9 tỷ phú nổi lên nhờ độc quyền vaccine chống Covid-19

Báo cáo của tổ chức Liên minh vaccine cho tất cả mọi người (thành viên bao gồm các tổ chức Global Justice Now, Oxfam và UNAIDS) vừa công bố hôm nay (20-5), cho thấy có 9 tỷ phú mới nổi kể từ khi đại dịch Covid-19 xảy ra. Tài sản tăng lên của họ nhờ vào lợi nhuận các hãng dược lớn sở hữu độc quyền vaccine Covid-19.

Báo cáo cho hay, các thành viên chủ chốt của G20 sẽ nhóm họp vào ngày mai (21-5), bao gồm Anh và Đức, với những nỗ lực thúc đẩy nguồn cung vaccine thông qua việc chấm dứt bảo hộ độc quyền sản xuất vaccine. Trong bối cảnh dịch Covid-19 tiếp tục gây thảm kịch chết chóc kinh hoàng ở Ấn Độ và Nepal, nơi mới chỉ tiêm chủng được một phần nhỏ dân số.

Tổng tài sản ròng của 9 tỷ phú mới nổi lên đến 19,3 tỷ USD, nhiều gấp 1,3 lần số tiền cần thiết để tiêm ngừa cho toàn bộ dân số các quốc gia thu nhập thấp nhất. Chiếm 10% dân số thế giới, nhưng những quốc gia này chỉ mới nhận được 0,2% nguồn cung vắc xin toàn cầu, do sự thiếu hụt vaccine trầm trọng. 

Ngoài ra, khối tài sản của 9 tỷ phú hiện tại, với danh mục đầu tư rộng khắp các tập đoàn dược đang sản xuất vaccine Covid-19, cũng đã tăng thêm 32,2 tỷ USD, đủ để tiêm chủng đầy đủ cho toàn bộ dân số Ấn Độ.

Liên minh vaccine cho tất cả mọi người đã phân tích dữ liệu danh sách tỷ phú của Forbes, và chỉ ra một nhóm nhỏ những người thu lợi khổng lồ từ vaccine do nguồn ngân sách công đầu tư.

Bà Anna Marriott, Quản lý Chính sách Y tế của Oxfam cho biết: “Đây là minh chứng cho thất bại của nhân loại trong việc kiểm soát con virus quái ác này. Khi chúng ta nhanh chóng tạo ra những tỷ phú vaccine mới, nhưng lại không thể tiêm chủng cho hàng tỷ người đang vô cùng cần cảm giác được an toàn. Những tỷ phú này là chủ nhân của khối lợi nhuận khổng lồ mà các hãng dược lớn đang thu được từ việc nắm giữ độc quyền vaccine.

Vaccine Covid-19 được đầu tư từ tiền ngân sách công, nên trước hết phải là tài sản công, không phải một cơ hội kiếm lời của một số ít người. Chúng ta cần phải khẩn cấp chấm dứt sở hữu độc quyền để nhân rộng sản xuất vaccine, giảm giá thành và triển khai tiêm chủng cho toàn thế giới”.

Các tỷ phú vaccine nổi lên khi cổ phiếu của các công ty dược tăng mạnh, với kỳ vọng về những khoản lợi nhuận lớn thu được từ độc quyền vaccine Covid-19.

Liên minh vaccine cho tất cả mọi người cảnh báo rằng sự độc quyền này cho phép các tập đoàn dược kiểm soát hoàn toàn nguồn cung và giá vaccine, đẩy lợi nhuận của họ lên cao, trong khi tạo thêm khó khăn cho các nước nghèo tìm kiếm đủ số vaccine cho người dân.

Hồi đầu tháng này, Mỹ đã lên tiếng ủng hộ đề xuất của Nam Phi và Ấn Độ tại cuộc họp của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), về việc dỡ bỏ tạm thời bảo hộ sở hữu trí tuệ đối với vaccine Covid-19. Động thái này nhận được sự ủng hộ của hơn 100 quốc gia đang phát triển.

Mới đây, các nước như Tây Ban Nha cũng đã thể hiện sự đồng thuận, cùng Giáo hoàng và hơn 100 nhà lãnh đạo thế giới và những người đoạt giải Nobel.

Mặc dù vậy, nhiều quốc gia giàu có khác, gồm cả Anh và Đức, vẫn đang phản đối đề xuất này, và đặt lợi ích của các công ty dược lên trước phúc lợi của nhân loại.

Italia, nước sẽ đăng cai Hội nghị Thượng đỉnh G20 về Y tế toàn cầu vào ngày 21-5 tới đây, vẫn giữ quan điểm trung lập, giống như Canada và Pháp.