Tom Zhu - Nhân vật số 2 tại Tesla

Đi lên từ nhà máy Thượng Hải

Theo hãng tin Reuters, Giám đốc Tesla tại Trung Quốc Tom Zhu đã được thăng chức để giám sát trực tiếp các nhà máy lắp ráp của Tesla tại Mỹ, cũng như hoạt động bán hàng, dịch vụ và giao hàng ở Bắc Mỹ và châu Âu. Dù vậy, chức danh của Zhu đến nay vẫn không thay đổi, là Phó chủ tịch thị trường Trung Quốc, đồng thời vẫn duy trì cương vị như là lãnh đạo cấp cao nhất của Tesla trong mảng bán hàng tại những khu vực còn lại của châu Á.

Động thái này khiến Zhu trở thành nhà điều hành cao cấp thứ 2 tại Tesla, chỉ sau Elon Musk và là người có tốc độ thăng tiến khá nhanh. Theo đó, Zhu gia nhập Tesla vào tháng 4-2014, với tư cách là giám đốc dự án các trạm siêu sạc của Tesla Trung Quốc. Ngày 12-12 cùng năm, Veronica Wu, cựu Phó Chủ tịch toàn cầu của Tesla, đã từ chức khi doanh số bán hàng không đạt như kỳ vọng. Cùng ngày, Tesla thông báo Zhu sẽ thay thế Wu phụ trách mảng kinh doanh bán hàng của Tesla tại Trung Quốc.

Zhu xuất hiện trước công chúng với tư cách là Phó Chủ tịch toàn cầu của Tesla vào tháng 7-2019, sau tròn 1 năm kể từ khi Tesla được phép xây dựng siêu nhà máy tích hợp các chức năng nghiên cứu và phát triển (R&D), sản xuất và bán hàng tại Thượng Hải. Kể từ đó, Tesla đã đạt được những thành tựu nổi bật tại Trung Quốc. Trong năm 2021, Tesla đã giao 936.000 ô tô trên toàn thế giới, trong đó nhà máy Thượng Hải Gigafactory đã giao 484.130 ô tô, chiếm 51,7% tổng lượng giao toàn cầu. Trong 11 tháng năm 2022, nhà máy đã xuất xưởng hơn 650.000 xe.

Báo cáo tài chính quý III-2022 của Tesla cho thấy hãng đạt thu nhập 5,131 tỷ USD tại thị trường Trung Quốc, tăng 64,8% so với 3,113 tỷ USD cùng kỳ, và Trung Quốc hiện là thị trường lớn thứ 2 thế giới của Tesla. Musk đã công khai ca ngợi hiệu quả sản xuất của nhà máy ở Thượng Hải và sự siêng năng của các nhân viên Trung Quốc. Vào tháng 7-2022, có tin tức cho biết Zhu đã được giao thêm nhiệm vụ phụ trách hoạt động kinh doanh của Tesla ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, bao gồm Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia và New Zealand.

Kín kẽ và… giống sếp

Theo CNBC, Tesla có 27 giám đốc điều hành cấp cao báo cáo trực tiếp với Musk, bao gồm cả Zhu. Theo nguồn tin thân cận với Tesla Trung Quốc, Zhu rất giống Musk ở một số đặc điểm chính, như tập trung vào công việc 24/24, trả lời tin nhắn WeChat lúc nửa đêm, gần như không có cuộc sống cá nhân và nghiêm khắc với cấp dưới. Zhu là người đã giám sát việc xây dựng và phát triển nhà máy lớn nhất của tập đoàn tại Thượng Hải. Anh cũng đã sống ở đó gần 2 tháng trong năm 2022 để tiếp tục vận hành máy móc trong tình trạng bị phong tỏa hoàn toàn vì Covid.

Tom Zhu sinh ra ở Trung Quốc nhưng có 2 quốc tịch là Trung Quốc và New Zealand. Zhu tốt nghiệp Đại học Công nghệ Auckland năm 2004 với bằng Cử nhân Thương mại về công nghệ thông tin. Những năm tiếp theo, anh theo học Trường Kinh doanh Fuqua của Đại học Duke, lấy bằng Thạc sĩ Quản trị kinh doanh năm 2010. Tuy nhiên, vì Zhu rất kín kẽ trong thông tin cá nhân, giới săn tin cho đến nay hầu như không biết gì về đời sống gia đình anh, như cha mẹ anh là ai, có vợ con hay chưa, thậm chí cả ngày sinh của anh. Người ta cũng không biết gì về tài sản của Zhu. Dựa trên hồ sơ công khai của anh tại Tesla, người ta đoán anh có khối tài sản ít nhất 1 tỷ USD.

Sẽ là người kế nhiệm Elon Musk?

Tom Zhu bắt đầu sự nghiệp chuyên nghiệp của mình không lâu sau khi học xong cao học. Khi bắt đầu sự nghiệp, anh giữ chức Phó Chủ tịch tại Kaibo Engineering Group, công ty được thành lập bởi các bạn học MBA tại Đại học Duke, hoạt động trong lĩnh vực tư vấn cho các nhà thầu Trung Quốc đối với các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng ở châu Phi.

Việc bổ nhiệm Zhu diễn ra sau khi có nhiều lời chỉ trích từ cổ đông và nhà đầu tư về việc Musk đã dành quá nhiều sự quan tâm, thời gian và tiền bạc cho thương vụ mua lại Twitter, đã xao lãng vai trò của mình ở Tesla. Trong năm 2022, đế chế xe điện này đã khiến nhiều người thất vọng khi giá trị cổ phiếu bị lao dốc đến 65%, nhiều nhất kể từ khi thành lập; số xe được giao chỉ tăng 40% so với năm 2021, thấp hơn mục tiêu 50% của hãng.

Theo một số nguồn tin, giám đốc điều hành Tesla, Elon Musk, được cho đã xác nhận cá nhân sẽ thay thế ông làm CEO toàn cầu của công ty. Vào ngày 16-11-2022, James Murdoch, một thành viên trong hội đồng quản trị của công ty, đã công khai tuyên bố rằng Musk gần đây đã đề xuất khả năng bị thay thế vị trí Giám đốc điều hành, và rằng anh đã xác định được ứng cử viên khả thi. Hãng truyền thông Trung Quốc PingWest đưa tin vào ngày 8-12-2022 rằng người đó chính là Tom Zhu.

PingWest gần đây đã bị Tesla kiện vì một báo cáo về nhà máy ở Thượng Hải vào năm 2020. Báo cáo khẳng định họ đang lắp ráp ô tô Model 3 với các bộ phận không đủ tiêu chuẩn và chèn ép nhân viên. Bài báo mô tả nhà máy Thượng Hải như một “nhà máy máu và nước mắt”, đã làm dấy lên cuộc tranh luận sôi nổi trong xã hội Trung Quốc. Bộ phận quan hệ công chúng của Tesla Trung Quốc vào thời điểm đó cho biết: “Bài báo không đúng sự thật”. Phó chủ tịch Tesla toàn cầu Grace Tao đã đăng trên Weibo rằng bài báo được thêu dệt một cách thái quá và bộ phận pháp lý sẵn sàng kiện PingWest.

Năm 2021, Tesla đệ đơn kiện, yêu cầu PingWest xóa bài báo, xin lỗi và bồi thường 5 triệu NDT (716.702USD). Vào ngày 25-11-2022, một quyết định xét xử đã được đưa ra và PingWest được yêu cầu xóa các bài báo vi phạm được xuất bản trên 8 nền tảng xã hội và đưa ra lời xin lỗi bằng văn bản trên trang chủ của mỗi nền tảng, kéo dài không dưới 30 ngày. Ngoài ra, PingWest cần bồi thường thiệt hại kinh tế 100.000 NDT cho Tesla. Đáp lại, PingWest đã đưa ra một bài báo dài, chỉ ra rằng họ sẽ tiếp tục kháng cáo và liệt kê các tranh chấp về chất lượng và an toàn sản phẩm của Tesla tại Trung Quốc.