HEF là sự kiện quốc tế được UBND TPHCM tổ chức thường niên từ năm 2018. Năm 2020, 2021 không tổ chức do thực hiện công tác phòng chống dịch.
Phiên khai mạc diễn đàn có sự tham dự của các ông: Nguyễn Văn Nên, Bí thư Thành ủy TPHCM; Lê Minh Khái, Phó Thủ tướng Chính phủ; lãnh đạo nhiều bộ ngành trung ương.
 |
| Các đại biểu tham dự dành phút mặc niệm các nạn nhân trong vụ cháy xảy ra ở Hà Nội và nạn nhân trong trận lũ quét xảy ra ở Lào Cai. Ảnh: HOÀNG HÙNG |
HEF 2023 có sự tham gia của hơn 1.200 đại biểu đến từ các định chế tài chính quốc tế, các tổ chức quốc tế như Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF); các nhà quản lý và lãnh đạo các địa phương nước ngoài đến từ 21 quốc gia, đại diện các cơ quan ngoại giao, cơ quan lãnh sự, doanh nghiệp trong nước và ngoài nước; các chuyên gia trong nước và chuyên gia ở các quốc gia thành công trong lĩnh vực kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, hướng tới tăng trưởng xanh, bền vững của thế giới.
Tại phiên khai mạc sẽ có 6 báo cáo chính của các đại biểu xoay quanh các chủ đề như: Xu hướng phát triển tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn đối với các siêu đô thị; Xây dựng hệ sinh thái của mô hình kinh tế tuần hoàn trong bối cảnh hướng tới mục tiêu giảm phát thải ròng bằng không.
 |
| Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Văn Nên tham dự phiên khai mạc Diễn đàn Kinh tế TPHCM năm 2023. Ảnh: HOÀNG HÙNG |
Chính sách trong xây dựng tăng trưởng xanh hướng tới mục tiêu giảm phát thải ròng bằng không và sứ mệnh của doanh nghiệp. Nguồn lực trong phát triển kinh tế tuần hoàn hướng tới mục tiêu giảm phát thải ròng bằng không và sứ mệnh của doanh nghiệp. Bài học, kinh nghiệm quốc tế thúc đẩy tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn. Thực trạng của TPHCM và giải pháp trong quá trình áp dụng mô hình tăng trưởng xanh.
 |
| Hơn 1.200 đại biểu đến từ các định chế tài chính quốc tế, các tổ chức quốc tế, ngoại giao tham dự Diễn đàn Kinh tế TPHCM 2023. Ảnh: HOÀNG HÙNG |
Tiếp theo đó là các bài phát biểu của lãnh đạo bộ ngành Trung ương nhằm định hướng xây dựng chính sách theo chức năng từng ngành trong vấn đề tăng trưởng xanh, giảm phát thải carbon đồng thời định hướng của các bộ ngành trong việc đồng hành, hỗ trợ chính quyền địa phương (bao gồm cả TPHCM) trong việc triển khai chính sách tăng trưởng xanh, hướng tới giảm phát thải ròng bằng không.
Đặc biệt còn có nghi thức công bố và trao Tuyên bố chung về hợp tác giữa TPHCM và Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF).
 |
Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Nên và Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi trao đổi với các đại biểu trước giờ khai mạc. Ảnh Trà Giang |
Phiên thảo luận song song diễn ra vào buổi chiều được chia thành 3 phiên với các chủ đề khác nhau như: hệ sinh thái của mô hình kinh tế tuần hoàn, tăng trưởng xanh - Kinh nghiệm trong nước và quốc tế nhằm hướng tới mục tiêu giảm phát thải ròng bằng không; giải pháp thúc đẩy doanh nghiệp tăng trưởng xanh, áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn hướng tới phát triển bền vững cho một siêu đô thị; hợp tác kinh tế tuần hoàn khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
 |
| Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Văn Nên tham dự phiên khai mạc Diễn đàn Kinh tế TPHCM năm 2023. Ảnh: HOÀNG HÙNG |
Mỗi phiên sẽ có một lãnh đạo UBND TPHCM chủ trì theo hình thức hội thảo gồm 2-3 bài phát biểu đề dẫn và chương trình tọa đàm nhỏ được chia 2-3 nhóm nội dung, mỗi nhóm sẽ có 7-9 chuyên gia quốc tế và trong nước (tham gia thảo luận).
TPHCM kiến tạo hành trình tăng trưởng xanh
Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Văn Nên chia sẻ, TPHCM cùng nhiều đô thị khác trên thế giới đã chứng kiến rõ ràng những tác động của biến đổi khí hậu, cùng với những bất cập cần phải giải quyết, thúc giục chúng ta gắn kết chặt chẽ, hành động mạnh mẽ và hiệu quả hơn nữa.
Theo ông Nguyễn Văn Nên, TPHCM ý thức rõ rằng mô hình tăng trưởng kinh tế truyền thống không còn là lựa chọn tối ưu. Do vậy TP đã chuyển hướng, kiến tạo một hành trình mới, hành trình tăng trưởng xanh với tầm nhìn cho tương lai bền vững.
 |
| Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Văn Nên phát biểu khai mạc Diễn đàn. Ảnh: HOÀNG HÙNG |
Theo đó, TPHCM đang khẩn trương hoàn thiện khung chiến lược phát triển xanh đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2050, nhằm xây dựng TPHCM trở thành đô thị văn minh, hiện đại nghĩa tình, là điểm đến hấp dẫn của nhà đầu tư, du khách.
Khung chiến lược xác định người dân là trung tâm của chuyển đổi số, thúc đẩy liên kết vùng và hợp tác quốc tế nhằm thực hiện 4 trụ cột. Đó là phát triển nguồn lực xanh, xây dựng hạ tầng xanh, phát triển hành vi xanh, xác định ngành và lĩnh vực tiên phong. Sau diễn đàn, TP sẽ tiếp thu các ý kiến để hoàn thiện khung chiến lược và triển khai khung hành động với nhiệm vụ, mốc thời gian cụ thể.
WEF sẵn sàng hỗ trợ TPHCM phát triển kinh tế xanh
Ông Jeremy Jurgens, Giám đốc điều hành kiêm Giám đốc Trung tâm Cách mạng công nghiệp lần thứ tư của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), trình bày tham luận đầu tiên về xu hướng phát triển tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn đối với các siêu đô thị.
Theo ông Jeremy Jurgens, thế giới ngày nay đang đối mặt với rất nhiều thách thức. Bên cạnh những xung đột, thiên tai xuất hiện ngày một nhiều, cùng với đó là những thành tựu, công nghệ đột phá, làm thay đổi những phương thức vận hành, kinh doanh truyền thống. Tuy nhiên, những công nghệ, thành tựu này cần được áp dụng một cách có trách nhiệm để tạo ra sự phát triển bền vững.
 |
| Ông Jeremy Jurgens, Giám đốc điều hành kiêm Giám đốc Trung tâm Cách mạng công nghiệp lần thứ tư của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF). Ảnh: HOÀNG HÙNG |
Ông Jeremy Jurgens nhấn mạnh vai trò của các TP, gọi các TP là “trung tâm phát thải” với hơn 50% dân số thế giới đang sống ở các TP và lượng phát thải chiếm 70%. Những con số này sẽ còn tăng lên trong tương lai. Do vậy cần phải có giải pháp giảm tác động tiêu cực từ việc này.
Ông Jeremy Jurgens nêu ra một số sáng kiến mà WEF đang áp dụng trong mạng lưới của mình. Đó là các sáng kiến về TP Net-zero (Net-zero carbon cities), nơi mà Chính phủ và doanh nghiệp hợp tác hướng đến tương lai xanh hơn. Đó cũng là sáng kiến về nông nghiệp chính xác (Precision Agriculture), giúp nông dân tiếp tục canh tác bền vững, góp phần xanh hóa kinh tế, với những số liệu ấn tượng về lượng phát thải giảm, tiết kiệm nước sạch 5-10% trong khi năng suất tăng 10%.
“Mạng lưới của chúng tôi sẽ giúp các quốc gia học tập lẫn nhau để áp dụng công nghệ chuyển đổi một cách có trách nhiệm, để đối mặt với những thách thức về kinh tế”, đại diện WEF nói và khẳng định sẵn sàng hợp tác với TPHCM để mở rộng mạng lưới, cùng TPHCM bước đi vững chắc trên hành trình xanh hóa.
Tăng trưởng xanh nhìn từ Thượng Hải
Bà Tôn Minh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu nhân dân TP Thượng Hải (Trung Quốc) trình bày tham luận “Chính sách trong xây dựng tăng trưởng xanh hướng tới mục tiêu giảm phát thải ròng bằng không và sứ mệnh của doanh nghiệp”.
Bà Tôn Minh mang đến câu chuyện của Thượng Hải, một thành phố “đầy năng lượng” và phân bổ tài nguyên toàn cầu một cách hiệu quả, giúp các doanh nghiệp và ngành công nghiệp sáng tạo phát triển. Năm 2022, GDP của Thượng Hải đạt 4.470 tỷ nhân dân tệ, đưa Thượng Hải trở thành thành phố lớn thứ 4 trên thế giới và thứ 2 ở châu Á về kích thước GDP. Trong khi đó, GDP/người cũng đạt 26.800 USD.
 |
| Bà Tôn Minh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu Nhân dân TP Thượng Hải (Trung Quốc). Ảnh: HOÀNG HÙNG |
Là một trung tâm tài chính quốc tế, trung tâm vận tải quốc tế, trung tâm khoa học công nghệ, Thượng Hải cũng đồng thời là một thành phố xanh, thấp carbon và thân thiện với môi trường. Chuyển đổi xanh và thấp carbon đối với Thượng Hải có ý nghĩa to lớn trong việc giảm nhiệt độ toàn cầu, đảm bảo an ninh năng lượng và thực hiện phát triển bền vững. Chính phủ Trung Quốc đã cam kết sẽ nỗ lực để đạt đỉnh phát thải CO2 trước năm 2030 và đạt trung hòa carbon trước năm 2060.
“Chúng tôi đã cải thiện hệ sinh thái ở Thượng Hải để mang lại nhiều khuôn viên xanh, bầu trời xanh hơn và nước sạch hơn cho người dân. Trong 10 năm qua, nồng độ hàng năm trung bình của PM2.5 tại Thượng Hải đã giảm từ 62 microgram mỗi mét khối xuống còn 25 microgram mỗi mét khối”, bà Tôn Minh nói và cho biết Thượng Hải đã thúc đẩy sự chuyển đổi xanh và thấp carbon chủ yếu trong lĩnh vực năng lượng, công nghiệp, môi trường, giao thông và xã hội tái chế.
Theo bà Tôn Minh, từ khi Thượng Hải và TPHCM trở thành TP kết nghĩa vào năm 1994, hai bên đã tiến hành trao đổi và hợp tác trong nhiều lĩnh vực, bao gồm thương mại và kinh doanh, giáo dục và nhiều lĩnh vực khác. Hai bên có nhiều khả năng hợp tác trong việc chuyển đổi xanh và carbon thấp trong tương lai.
Phó Thủ tướng nêu 3 vấn đề của TPHCM
Phát biểu tại HEF 2023, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, cho biết TPHCM là địa phương có quy mô kinh tế lớn nhất cả nước, đóng góp khoảng 1/5 GDP, hơn 1/4 thu ngân sách quốc gia, dẫn đầu cả nước về thu hút FDI và xuất nhập khẩu, số doanh nghiệp đang hoạt động chiếm gần 30% cả nước. Tuy vậy, TPHCM cũng là địa phương có tổng lượng phát thải khí nhà kính lớn nhất (57,6 triệu tấn, chiếm 23,3% cả nước).
 |
| Phó Thủ tướng Lê Minh Khái. Ảnh: HOÀNG HÙNG |
"Về cơ bản nền kinh tế của TPHCM chủ yếu vẫn phát triển theo hướng kinh tế tuyến tính và chưa được xanh hóa; công tác bảo vệ môi trường có nhiều tiến bộ song còn nhiều vấn đề đặt ra, nhiều việc phải làm tích cực hơn", Phó Thủ tướng nhận định. Theo Phó Thủ tướng, để HEF thực sự thành công, tôi đề nghị tập trung 3 vấn đề chính như sau:
Một là cơ hội trao đổi, học hỏi cùng tiến tới nhận thức chung về kinh tế xanh, tăng trưởng xanh và kinh tế tuần hoàn. Việt Nam nói chung và TPHCM nói riêng mới bắt đầu triển khai nên chưa có nhiều kinh nghiệm. Sự hiện diện của nhiều chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực phát triển bền vững; đại diện lãnh đạo địa phương một số quốc gia giàu kinh nghiệm, đại diện lãnh đạo các tổ chức quốc tế lớn như WEF, UNDP, ADB.
Hai là tận dụng tốt cơ hội kết nối và hợp tác chuyển đổi xanh và tăng trưởng xanh tạo ra nhiều cơ hội kinh doanh mới nhưng cũng đòi hỏi nguồn lực lớn, bao gồm: tài chính, nhân lực, công nghệ. Các nguồn lực trên, đặc biệt cách thức để huy động được nguồn tài chính xanh, ngoài vai trò các ngân hàng rất cần sự tham gia và hợp tác chặt chẽ của các tổ chức tài chính quốc tế, với các cam kết hỗ trợ cho phát triển.
Ba là các hoạt động tiếp nối sau HEF được coi như một khởi động; sau diễn đàn, những hành động diễn ra trong thực tế tiếp theo mới quyết định sự thành công. Trong đó, hành động đòi hỏi một sự tương tác, phối hợp ở nhiều mức độ, cấp độ từ TW đến địa phương, từ doanh nghiệp đến người dân.
TPHCM hội đủ điều kiện phát triển kinh tế xanh
Thứ trưởng Bộ TN-MT Lê Công Thành cho rằng, với vị trí trung tâm kinh tế lớn và năng động, là đầu tàu kinh tế của cả nước, TPHCM đã triển khai các bước đi đầu trong phát triển mô hình này với Nghị quyết số 98 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Xét về các yếu tố cho sự phát triển của kinh tế xanh, TPHCM có nhiều điều kiện thuận lợi so với các địa phương khác về thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao từ khắp nơi trên cả nước cũng như nước ngoài.
 |
| Thứ trưởng Bộ TN-MT Lê Công Thành. Ảnh: HOÀNG HÙNG |
Để triển khai hiệu quả mục tiêu giảm phát thải ròng về 0, TPHCM cần tập trung vào một số nội dung cụ thể. Về phía doanh nghiệp, cần tham gia tiên phong trong chuyển đổi năng lượng, tận dụng được các nguồn vốn mới nổi, các dòng tài chính xanh…
Về phía TPHCM, cần giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu; phát triển đô thị gắn với phát triển hạ tầng kỹ thuật về bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của mỗi người dân về lối sống bền vững, hài hòa với thiên nhiên.
Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó trưởng Ban Kinh tế Trung ương, nhấn mạnh, với vai trò đầu tàu cả nước về kinh tế, việc TPHCM lựa chọn tiên phong trong phát triển kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, tăng trưởng xanh là hướng đi đúng, phù hợp định hướng của Đảng và xu thế thế giới.
Theo ông Nguyễn Đức Hiển, để tạo điều kiện thuận lợi cho TPHCM thực hiện thành công, ngoài nỗ lực của TP, Ban Kinh tế Trung ương đề nghị Trung ương, các bộ ngành cần sớm thể chế hóa đồng bộ.
Qua rà soát các nghị quyết về phát triển năng lượng, nghị quyết về chủ động tham gia cách mạng công nghiệp lần thứ 4 và nhiều nghị quyết khác, Ban Kinh tế Trung ương thấy rằng, nhiều chủ trương định hướng còn chưa được thể chế hóa trong thực tiễn. Điều này phần nào cũng gây khó khăn cho TPHCM trong chuyển dịch xanh. Nhiều vấn đề về năng lượng, đô thị cũng thiếu chính sách cụ thể.
 |
Phó trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Đức Hiển. Ảnh: HOÀNG HÙNG |
“Ban đang đánh giá việc triển khai các nghị quyết và ủng hộ cao với TPHCM với chức năng nhiệm vụ nghiên cứu đề xuất các vấn đề mới nảy sinh”, Phó Ban Kinh tế trung ương nói và nhấn mạnh, Ban cam kết đồng hành với TPHCM trong nghiên cứu xây dựng các chính sách đặc thù để triển khai chiến lược tăng trưởng xanh, trên cơ sở đó nhân rộng ra cả nước.
Ông Nguyễn Đức Hiển cũng lưu ý, tăng trưởng xanh không thể làm theo phong trào mà phải thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, có lộ trình, có tiêu chí đánh giá. Trong đó, cần ưu tiên phát triển một số ngành trong Nghị quyết 29 như: công nghệ số, bán dẫn, công nghệ cao.
Về nguồn lực tài chính để thực hiện tăng trưởng xanh, lãnh đạo Ban Kinh tế Trung ương cho biết hiện dư nợ tín dụng xanh cả nước mới chiếm 4,2% tổng dư nợ tín dụng, còn rất thấp. Nên ngành ngân hàng cần có cơ chế chính sách tài chính xanh, tạo sự chủ động cho các đô thị đặc biệt như TPHCM.
Thành lập Trung tâm Cách mạng công nghiệp 4.0 tại TPHCM
Tại diễn đàn, ông Võ Văn Hoan, Phó Chủ tịch UBND TPHCM thay mặt lãnh đạo TP và Ông Jeremy Jurgens, Giám đốc điều hành WEF trao bản Tuyên bố chung đã được ký giữa Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi và Giáo sư Klaus Schwab, Nhà sáng lập kiêm Chủ tịch WEF.
 |
| Phó Chủ tịch UBND TPHCM Võ Văn Hoan và Giám đốc điều hành WEF Jeremy Jurgens trao bản Tuyên bố chung. Ảnh: HOÀNG HÙNG |
Trước đó, để cụ thể hóa quyết tâm của lãnh đạo TPHCM trong việc chuyển đổi nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, triển khai Biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Thủ tướng Chính phủ và WEF, TPHCM trong thời gian qua đã có những cuộc gặp, trao đổi và làm việc với WEF và 2 bên cùng thống nhất hợp tác trong việc thành lập Trung tâm Cách mạng công nghiệp 4.0 tại TPHCM, HEF tham gia vào hệ sinh thái của WEF. Trung tâm Cách mạng công nghiệp 4.0 tại TPHCM sẽ là một phần trong mạng lưới toàn cầu của WEF.
Trung tâm Cách mạng công nghiệp 4.0 tại TPHCM sẽ đề xuất giải pháp và kiến nghị chính sách, nghiên cứu trên các lĩnh vực ưu tiên đột phá của TPHCM phù hợp với định hướng quốc gia và xu thế quốc tế. Qua đó huy động nguồn lực, vốn, hỗ trợ Chính phủ và doanh nghiệp áp dụng các công nghệ mới phù hợp với xu hướng của Cách mạng công nghiệp 4.0 tại TPHCM nói riêng, Việt Nam nói chung.
