Kinh tế vĩ mô hiện nay còn khá nhiều thách thức nên hoạt động doanh nghiệp tiếp tục khó khăn, khả năng đi vào vòng xoáy suy giảm tổng cầu trong năm 2013 rất lớn nên việc phục hồi là không nhiều. Do vậy, vai trò điều tiết vĩ mô của Chính phủ để đưa nền kinh tế từng bước ra khỏi khó khăn trở nên rất quan trọng. Nhưng dù trong hoàn cảnh nào, thị trường chứng khoán (TTCK) vẫn luôn xuất hiện những cơ hội đầu tư có thể đem lại lợi nhuận tốt hơn các kênh đầu tư khác.
Chúng tôi đưa ra 3 kịch bản kinh tế vĩ mô Việt Nam 2013 sẽ có tác động đến diễn biến TTCK trong năm nay. Với mỗi kịch bản, sự lựa chọn đầu tư chứng khoán sẽ có những chiến lược và kế hoạch giải ngân khác nhau.
Kịch bản 1: Cơ hội đầu tư dễ nhìn thấy
Kịch bản này dựa trên giả định Chính phủ sẽ đưa ra những quyết sách tác động để giảm giá các tài sản tài chính như chứng khoán, bất động sản… đồng thời chứng khoán hóa bất động sản, các khoản nợ xấu và bán ra cho các nhà đầu tư.
Từ đó luồng tiền được khơi thông trong nền kinh tế, nợ xấu sẽ có xu hướng giảm và nền kinh tế sẽ hồi phục nhanh hơn. Kịch bản này nhiều khả năng sẽ đem lại một sự hồi phục vững chắc của TTCK và cơ hội đầu tư tại thời điểm giá giảm, đem lại lợi nhuận tốt cho nhà đầu tư trong tương lai.
Nhìn lại bối cảnh vĩ mô của Việt Nam giai đoạn hiện nay khá đặc biệt và không thể dễ dàng đưa ra những chính sách kích thích nền kinh tế. Nếu tiếp tục bơm tiền vào nền kinh tế thông qua các gói kích cầu, có thể dẫn đến hiện tượng tái lạm phát tương tự giai đoạn 2009-2011. Mặt khác, nguồn thu ngân sách Chính phủ hiện nay có xu hướng bị thu hẹp so với trước và phần chi ngân sách lại có nhiều mục tiêu cần phải thực hiện. Do vậy, khả năng Chính phủ đưa ra một gói kích cầu để hỗ trợ nền kinh tế là không nhiều. |
Chủ trương thành lập Công ty Mua bán nợ Quốc gia (VAMC) về bản chất chỉ mang tính tạm thời, chuyển đổi chủ nợ chứ chưa giải quyết triệt để được vấn đề nợ xấu.
Thực hiện mua bán nợ xấu nếu không xử lý đúng vấn đề trọng tâm và then chốt, việc thành lập VAMC sẽ có hiệu quả không cao. Hiện nay nợ xấu ngân hàng được ví như cục máu đông và gây tắc nghẽn sự lưu thông của dòng tiền.
Vòng quay tiền tệ trong nền kinh tế hiện nay là khá thấp, các tài sản tài chính dường như chưa giảm về đến giá trị thực, do vậy chưa thu hút được nguồn tiền nhàn rỗi từ dân cư, từ đó hàng tồn kho bất động sản được tiêu thụ rất chậm, tỷ lệ nợ xấu vẫn còn cao và chưa có phương án giải quyết triệt để.
Xét về hoàn cảnh hiện nay của kinh tế Việt Nam, nếu Chính phủ triển khai ứng dụng chứng khoán hóa để giải quyết những vấn đề liên quan đến mua bán nợ xấu và bất động sản, đồng thời tác động lên thị trường để chủ động giảm giá các tài sản tài chính này, cơ hội thu hút nguồn tiền nhàn rỗi trong dân là rất lớn.
Lượng tiền nói trên thay vì nằm một chỗ được lưu chuyển và cũng không tạo ra lạm phát. Sự lưu chuyển của dòng tiền đầu tư này sẽ giúp giải quyết bài toán về hàng tồn kho bất động sản, từ đó các bế tắc về nợ xấu có thể được khai thông dần và nền kinh tế có thể có thêm những sức sống mới.
Chính sách này sẽ giúp đưa nền kinh tế trở về trạng thái thực, nhu cầu tiêu thụ thực và từ đó sự vận hành kinh tế vĩ mô sẽ trở nên trơn tru hơn và hiệu quả sản xuất kinh doanh sẽ cao hơn. Điều quan trọng nhất của kịch bản này là mức giảm giá của các tài sản cần phải đạt đến mức kỳ vọng của nhà đầu tư, sau đó cần sử dụng TTCK để tạo thanh khoản cho các tài sản nói trên.
Khi mức giá hạ và đủ sức hấp dẫn các nhà đầu tư tất yếu sẽ tham gia vào đầu tư. Tại thời điểm đó, có thể khả năng thu lại lợi nhuận là chưa rõ ràng, nhưng về dài hạn kịch bản này sẽ giúp nền kinh tế hồi phục nhanh hơn và sẽ mở ra một cơ hội lớn cho nhà đầu tư do thị trường sẽ dần tự hồi phục, từ đó những người bỏ tiền mua ở những giá hợp lý sẽ có những khoản lợi nhuận tốt.
Với kịch bản này, TTCK có thể giảm điểm trong năm 2013, kèm theo đó giá bất động sản có thể giảm tiếp 20-30%, sau đó lượng cầu sẽ dần tăng trở lại và thị trường bất động sản sẽ có những mức tăng trưởng bền vững trong những năm tiếp theo.
Tuy nhiên, kịch bản được xây dựng trên giả định một chiến lược của Chính phủ chủ động hạ giá các tài sản tài chính. Trong tình huống kịch bản này không xảy ra, TTCK 2013 có thể đi theo kịch bản 2 và 3.
Kịch bản 2: Biến động tăng-giảm mạnh
Quá trình tái cơ cấu nền kinh tế sẽ diễn ra mạnh mẽ trong thời gian tới; VAMC được thành lập và xử lý tốt việc mua bán nợ xấu; quá trình tái cơ cấu hệ thống tài chính được thực hiện triệt để, hiệu quả sản xuất toàn nền kinh tế được cải thiện.
Xác suất diễn ra kịch bản này không nhiều, tuy vậy nếu trong tình huống này xảy ra, VN Index năm 2013 sẽ có những mức điểm tăng cao hơn đỉnh giá năm 2012, chứng khoán có thể là một lựa chọn đầu tư trong dài hạn khá tốt.
 |
TTCK luôn có cơ hội đầu tư đem lại lợi nhuận tốt hơn các kênh đầu tư khác. |
Kịch bản này ít khả năng diễn ra trên thực tế, xuất phát từ việc nếu muốn thực hiện đồng bộ tất các các chính sách trên, cần có quyết tâm chính trị rất lớn.
Bởi quá trình tái cấu trúc triệt để sẽ để lại nhiều tổn thương cho các doanh nghiệp và dường như rất ít chủ doanh nghiệp chấp nhận lựa chọn phương án này.
Tuy vậy, khi kịch bản này xảy ra nền kinh tế sẽ sớm đi vào hoạt động ổn định, những doanh nghiệp trụ lại sẽ ngày càng lớn mạnh hơn và sẽ tạo đà cho sự phát triển kinh tế sau này. Theo kịch bản này, TTCK trong năm 2013 nhiều khả năng sẽ có những biến động tăng-giảm mạnh, nhưng về dài hạn quá trình phục hồi sẽ diễn ra bền vững.
Kịch bản 3: Sóng đầu cơ ngắn hạn
Các chính sách hỗ trợ kinh tế của Chính phủ được đưa ra nhưng không đủ mạnh và được triển khai mờ nhạt, tác động của chính sách đến hoạt động của doanh nghiệp không nhiều. Hoạt động tái cấu trúc thị trường tài chính và nền kinh tế được triển khai nhưng không đem lại kết quả mong muốn.
Đây là kịch bản nhiều khả năng xảy ra nhất, theo đó TTCK 2013 sẽ chỉ tăng nhẹ trong dài hạn, nền kinh tế có thể tốt hơn đôi chút song chưa có nền tảng vững chắc cho sự phục hồi. Do vậy, các kế hoạch đầu tư dài hạn cần giảm thiểu tối đa, thay vào đó cơ hội chỉ đến trong những sóng đầu cơ ngắn hạn.
Với kịch bản này, TTCK cuối năm 2012 nhiều khả năng đã đạt đáy dài hạn. Từ điểm thấp nhất năm 2012, nhìn trong dài hạn chứng khoán nhiều khả năng biến động theo một xu hướng lớn là đi lên. Tuy nhiên, tại mức giá ở thời điểm đầu tháng 3-2013, thị trường nhiều khả năng xuất hiện những đợt giảm điểm trong trung hạn.
Sự đổ bể của các công ty chứng khoán (CTCK) dù không tác động sống còn đối với nền kinh tế như các ngân hàng, nhưng ảnh hưởng của nó đến lòng tin nhà đầu tư cũng rất lớn. Đặc điểm của sự sụp đổ các CTCK chủ yếu do sự sụt giảm mạnh của giá cả tài sản, mà nguồn gốc sâu xa vẫn từ sự suy giảm của nền kinh tế thực. Do vậy, việc tái cơ cấu CTCK chủ yếu là lành mạnh hóa tài chính, chuẩn mực hóa quản trị và tăng cường khả năng giám sát. Theo đó, UBCKNN tiếp tục ban hành nhiều quy định về tổ chức lại thị trường, cải tiến phương thức giao dịch, hoàn thiện hệ thống thanh toán, phát triển hạ tầng kỹ thuật, phát triển sản phẩm tài chính mới, bổ sung hàng hóa cho thị trường và cải tiến khả năng giám sát theo hướng minh bạch, công bằng và hiệu quả. TS. LÊ XUÂN NGHĨA, |
Hiện nay, những yếu tố nền tảng cho khả năng tiếp tục tăng giá của thị trường là không mạnh. Trong khi đó, các yếu tố của phân tích cơ bản cũng như phân tích kỹ thuật đều đang ủng hộ cho một diễn biến giảm điểm.
Xét về góc độ phân tích cơ bản, nền kinh tế hiện chưa có nhiều khởi sắc, doanh nghiệp nói chung còn rất nhiều khó khăn. Bối cảnh của cả vĩ mô và vi mô đều chưa có dấu hiệu cải thiện trong vòng 3 tháng tới.
Xét về góc độ phân tích kỹ thuật, nhìn từ năm 2007 đến thời điểm hiện tại, xu thế dài hạn của thị trường vẫn đang là giảm điểm, đợt tăng giá 3 tháng gần đây chỉ là sự điều chỉnh tăng giá trung hạn trong một xu thế lớn hơn là đang giảm điểm.
Xét về vị thế của thị trường, do đã tăng mạnh 2 tháng trước, nhiều cổ phiếu hiện nay đã ở mức giá khá cao so với trước, do vậy không thuận lợi cho kế hoạch đầu cơ tăng giá.
Trước Tết Nguyên đán, thị trường tăng điểm nhưng khối lượng giao dịch giảm đã báo hiệu khả năng đảo chiều giảm điểm, hay nền tảng đảm bảo cho việc tăng giá không còn vững. Sau Tết, thị trường giảm mạnh kèm theo khối lượng lớn đã chứng tỏ động thái của luồng tiền lớn đang phân phối.
Xu thế bán ra này nhiều khả năng sẽ không sớm dừng lại, từ đó diễn biến trung hạn sắp tới vẫn nghiêng về giảm điểm. Với kịch bản này, mặc dù không có thông tin vĩ mô nổi bật, nhưng thị trường vẫn có thể xuất hiện những mức tăng giá hoặc giảm giá mạnh như trong 3 tháng vừa qua, cơ hội đầu tư vẫn còn với những nhà đầu tư dày dạn kinh nghiệm.
Cơ hội đầu tư trong năm 2013 sẽ xuất hiện rõ nét hơn khi VN Index giảm về quanh vùng 400 điểm và HNX Index về quanh vùng 54 điểm.
Những biến động tăng giá lớn có thể xuất hiện vào thời điểm quý III và IV do thị trường hiện nay đang trong giai đoạn điều chỉnh giảm sau giai đoạn tăng giá mạnh thời gian gần đây. Mặt khác, thời điểm nửa cuối năm nay nhiều khả năng sẽ xuất hiện nhiều chính sách mạnh mẽ hơn để thúc đẩy sự tăng trưởng của nền kinh tế.
