Kỳ vọng tích cực
Dù TTCK thế giới đã mất hơn 18.000 tỷ USD trong năm 2022, nhưng tin tốt là thị trường hiếm khi giảm 2 năm liên tiếp, nếu xảy ra thì năm thứ 2 mức độ sẽ giảm mạnh hơn nhiều năm trước đó.
Theo thống kê của Stock Trader’s Almanac, trong các năm S&P 500 có 5 phiên giao dịch đầu năm tăng, thường năm đó có xác suất tới 83% thị trường sẽ tăng với mức tăng trung bình khoảng 14%. Và đầu năm 2023 S&P500 đã tăng 1,1% trong 5 phiên đầu tiên.
Bên cạnh đó, tháng 1 vững vàng thường là tín hiệu tốt cho thị trường và có nhiều khả năng cho xu hướng tích cực trong những tháng tiếp theo. Thống kê của Carson Group cũng cho thấy, trong các trường hợp S&P 500 tăng hơn 5% trong tháng 1 sau 1 năm ảm đạm, chỉ số này bình quân leo dốc 30% trong năm đó. Và S&P 500 cũng như Dow Jones lần lượt tăng 6,2% và 2,8% trong tháng 1-2023.
Như vậy, trong 4 tháng đầu năm 2023 cho thấy triển vọng tích cực khi CK Mỹ liên tiếp tăng điểm, thậm chí tăng tới vài tuần liên tiếp trong tháng 3 và 4.
TTCK trong nước dù từ tháng 2 không tích cực nhưng vẫn vững vàng trên mốc 1.000 điểm. Và quan trọng dòng tiền dần quay lại khi thanh khoản liên tục được cải thiện, với sự tham gia trở lại của NĐT nước ngoài, NĐT tổ chức, tự doanh và cả các NĐT cá nhân vốn bán ròng khá nhiều trong năm 2022.
Nhiều yếu tố hỗ trợ
Dù Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đã tăng lãi suất (LS) 9 lần liên tiếp, nhưng mức độ ngày một giảm với lần gần nhất chỉ 25 điểm cơ bản, khiến giới phân tích dự báo Fed sẽ sớm dừng tăng LS. Tuy Fed vẫn còn duy trì LS ở mức cao, nhưng một số quốc gia khác như Australia, Canada, Hàn Quốc, Ấn Độ… đã tạm dừng tăng LS sau khi lạm phát có dấu hiệu suy giảm.
Mặc dù lạm phát vẫn còn cao, như Mỹ và châu Âu cao gấp 2-3 lần (tùy khu vực) lạm phát mục tiêu, nhưng giảm khá nhiều so với mức 4-5 lần ở thời điểm 1 năm trước, khiến các chuyên gia cho rằng LS cũng sắp lập đỉnh khi lạm phát đã qua đỉnh. Đây là thông tin tích cực sau chuỗi nhiều tháng chống lạm phát của các NHTW.
Bloomberg dự báo Fed chỉ còn 1 đợt nâng lãi suất nữa trong năm nay, còn NHTW châu Âu (ECB) đã đưa LS đồng EUR lên gần đỉnh. Điều này đã mở ra kỳ vọng cho các NĐT rằng kỷ nguyên “tiền đắt” sẽ sớm kết thúc để kỷ nguyên “tiền rẻ” sẽ quay trở lại. Đây là môi trường thuận lợi thúc đẩy thị trường tài chính tăng trưởng.
Theo CNBC, khi các doanh nghiệp vật lộn với lạm phát và LS cao hơn, nhiều NĐT đã chuẩn bị đối mặt với mùa báo cáo lợi nhuận ảm đạm. Song dữ liệu từ Bank of America cho thấy hầu hết doanh nghiệp đến nay vẫn ổn. Dù vậy vẫn còn nhiều yếu tố khiến mức độ tăng trưởng của thị trường sẽ không hề dễ dàng.
Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) vừa đưa ra dự báo tăng trưởng kinh tế thế giới ở mức 3% trong 5 năm tới, giảm so với mức 3,4% năm 2022. Đây là mức khá thấp, sẽ là “đòn giáng mạnh” khiến các quốc gia có thu nhập thấp càng khó để vực dậy và nghèo đói sẽ gia tăng hơn nữa.
“Đây là mức dự báo tăng trưởng trung hạn thấp nhất trong hơn 30 năm (kể từ năm 1990) và thấp hơn nhiều so với mức trung bình 3,8% cách đây 2 thập niên” - theo IMF.
IMF cũng dự báo khoảng 60% nước có tỷ lệ nợ công/GDP giảm, tính đến cuối năm 2028. Tuy nhiên, một lượng đáng kể nền kinh tế lớn, trong đó có Brazil, Trung Quốc và Mỹ, đang có tốc độ tăng trưởng nợ công/GDP rất nhanh.
Theo ông Vitor Gaspar, Trưởng bộ phận phụ trách các vấn đề tài khóa của IMF, nợ công toàn cầu đã tăng gần 100% GDP trong năm 2020, trước khi giảm mạnh nhất trong 70 năm vào năm 2022. Mặc dù vậy, tỷ lệ nợ công/GDP vẫn ở mức cao hơn trước đại dịch Covid đến 8%, và thay vì trở về mức bình thường tỷ lệ này sẽ bắt đầu tăng trở lại vào năm nay và lên mức 99,6% vào năm 2028, năm cuối cùng trong khung dự báo của IMF.
Mặc dù LS đã tăng chậm lại, nhiều tổ chức dự báo sắp đạt đỉnh, khi lạm phát toàn cầu có dấu hiệu qua đỉnh, nhưng gần như không có tổ chức hay định chế tài chính nào cho rằng LS sẽ bắt đầu hạ trong năm nay mà ít nhất phải từ 2024.
Kịch bản nào cho những tháng còn lại 2023
Với ngoại lai, hiện còn nhiều trở ngại và nhiều thông tin tốt xấu đan xen trong nước lẫn ngoài nước. Đồng thời, mặt bằng LS trên thế giới còn cao, chính sách tiền tệ thắt chặt vẫn duy trì.
Tuy nhiên, tốc độ tăng LS đã bắt đầu chậm lại, mức độ thắt chặt giảm khi kinh tế thế giới giảm tốc, lạm phát đình đốn ở một số khu vực, đặc biệt là việc sụp đổ của hàng loạt ngân hàng như Signature Bank, Silicon Valley Bank, hoặc vụ sáp nhập của Credit Suisse vào ngân hàng lớn nhất Thụy Sĩ là UBS.
Những sự cố kể trên cho thấy kinh tế thế giới và hệ thống tài chính quốc tế đang có nhiều dấu hiệu nguy hiểm.
Vì thế, các NHTW cũng bắt đầu nới lỏng các chính sách chống lạm phát để tránh những hậu quả xấu hơn, và điều này đã và đang hỗ trợ thị trường tài chính nói chung và TTCK nói riêng.
Song nội tại “nhiên liệu” quan trọng nhất cho thị trường là dòng tiền đã liên tục cải thiện từ đầu năm, khi thanh khoản gia tăng dần và sự tham gia trở lại của các nhóm NĐT trong nước, tổ chức và các NĐT nước ngoài, giúp thanh khoản thoát được mức thấp.
Bên cạnh đó, Việt Nam dù tăng trưởng quý I-2023 chỉ hơn 3,3% và trung tâm kinh tế TPHCM chỉ tăng 0,7%, mức thấp trong nhiều năm qua, nhưng là một trong những nền kinh tế hiếm hoi đã bắt đầu hạ LS, cùng các combo về chính sách khác, giúp triển vọng kinh tế có thể hồi phục sớm và nhanh hơn phần còn lại của thế giới cũng như là vùng trũng giúp thu hút dòng tiền các nơi về Việt Nam.
Do đó, với sự phục hồi của TTCK Mỹ, chính sách tiền tệ và tài khóa đang liên tục tích cực hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, cũng như hỗ trợ thu hút dòng vốn từ thế giới, kỳ vọng TTCK sẽ vượt qua được những thách thức, giúp các nền kinh tế sớm phục hồi để phát triển ổn định.
TTCK vốn được xem là phong vũ biểu của nền kinh tế, dù khó có thể trở về thời hoàng kim như năm 2021, nhưng sẽ tốt hơn 2022 và tích cực dần lên từ năm nay.
