhân (bao gồm tên, mức thu nhập, nghề nghiệp, giáo dục…), thông tin về các loại đất đang sở hữu và sử dụng cho nông nghiệp (kích thước, bản vẽ, thủy lợi…), thông tin về các loại cây trồng (mùa vụ, chi phí, sản lượng, giá trị…), đi kèm với một số điều kiện.
Có 2 loại thẻ được phát hành là thẻ vàng (Kisan Gold Card) và thẻ bạc (Kisan Silver Card) với các ưu đãi về lãi suất và hạn mức khác nhau.
Ưu điểm của KCC là đáp ứng nhu cầu tín dụng đủ trong năm sản xuất cho người vay. Giảm thiểu các công việc giấy tờ và đơn giản các thủ tục tại ngân hàng. Tạo ra nguồn tín dụng đầy đủ và kịp thời cho nông dân.
Đảm bảo nguồn tín dụng 3 năm thay vì 1 năm. Hàng năm được xem xét lại để nâng hoặc giảm hạn mức. Tính linh hoạt trong tín dụng và tiết kiệm giúp giảm gánh nặng lãi vay cho nông dân. Bảo vệ cuộc sống của người nông dân bằng các hợp đồng bảo hiểm với phí bảo hiểm thấp.
Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng, KCC tại Ấn Độ cũng gặp phải những nhược điểm. Phổ biến hơn cả là tình trạng sử dụng sai mục đích nguồn tín dụng. Thậm chí, nhiều nông dân còn thông đồng với nhiều ngân hàng và tạo ra nhiều thẻ tín dụng.
Nhược điểm này được Thái Lan khắc phục khi chương trình thẻ tín dụng này được quy về một đầu mối là ngân hàng Nông nghiệp và Hợp tác nông thôn (The bank for Agriculture& Agricultural Cooperative - BAAC). Họ tuyệt đối không cho người nông dân rút tiền mặt mà chỉ thanh toán qua hệ thống cửa hàng chấp nhận thẻ.
Như vậy, bằng việc quy về một mối, mỗi người nông dân chỉ được cấp một thẻ tín dụng và họ không được sử dụng thẻ để rút tiền mặt trang trải cuộc sống.
