Cam kết từ Abdul Salam Hanafi, phó giám đốc văn phòng của Taliban ở Doha, Qatar, được đưa ra trong bối cảnh Trung Quốc muốn củng cố quan hệ với chế độ Afghanistan do nhóm chiến binh Hồi giáo lãnh đạo, bất chấp nhiều bất ổn.
Trong cuộc trò chuyện qua điện thoại với trợ lý ngoại trưởng Trung Quốc Wu Jianghao hôm 2-9, ông Hanafi cho biết nhóm Hồi giáo sẽ “thực hiện các biện pháp hiệu quả” để bảo vệ các tổ chức và nhân viên Trung Quốc ở Afghanistan.
“Trung Quốc là một người bạn đáng tin cậy của Afghanistan. Taliban Afghanistan sẵn sàng tiếp tục thúc đẩy quan hệ hữu nghị giữa Afghanistan và Trung Quốc và sẽ không bao giờ cho phép bất kỳ lực lượng nào sử dụng lãnh thổ Afghanistan để đe dọa lợi ích của Trung Quốc,” ông Hanafi cho biết, theo một tuyên bố từ Bộ Ngoại giao Trung Quốc.
Ông Hanafi cũng ca ngợi kế hoạch “Một vành đai, một con đường”, chính sách đối ngoại hàng đầu của Bắc Kinh và chiến lược đầu tư ra nước ngoài. “[Nó] có lợi cho sự phát triển và thịnh vượng của Afghanistan và khu vực. Afghanistan hy vọng sẽ tiếp tục tích cực hỗ trợ và tham gia vào đó.”
Afghanistan là một thành viên của chiến lược đa quốc gia của Trung Quốc, với bản ghi nhớ chính thức đầu tiên về quan hệ đối tác của họ được ký kết vào năm 2016.
Đối với Trung Quốc, Afghanistan có vị trí chiến lược và giàu tài nguyên thiên nhiên. Mặc dù Bắc Kinh từ lâu đã hy vọng mở rộng Hành lang Kinh tế Trung Quốc-Pakistan (CPEC) sang Afghanistan, nhưng nó đã đạt được rất ít tiến bộ trong những năm qua do tình hình biến động trong nước và Trung Quốc lo sợ về tác động lan tỏa của sự bất ổn của Afghanistan.
Theo phát ngôn viên của Taliban Zabiullah Mujahid, ông Wu hứa rằng Trung Quốc sẽ duy trì quan hệ ngoại giao với chế độ mới bằng cách giữ cho đại sứ quán của họ ở Afghanistan luôn mở, và nói rằng “quan hệ của họ sẽ tăng lên so với trước đây”.
Ông Mujahid cho biết Trung Quốc cũng sẽ tăng cường hỗ trợ nhân đạo cho Afghanistan, đặc biệt là trong việc điều trị bằng Covid-19, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng chiến lược của quốc gia Trung Á này. Ông nói trong một tweet: “Afghanistan có thể đóng một vai trò quan trọng trong an ninh và phát triển của khu vực.”
Trong một cuộc phỏng vấn với tờ báo Ý la Repubblica vào 2-9, ông Mujahid đã nói rất lâu về vai trò có thể có của Trung Quốc ở Afghanistan sau khi quân đội Mỹ và NATO rút lui.
Ông nói: “Trung Quốc là đối tác quan trọng nhất của chúng tôi và đại diện cho một cơ hội cơ bản và phi thường đối với chúng tôi, bởi vì nước này sẵn sàng đầu tư [vào] và xây dựng lại đất nước của chúng tôi.”
Taliban “quan tâm rất nhiều đến dự án vành đai và con đường”, ông Mujahid nói. “Chúng tôi sở hữu những mỏ đồng phong phú, nhờ vào Trung Quốc, chúng tôi sẽ hiện đại hóa. Cuối cùng, Trung Quốc đại diện cho tấm vé của chúng tôi đến các thị trường trên thế giới.”
Tuyên bố của Trung Quốc không đề cập đến nhận xét của ông Wu về đại sứ quán và đề nghị hỗ trợ của Trung Quốc. Nhưng phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Uông Văn Bân hôm 3-9 xác nhận rằng đại sứ quán Trung Quốc “hoạt động bình thường” ở đất nước bị tàn phá bởi chiến tranh.
Khi được hỏi liệu Trung Quốc có công nhận Taliban hay không, ông Uông chỉ nói rằng Trung Quốc đang theo dõi chặt chẽ tình hình ở Afghanistan khi nhóm chiến binh này chuẩn bị công bố một chính phủ mới.
Ông nói: “[Chúng tôi] hy vọng rằng Afghanistan sẽ thiết lập một cấu trúc chính trị cởi mở và bao trùm, một chính sách ôn hòa, tách khỏi các tổ chức khủng bố và hòa hợp với các nước láng giềng. Một chính phủ Afghanistan mới đang được thành lập.”
“Chúng tôi nhận thấy rằng Taliban đã tạo điều kiện tốt cho các nhà đầu tư nước ngoài và muốn tham gia vào vành đai và con đường. Chúng tôi hy vọng rằng tình hình ở Afghanistan sẽ chuyển đổi suôn sẻ. Đây là điều kiện tiên quyết để hợp tác và là cơ sở để các doanh nghiệp đầu tư vào Afghanistan.”
Các báo cáo hôm 3-9 cho biết Mullah Baradar, người đồng sáng lập Taliban và là người đứng đầu văn phòng chính trị của tổ chức này, đã sẵn sàng lãnh đạo chính phủ mới ở Kabul.
Trung Quốc đã thể hiện sự nhiệt tình bất thường trong việc tán thành và kêu gọi sự ủng hộ của quốc tế đối với Taliban đang bị cô lập, một dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh quan tâm đến việc lấp đầy khoảng trống mà Mỹ để lại trong bối cảnh lo ngại về việc tham gia quá nhiều vào vũng lầy Afghanistan.
Ngược lại, Mỹ, EU và các đồng minh của họ vẫn chưa chấp nhận tính hợp pháp của Taliban và liên kết bất kỳ động thái nào về việc công nhận chính thức với các hành động trong tương lai của nhóm này.
