Trong bối cảnh suy thoái kinh tế nói chung, không riêng gì Việt Nam, các nước trong khu vực lân cận như Thái Lan, Malaysia, Indonesia, Philippines… cũng đang nỗ lực cải cách chính sách, xây dựng môi trường đầu tư để thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Theo đánh giá của các nhà đầu tư trong khối ASEAN, bước vào cuộc cạnh tranh khốc liệt này, Việt Nam cho thấy vẫn là điểm đến đầu tư hấp dẫn.
Cải tổ hơn nữa
Những năm gần đây, các nhà đầu tư trong khu vực ASEAN đã đạt được rất nhiều thành công khi đầu tư vào Việt Nam. Chẳng hạn thành công của hệ thống bán lẻ Parkson của Tập đoàn Lion (Malaysia), Khu công nghiệp Việt Nam - Singapore (VSIP) của Sembcorp (Singapore) tại nhiều tỉnh/thành trên cả nước; Khu đô thị Ciputra (Hà Nội) của liên doanh giữa nhà đầu tư Indonesia và Việt Nam; dự án EcoLake của SP Setia (Malaysia); dự án Khu công nghiệp Amata (Thái Lan) ở Đồng Nai…
Ngoài ra, hàng loạt dự án hàng tỷ USD của các tập đoàn Mapletree (Singapore), Jaks Resources (Malaysia), SCG (Thái Lan)... cũng đang trong giai đoạn triển khai, giải ngân vốn hoặc trong giai đoạn xúc tiến đầu tư.
Chính phủ Việt Nam hiểu rằng để có môi trường đầu tư thực sự hấp dẫn, có sức cạnh tranh, không những chỉ đòi hỏi phải giữ vững ổn định chính trị, kinh tế, an toàn xã hội, mà còn phải nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, khắc phục những yếu kém về cơ sở hạ tầng, xóa bỏ các rào cản về đầu tư, đặc biệt phải hoàn thiện hệ thống chính sách về đầu tư phù hợp với giai đoạn phát triển mới. Ông Nguyễn Bá Cường, |
Tuy nhiên, ông Theng Bee Han cho rằng bên cạnh cơ hội, thành công còn có những thách thức không nhỏ ảnh hưởng đến tâm lý, quyết tâm của nhà đầu tư. Đó là GDP/đầu người Việt Nam dù đã tăng hơn 10 lần, từ 140USD/người năm 1992, lên gần 1.600USD/người năm 2012 nhưng vẫn còn thấp so với nhiều nước trong khu vực; lạm phát còn cao, mức độ giải ngân các nguồn vốn FDI gần đây chưa ổn định.
Đặc biệt hạ tầng của Việt Nam không tập trung, rải rác từ Bắc vào Nam khiến hoạt động vận chuyển các mặt hàng tươi bị ảnh hưởng. Chi phí sản xuất (điện, nước, viễn thông) còn cao. Thủ tục hành chính nhiêu khê, quan liêu mất thời gian và chi phí phát sinh. Rủi ro của nhà đầu tư đa phần liên quan đến thủ tục hành chính, thuế, đất đai, luật lao động, hải quan, môi trường...
Đồng quan điểm trên, ông Panat Krairojananan, Giám đốc điều hành Công ty Surint Omya VN (Thái Lan), nói: GDP Việt Nam hiện vẫn còn thấp, nhưng đó cũng dự báo một cơ hội tăng trưởng khả quan. Đầu tư vào Việt Nam, doanh nghiệp Thái Lan chú ý đến vấn đề cân đối tiền lương, bảo hiểm, chia sẻ kinh nghiệm, có hệ thống đào tạo, huấn luyện cho người lao động.
Do vậy Chính phủ Việt Nam muốn thu hút FDI tốt, phải nhanh chóng cải cách hành chính, cơ quan công quyền cần đối xử công bằng giữa các doanh nghiệp với nhau, đồng thời đầu tư mạnh mẽ cho giáo dục để đào tạo một lực lượng lao động có chất lượng.
Hoàn thiện chính sách, khắc phục yếu kém
Trong bối cảnh nền kinh tế thế giới gặp nhiều khó khăn, FDI của ASEAN năm 2011 vẫn đạt được kết quả khả quan. Tổng vốn FDI của ASEAN đạt 89,2 tỷ USD (chiếm 3,9% nguồn vốn FDI toàn cầu). Trong đó, đầu tư FDI nội khối tiếp tục tăng trưởng 23%, đạt 17,5 tỷ USD, chiếm 19,7% tổng nguồn vốn FDI của các nước ASEAN. Ông Nguyễn Bá Cường, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, cho biết sau hơn 20 năm thu hút FDI, Việt Nam đã có 14.263 dự án, vốn đăng ký trên 208,6 tỷ USD.
 |
Sản xuất thép ở Công ty Siam Steel do doanh nghiệp Thái Lan đầu tư. |
Đến nay, khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài có đóng góp to lớn vào phát triển kinh tế Việt Nam, chiếm 22,7% tổng vốn đầu tư toàn xã hội giai đoạn 2001-2011; tỷ trọng đóng góp vào GDP tăng dần từ 2%/năm 1992 lên 12,7% năm 2000 và đạt 18,9% năm2011, tạo việc làm cho 2,5 triệu lao động trực tiếp và khoảng 3-4 triệu lao động gián tiếp.
Trong dòng vốn FDI vào Việt Nam thời gian qua, dòng vốn FDI của ASEAN có vai trò hết sức quan trọng. Các nhà đầu tư ASEAN là một trong những nhà đầu tư sớm nhất khi Việt Nam bắt đầu tiến trình mở cửa hội nhập. Ước tính đến cuối năm 2012, các nước ASEAN đã đầu tư vào Việt Nam trên tất cả các ngành nghề, lĩnh vực kinh tế-xã hội với tổng số 2.046 dự án còn hiệu lực, chiếm 14,3% về số dự án FDI vào Việt Nam.
Tổng vốn đầu tư đăng ký 46,5 tỷ USD, chiếm 22,3% tổng vốn FDI vào Việt Nam. Các dự án FDI của ASEAN đã có mặt tại 56/63 tỉnh, thành cả nước với mức vốn trung bình một dự án đạt 22,7 triệu USD. Hầu hết các nước ASEAN đã có dự án FDI tại Việt Nam, trừ Myanmar. Dẫn đầu là Singapore với 1.080 dự án 23,7 tỷ USD tổng vốn đầu tư, tiếp theo là Malaysia 430 dự án, 11,3 tỷ USD…
Các ngành nghề thu hút các doanh nghiệp ASEAN đầu tư vào Việt Nam tập trung vào các ngành kinh doanh bất động sản (39,8%), công nghiệp chế biến/chế tạo (30,6%), tiếp theo là xây dựng, xử lý nước thải, dịch vụ lưu trú, ăn uống…
